v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2006-10-18 18:29:06    
Dijetari Ji Xianlin

cri

dėgjoni

Ditėt e fundit, Shoqata e Pėrkthimit e Kinės i dha pėrkthyesit dhe arsimtarit tė famshėm kinez Ji Xianlin "Ēmimin e arritjeve tė pėrjetshme kulturore dhe tė pėrkthimit" nė shenjė mirėnjohjeje pėr kontributin e shkėlqyer tė tij nė fushėn e shkėmbimeve kulturore midis Kinės dhe vendeve tė huaja, veēanėrisht nė fushėn e studimeve pėr kulturėn indiane.

Ji Xianlin lindi nė vitin 1911 nė njė familje tė varfėr fshatare nė provincėn Shandong tė Kinės lindore. Nė moshėn 19-vjeēare, Ji Xianlini u pranua nė fakultetin e letėrsisė perėndimore tė Universitetit Qinghua tė Kinės. Nė kėtė universitet, Ji Xianlin hyri nė kontakt me gjuhėn sanskrite dhe me kulturėn budiste. Nė vitin 1935, 24-vjeēari Ji Xianlin shkoi nė Universitetin e Gėtingenit tė Gjermanisė pėr tė studiuar gjuhėn sanskrite dhe gjuhėn e Tokharoit. Studimet 10-vjeēare nė Gjermani e nxitėn Ji Xianlinin tė bėhet njė studiues dhe specialist i shkencės orientale.

Sekretari i pėrgjithshėm i Institutit Studimor Dunhuang tė Kinės tė krijuar nga Ji Xianlini, profesori Cai Jianhong tha se studimet 10-vjeēare nė Gjermani patėn ndikim tė madh te Ji Xianlini.

"Tani nė Kinė ka vetėm dy ose tre veta qė dinė gjuhėn e Tokharoit. Kur ishte nė Gjermani, Ji Xianlin mėsonte me shumė zell dhe e zotėroi kėtė gjuhė tė vėshtirė. Nė shkencėn orientale, Ji Xianlini studion kryesisht shkėmbimet kulturore kino-indiane dhe ka pasur rezultate tė pasura nė kėtė fushė."

Nė vitin 2004, Ji Xianlini botoi librin "Studimet 10-vjeēare nė Gjermani" ku thotė se pikėrisht nė Gjermani, ai gjeti rrugėn e pėrjetshme tė studimeve.

Nė vitin 1941, Ji Xianlini mori gradėn e doktorit, por pėr shkak tė Luftės sė Dytė Botėrore, ai nuk mund tė kthehej nė atdhe dhe qėndroi nė Universitetin e Gėtingenit deri nė vitin 1945 kur pėrfundoi lufta. Pas kthimit nė atdhe, Ji Xianlin krijoi fakultetin e gjuhėve dhe tė letėrsisė orientale nė Universitetin e Pekinit. Ky fakultet ėshtė baza kryesore e studimit tė shkencės orientale nė Kinė. Deri tani, fakulteti i gjuhėve dhe i letėrsisė orientale i Universitetit tė Pekinit ka pėrgatitur mbi 6000 talente tė posaēme duke pėrfshirė 30 ambasadorė. Kolegu i Ji Xianlinit, profesori Cai Jianhong tha se Ji Xianlini ka dhėnė ndihmė tė ēmuar pėr kolegėt dhe studiuesit e rinj nė fushėn akademike.

"Profesori Ji u kushton shumė vėmendje studimeve tė studiuesve tė rinj dhe ka krijuar shumė raste pėr t'i ndihmuar. Shumė studentė tė pėrgatitur prej tij janė bėrė specialistė tė famshėm nė komunitetin ndėrkombėtar."

Veprat e pėrkthyera nga Ji Xianlini kanė tė bėjnė kryesisht me historinė, kulturėn e gjuhėt e lashta indiane. Ai ka pėrkthyer vepra tė gjuhės sanskrite dhe tė gjuhės sė Tokharoit nė gjuhėn kineze dhe nė gjuhėn angleze e njėkohėsisht ka pėrkthyer edhe shumė vepra letrare tė gjuhės gjermane. Megjithėse ka pasur rezultate tė mėdha nė fushėn e pėrkthimit, Ji Xianlini u shpreh se ai do tė vazhdojė tė bėjė pėrpjekje nė kėtė fushė.

"Pėrkthimi ka rėndėsi tė madhe pėr shkėmbimet kulturore. Mendoj se duhet tė bėj pėrpjekje tė mėtejshme nė kėtė fushė."

Krahas shkencės orientale, Ji Xianlin studion edhe shkenca tė tjera. Nė vitin 1998, Ji Xianlin botoi veprėn akademike "Historia e sheqerit" me mbi 800 mijė karaktere. Kjo vepėr shėnon historinė e prodhimit tė sheqerit dhe shkėmbimet kulturore nėpėrmjet sheqerit. Pėr tė shkruar kėtė libėr, Ji Xianlinit iu deshėn disa vjet dhe bėri pėrpjekje tė palodhshme. Kjo vepėr ka dhėnė ndihmesė tė madhe pėr historinė e shkencės e tė teknikės tė Kinės dhe tė botės.

Tani 95-vjeēari Ji Xianlin vazhdon tė merret me studime akademike dhe shkrime. Krahas veprave akademike, ai ka shkruar shumė artikuj qė shėnojnė pėrvojėn dhe jetėn e vet. Artikujt e tij kanė karakteristika tė veēanta dhe kanė tėrhequr shumė lexues. (Fani)