Meqenėse hieroglifet kineze kanė veēori nė strukturėn dhe mėnyrėn e tė shkruarit, qė nga fillimi i erės sė re shkrimi i hieroglifeve me furēa tradicionale kineze evoloi nė njė lloj arti, qė nė disa gjuhė tė huaja quhet "kaligrafia". Nė historinė kineze, njė numėr personash u shquan p;r veprat e tyre tė bukurshkrimit. Mė i shquari prej tyre ishte Van Sizhi, me tė cilin do t'ju njohim nė rubrikėn e sotme.
Vang Sizhi, qė jetoi nė shekullin e 4-tė tė erės sonė, lindi nė njė familje tė mjeshtėrve tė njohur tė bukurshkrimit brez pas brezi. Xhaxhallarėt e tij Vang Yi dhe Vang Dao, kushėrinjtė e tij tė parė Vang Tain e Vang Qia si dhe disa tė afėrm tė tij kishin qenė mjeshtėr bukurshkrimi nė kohėn e tyre. Kur ishte 7 vjeē, Vang Sizhi filloi tė mėsonte artin e bukurshkrimit nga kaligrafja e famshme Vei Shuo, duke kopjuar veprat e saj tė bukurshkrimit dhe, deri nė moshėn 12-vjeēre, ai arriti njė nivel tė konsiderueshėm artistik. Qarqet kaligrafike kineze e kishin si traditė qė veprat e zgjedhura tė mjeshtėrve tė famshėm tė gdhendeshin nė shkėmbinj ose nė monumente tė gurit nė zona piktoreske me male dhe lumenj tė njohur, nė mėnyrė qė adhuruesit e kėtij arti t'i admironin dhe t'i kopjonin. Vang Sizhi udhėtoi nė shumė zona pėr tė mėsuar prej tyre.
Kryevepra e Vang Sizhiut ka qenė "Lanting Gji Shy", qė e shkroi nė moshėn e tij tė mesme si parathėnie pėr botimin e njė pėrmbledhjeje vjershash. Nė materialet historiografike gjenden shėnime pėr krijimin e kėsaj vepre. Nė mbėshtetje tė zakoneve popullore kineze, data 3 e muajit tė 3-tė tė ēdo viti sipas kalendarit hėnor kinez ishte njė ditė feste, kur tė gjithė dilnin nė brigjet e lumenjve pėr t'u lutur pėr mbarėsi dhe pėr t'i shmangur fatit ters, duke i shkelur barėrat e njoma tė pranverės. Kėto aktivitete quheshin "siu". Nė datėn 3 tė muajit tė 3-tė tė vitit 353 tė erės sė re, Vang Sizhi sė bashku me njė grup intelektualėsh, ndėr tė cilėt ishin edhe disa kaligrafė dhe poetė tė famshėm tė asaj kohe, gjithsej 41 veta, vajtėn pėr tė bėrė "siu" nė bregun e lumit Lanting. Tė gjithė luanin me gėzim, pinin raki dhe shkruanin vjersha dhe, mė nė fund, dikush propozoi qė vjershat e tyre tė mblidheshin bashkė dhe tė botoheshin. Tė gjithė ranė dakord dhe iu lutėn Vang Sizhiut tė shkruante njė parathėnie pėr botimin e librit me ato vjersha. Vang Sizhi, qė ishte gati i dehur, mori furēėn dhe shkroi nė njė copė pėlhurė tė mėndafshtė dhe ky shkrim mbeti pėrgjithmonė si njė vepėr shumė e njohur kaligrafike me titull "Lanting Gji Shy". Arti kaligarifik i kėsaj vepre u adhurua mė pas nga kaligrafėt e tė gjitha periudhave historike tė mėvonshme.
Pas mbi 300 vjetėsh, nė shekullin e 7-tė, vepra e Vang Sizhiut "Lanting Gji Shy" i pėlqeu shumė perandorit Taizong tė dinastisė Tang, i cili ua dhuroi ministrave tė tij kopjet e kėsaj vepre si dhurata tė shtrenjta dhe e ruajti shkrimin origjinal pėr veten e tij. Kur vdiq perandori Taizong, shkrimi origjinal u varros sė bashku me tė si njė nga sendet shoqėruese tė varrimit. Ėshtė pėr tė ardhur keq se shkrimi origjinal u vodh nga hajdutėt qė e hapėn varrin e tij mė pas.
Vepra kaligrafike "Lanting Gji Shy", qė e shohim sot, ėshtė njė nga kopjet e saj, megjithatė ajo ka vlerė shumė tė madhe kulturore. Sot, nė zonėn piktoreske Lanting tė provincės Zhegjang, vizitorėt mund tė gjejnė njė monument guri me dorėshkrimin e gdhendur me titull "Lanting Gji Shy", qė kopjoi perandori Kangsi i dinastisė Qing nė shekullin e 17-tė nga njė kopje e kėsaj vepre tė lashtė.
Vang Sizhi la edhe shumė vepra tė tjera kaligrafike. Bukurshkrimi i tij karakterizohej kryesisht nga qetėsia dhe natyrėshmėria. Deri mė sot, stili i tij i bukurshkrimit mbetet si stili i njėrit prej sekteve tė mjeshtėrve tė bukurshkrimit tradicional kinez. (Zheng)
|