dėgjoni
Nė Festivalin e 63-tė tė Filmit tė Venecies qė u mbyll pak kohė mė parė, regjisori i ri kinez Jia Zhangke fitoi ēmimin "Luani i artė" pėr filmin mė tė mirė me filmin "Njerėz tė mirė nė Sanxia". Ai ėshtė regjisori i 5-tė kinez qė fiton ēmimin "Luani i artė".
Filmi "Njerėz tė mirė nė Sanxia" pėrbėhet nga dy tregime dashurie qė zhvillohen nė njė qytezė nė zonėn Sanxia tė lumit Jance. Pėr shkak tė thellimit tė njohjes, dy ēifte tė rinjsh u lidhėn nė martesė ose u ndanė. Nė konferencėn e shtypit tė organizuar pas ceremonisė sė dhėnies sė ēmimeve, kryetarja e komisionit pėrzgjedhės e vlerėsues tė kėtij festivali, aktorja e famshme franceze Katherine Deneuve tha: "Tė gjithė anėtarėt e komisionit pėrzgjedhės e vlerėsues u habitėn nga bukuria e panoramave nė film dhe u prekėn nga tregimet e filmit. Ky ėshtė njė film shumė i veēantė."
36-vjeēari Jia Zhangke lindi nė kontenė Fenyang tė provincės Shanxi tė Kinės veriore. Babai i tij ėshtė mėsues nė shkollė tė mesme, ndėrsa nėna ėshtė njė shitėse dyqani. Kur ishte nė shkollė tė mesme, Jia Zhangkesė filloi t'i pėlqente arti. Nė vitin 1993, Jia Zhangke filloi studimet nė Universitetin e Filmit tė Pekinit. Pas 3 vjetėve, ai filloi tė xhirojė film. Deri tani, Jia Zhangke ka xhiruar 5 filma, ndėr tė cilėt filmi "Platformė" i xhiruar nė vitin 2000, filmi "Bota" i vitit 2004 dhe filmi "Njerėz tė mirė nė Sanxia" kanė marrė pjesė nė konkurrim nė Festivalin e Filmit tė Venecies.
Nė fakt, kur sapo kishte ardhur nė Pekin, Jia Zhangke nuk mėsohej dot fare me jetėn nė qytetin e madh. Filmi i tij "Bota" pėrshkruan jetėn e shumė tė rinjve tė ardhur nga krahinat e ndryshme qė punojnė nė Pekin. Jia Zhangke tha se ai ėshtė njė prej tyre. Ai tha:
"Gjatė procesit tė urbanizimit, veēanėrisht pasi Pekini fitoi tė drejtėn pėr organizimin e Lojėrave Olimpike tė vitit 2008, shumė njerėz kanė ardhur nė Pekin pėr tė punuar. Nė vitin 1993 unė u largova nga vendlindja dhe erdha nė Pekin. Filmi 'Bota' pasqyron pikėrisht problemet, presionin, gėzimet, hidhėrimet etj. e kėtyre njerėzve qė punojnė nė Pekin."
Shumica e filmave tė Jia Zhangkesė janė xhiruar nė mėnyrė dokumentare pėr tė pasqyruar gjendjen e vėrtetė tė jetės sė banorėve tė thjeshtė kinezė. Ai pėrdor zakonisht aktorė amatorė pėr tė luajtur nė filmat e tij. Filmi i parė i Jia Zhangkesė "Xiao Wu" pėrshkruan jetėn e vėrtetė tė tė rinjve nė vendlindjen e tij. Ky film fitoi ēmim nė Festivalin e 48-tė tė Filmit tė Berlinit. Revista franceze "Filmi" e vlerėsoi kėshtu filmin "Xiao Wu": "Ky film ka thyer rregullat e filmit kinez dhe shėnon gjallėrinė e filmave modernė kinezė". Edhe filmi "Njerėz tė mirė nė Sanxia" u xhirua nė mėnyrė dokumentare, aktori kryesor i filmit Han Sanming ėshtė njė punėtor nė njė minierė qymyrguri. Jia Zhangke tha:
"Mė pėlqen shumė filmi dokumentar. Shpresoj se filmat e mi mund tė pasqyrojnė gjendjen e natyrshme tė shoqėrisė, prandaj dua tė pėrdor aktorė amatorė, interpretimi i tyre ėshtė mė i natyrshėm."
Nė fillim, Jia Zhangke shkoi nė zonėn Sanxia pėr tė xhiruar filmin dokumentar "Dong" qė pasqyron ndryshimin e jetės sė banorėve vendės. Gjatė xhirimit, Jia Zhangke zbuloi shumė tregime interesante, ndajai vendosi tė xhirojė njė film pėr tė pėrshkruar jetėn e njerėzve nė kėtė zonė. Kėshtu lindi filmi "Njerėz tė mirė nė Sanxia".
Nė qarqet e filmit kinez, Jia Zhangke dhe regjisorė tė tjerė mbi 30-vjeēarė quhen "regjisorėt e brezit tė 6-tė". Filmat e tyre pėrballen me provėn e tregut. Megjithatė, Jia Zhangke kėmbėngul nė pasqyrimin e gjendjes reale tė shoqėrisė kineze dhe tė ndjenjave tė banorėve tė thjeshtė. Jia Zhangke tha:
"Veprat e regjisorėve tė rinj kinezė duhet t'u kushtojnė vėmendje problemeve shoqėrore. Vetėm kėshtu kėto vepra do tė kenė vlerė artistike." (Fani)
|