Dëgjoni

Mbi 2000 vjet më parë, gjatë kohës së dinastisë Han Perëndimore (206 para erës së re-220 të erës së re), diplomati kinez Zhang Qian udhëtoi dy herë në zonat perëndimore si i dërguari i perandorit, duke hapur "Rrugën e mëndafshit", një rrugë e njohur në mbarë botën. Kjo gjë ushtroi një ndikim të thellë mbi historinë kineze dhe historinë botërore.

Kur përmendim "zonat perëndimore" të asaj kohe, kemi parasysh zonat në anën perëndimore të kështjellës Yumenguan: Azinë Qendrore, Azinë Perëndimore, Gadishullin Indian dhe disa zona të Evropës Lindore dhe të Afrikës Veriore. Asokohe, ekzistonin andej dhjetëra vende, por para kohës së perandorit Han Vu Di, populli i fushave qendrore kineze nuk kishte asnjë lidhje me to. Meqenëse dinastia Han trazohej vazhdimisht nga hunët, që ishin një kombësi shtegtuese e veriut, perandori Han Vu Di deshi të bënte një luftë me përmasa të mëdha kundër hunëve. Ai kishte marrë vesh se mbretëria Rouzi i Madh ishte i mposhtur nga hunët dhe populli i saj kishte ikur në zonat më në perëndim dhe po priste rastin për hakmarrje. Kështu, perandori Han Vu Di vendosi të dërgonte Zhang Qianin për një udhëtim në ato zona, që të lidhte aleancë me mbretërinë Rouzi i Madh, për të goditur hunët nga të dy krahët.

Në vitin 139 para erës së re, Zhang Qian, duke prirë një grup diplomatësh të përbërë nga 100 veta dhe duke marrë si udhërrëfyes një ushtar hun të zënë rob, u nis nga Longsi, provinca Gansu e sotme. Kur ata po kalonin në zonat e banuara nga hunët, kreu i hunëve, që kuptoi qëllimin e udhëtimit të tyre, i mbajti ata dhe i dha Zhang Qianit një vajzë hune për grua, që ta mbikëqyrte. Pas 11 vjetëve, duke përfituar nga rasti i dobësimit të vigjilencës së hunëve, Zhang Qian iku fshehurazi dhe, pas një udhëtimi të vështirë, arriti në tokat e Rouzit të Madh, por mbreti i atij vendi e kishte ndryshuar mendjen dhe nuk dëshironte më të luftonte për hakmarrje kundër hunëve. Kështu, pasi jetoi për një vit në Rouzin e Madh, Zhang Qian u nis për t'u kthyer në atdhe, mirëpo, gjatë rrugës së kthimit u kap prapë nga hunët dhe u mbajt atje.

Në vitin 126 para erës së re, Zhang Qian u kthye në kryeqytetin Çang-an dhe i paraqiti perandorit Han Vu Di një raport për udhëtimin e tij, ku flitej për doket dhe zakonet, kushtet gjeografike dhe gjendjen politiko-ekonomike të pellgut Tarim dhe të vendeve të Azisë Qendrore. Në saje të udhëtimit të Zhang Qianit në zonat perëndimore, dinastia Han filloi të njihte botën e jashtme dhe forcoi më tej vendosmërinë për të kundërgoditur hunët.

Pas 10 vjetëve të tjerë, Zhang Qian udhëtoi për herë të dytë në zonat perëndimore. Meqenëse hunët, që pësuan goditjen e fuqishme të dinastisë Han, ishin shpërngulur nga vatrat e tyre, Zhang Qian udhëtoi mbarësisht. Si rezultat i këtij udhëtimi, u hap një rrugë transporti midis Azisë, Evropës dhe Afrikës, që u quajt "Rruga e mëndafshit". Nëpërmjet Rrugës së mëndafshit, produktet kineze, si pëlhura e mëndafshtë, enët e lyera me bojëra, enët e porcelanit dhe enët prej metali, si dhe teknika e mbajtjes së krimbave të mëndafshit, u përhapën në Perëndim. Anasjelltas, disa gjëra të zonave perëndimore, si kuajt e racave të mira, jonxha, rrushi, piperi, bajamet dhe produktet e tekstileve të leshta, filluan të silleshin në Kinë.

Me udhëtimet e Zhang Qianit në zonat perëndimore, u hap një epokë e madhe dhe e paparë e shkëmbimeve ekonomike dhe kulturore ndërmjet Lindjes dhe Perëndimit. Fryma e tij fisnike e këmbënguljes dhe e mostrembjes para vështirësive respektohet gjithmonë nga populli kinez. (Zheng)