dëgjoni

Ka qenë një gjë shumë e rrallë në historinë kineze që edhe një grua mund të merrte pjesë në çështjet politike. Froni perandorak, që simbolizonte pushtetin suprem të vendit, ishte një post i privilegjuar për burrat. Por në vitin 690 të erës sonë, perandoresha Wu Ze Tian u ngrit në fronin perandorak, duke u bërë e vetmja monarke e kurorëzuar si perandoreshë në historinë kineze. Jeta dhe vepramtaria e saj ka qenë plot me akte lengjendare, por brezat e mëvonshëm nuk e vlerësojnë atë me qëndrim të njëjtë. Dikush e vlerëson pozitivisht dhe dikush tjetër negativisht.

Wu Ze Tian lindi në vitin 624 të erës së re. Në moshën 14 vjeçre, ajo u çua në oborrin perandorak dhe u bë "vajzë me nder", që t'i shërbente perandorit Taizong, perandor i brezit të dytë të dinastisë Tang, që e kishte emrin vetjak Li Shi Min. Meqenëse Wu Ze Tian ishte shumë e bukur dhe tërheqëse, perandori Taizong ia vuri emrin Mei Niang, që do të thotë "Vajza Tërheqëse". Ndërsa emri "Ze Tian", që ajo ia vuri vetes pasi u ngrit në fron, ka kuptimin "sundimi sipas ligjit natyror të qiellit dhe të Tokës".

Një fjalë e urtë, që përputhej me ritet feudale kineze, thoshte se "një grua që s' ka talent, me siguri ka moral" dhe sipas etikës së shoqërisë së atëhershme kineze, një grua duhet të jetë e butë dhe besnike ndaj burrit të saj. Kurse Wu Ze Tian tregoi që në rini karakterin e saj që ndryshonte nga femrat e tjera. Perandori Taizong kishte një kalë shumë të egër që askush nuk e zbuste dot. Një ditë, Wu Ze Tian iu drejtuar perandorit dhe tha: "Unë mund ta mposht atë, vetëm më duhen një kamxhik hekuri dhe një kamë. Në radhë të parë do ta rrah me kamxhik dhe, në qoftë se ai nuk më nënshtrohet mua, do t'ia godas kokën. Në qoftë se ende nuk më nënshtrohet, do t'ia pres fytin me kamë." Perandori Taizong mbeti i shtangur pasi dëgjoi këto fjalë dhe që nga ajo ditë filloi të mbante një farë vigjilence ndaj saj. Prandaj gjatë 12 vjetëve të shërbimeve në oborrin perandorak, ajo nuk fitoi më shumë simpati te perandori në krahhasim me vajzat e tjera. Ndërsa princi trashëgimtar Li Zhi e dashuronte fshehurazi Wu Ze Tianin që ishte 4 vjeçe më e madhe se ai.

Pas vdekjes së perandorit Taizong, Li Zhi hipi në fron duke u quajtur perandori Gaozong, kurse Wu Ze Tian u çua në manastir dhe u bë murgeshë budiste, duke respektuar ritet. Por më vonë Li Zhi e thirri Wu Ze Tianin në oborrin perandorak dhe e mori si konkubinën e tij fisnike.

Pas disa kohësh ajo u kurorëzua si perandoreshë. Pas vdekjes së perandorit Gaozong, ajo hipi zyrtarisht në fronin perandorak. Wu Ze Tian tregoi talentin e saj për të sunduar. Ajo mbështeti zhvillimin e bujqësisë, pakësoi taksat dhe mori pjesë në punën prodhuese duke mbajtur krimba mëndafshi. Ajo vuri në poste zyrtare një numër intelektualësh nga familje të varfra, duke thyer monopolizimin aristokratik të posteve zyrtare. Ajo u përpoq të ngrinte pozitën shoqërore të grave duke u dhënë atyre mundësi të merrnin pjesë në çështjet politike. Gjatë viteve kur ajo ishte në fuqi, potenciali shtetëror i Kinës u rrit, shoqëria u bë e qëndrueshme, ekonomia u zhvillua dhe shteti kinez sprapsi disa herë sulmet e armiqve të jashtëm.

Wu Ze Tian vdiq në moshën 82-vjeçare. Me amanetin e saj, ajo u varros në të njëtin arkivol me eshtrat e të ndjerit burri të saj, perandorit Gao Zong. Në varrezë u ngrit një monument pa asnjë mbishkrim, me qëllim që meritat dhe gabimet e saj të vlerësohen nga brezat e mëvonshëm sipas pikëpamjeve të veta.(Zheng)