dėgjoni
"Olimpiada e gjelbėr" ėshtė njė nga 3 konceptet kryesore tė Lojėrave Olimpike 2008. Bashkia e qytetit tė Pekinit u ka kushtuar rėndėsi tė madhe ndėrtimit dhe mbrojtjes sė mjedisit. Pėr tė arritur kėtė objektiv, njė nga masat e bazuara ėshtė pakėsimi i lėshimit tė gazit tė makinave. Korrespondenti i radios sonė mėsoi ditėt e fundit nga sektori pėrkatės se tė gjitha automjetet pėr Lojėrat Olimpike tė Pekinit 2008 do tė jenė makina qė mbrojnė mjedisin dhe njė pjesė prej tyre do tė jenė me energji krejt elektrike, pa gaz tė lėshuar dhe pa asnjė ndotje ndaj mjedisit. Prandaj automjetet me energji krejt elektrike, tė kėrkuara dhe prodhuara nga vetė Kina, do tė bėhen "kartėvizitė" pėr shpjegimin e konceptit "Olimpiada e gjelbėr". Nė programin e sotėm do t'ju njohim me automjetet me energji krejt elektrike pėr Lojėrat Olimpike.
Gjatė 10 vjetėve tė fundit, gazi i lėshuar nga makinat ka qenė burimi i parė i ndotjes ajrore tė Pekinit. Deri nė fund tė qershorit tė kėtij viti, nė qytetin e Pekinit ka gjithsej 2 milionė e 730 mijė automjete dhe parashikohet qė deri nė fund tė kėtij viti kjo shifėr tė kalojė 3 milionė. Sipas statistikave tė matjes, nė ajrin e Pekinit mbi 70% tė hidrokarburit dhe mbi 60% tė oksid-azotit vijnė nga gazi i lėshuar nga makinat.
Komisioni Organizativ i Lojėrave Olimpike tė Pekinit ka premtuar seriozisht se do tė kontrollojė rreptėsisht vėllimin e pėrgjithshėm tė lėshimit tė gazit nga makina, duke garantuar qė cilėsia e ajrit tė Pekinit tė arrijė nė standardin e Komitetit Olimpik Ndėrkombėtar, edhe nė kushtet mė tė kėqia meteorologjike. Nė kėto rrethana, Pekini ka pėrgjegjėsi dhe domosdoshmėri tė zhvillojė automje tė tipit tė ri dhe pa ndotje. Sipas prirjes sė tanishtme ndėrkombėtare, pėrdorimi i automjeteve elektrike dhe veēanėrisht zhvillimi dhe prodhimi i automjeteve me energji krejt elektrike pa asnjė ndotje ėshtė bėrė zgjedhja e parė e Pekinit.
Nė fakt, automjete me energji krejt elektrike ishin vėnė nė pėrdorim edhe nė disa Lojėrat Olimpike tė mėparėshme, si tė Atlantikės, tė Sidnejit dhe tė Athinės. Nė kėtė drejtim, Pekini nuk dėshiron tė mbetet prapa. Nė vitin 2003, kur u arrit sukses kėrkesė sė Pekinit pėr organizimin e Lojėrave Olimpike tė Pekinit, Pekini hartoi njė plan mbi makinat pėr Lojėrat Olimpike. Sipas kėtij plani, nė radhė tė parė tė gjitha makinat pėr Lojėrat Olimpike tė Pekinit, me karburant dhe me energji elektrike, duhet tė pėrputhen me standardet e mbrojtjes sė mjedisit; dhe sė dyti Pekini do tė kėrkojė dhe tė prodhojė nė mėnyrė tė pavarur automjete me energji krejt elektrike dhe do t'i futė nė pėrdorim sė shpejti.
Z. Zhen Jichun, anėtari i Komisionit tė Shkencės dhe Teknikės tė Pekinit, qė pergjigjet pėr kėrkimin e automjeteve me energji krejt elektrike, prezantoi planin e pėrdorimit tė makinave pėr Lojėrat Olimpike tė Pekinit. Ai tha:
"Parashikohet qė gjatė Lojėrave Olimpike 2008, numri i makinave pėr kėtė veprimtari tė jetė 1500 dhe tė gjitha kėto duhet tė jenė makina tė mbrojtjes sė mjedisit. Makina e mbrojtjes sė mjedisit ka disa lloje, si me karburant, me dinamikėn e pėrzier, me energji krejt elektrike dhe bile trolejbus. Tė gjitha kėto makina duhet tė pėrputhen me kėrkesat e mbrojtjes sė mjedisit. Kėto vite, bashkia e Pekinit ka pėrkrahur kėrkimin e makinės sė madhe tė udhėtarėve, me energji krejt elektrike. Nga gjendja e tanishme, deri nė vitin 2008 do tė jemi nė gjendje tė futim nė pėrdorim 50 makina tė tilla udhėtarėsh nė zonėn qendrore olimpike tė Pekinit."
Automjet me energji krejt elektrike, d.m.th. qė dinamika e tij mbėshtetet plotėsisht nė bateri. Pėr shkaqe teknike, automjete tė tilla ekzistuese nė botė pėrballojnė shumė probleme tė vėshtira, si koha e shkurtėr e funksionimit, vėshtirėsia nė ngarkim, etj. Mirėpo, me pėrpjekjet, automjeti me energji krejt elektrike, i kėrkuar nga Komisioni i Shkencės dhe i Teknikės tė Pekinit, ka pasur pėrparime nė teknika tė ndryshme. Z. Zhen Jichun tha:
"Teknika jonė ėshtė e pėrparuar nė Kinė dhe arrin nė nivelet e para tė botės. Automjet me energji elektrike, tė pėrdorura nė Lojėrat Olimpike tė kaluara, ishin pajisuar me bateri Plumbat, ndėrsa nė automjetin e kėrkuar nga ne perdoret bateri Lithium-lon, gjė qė ėshtė e paparė nė vende tė tjera."
Mėsohet se nė krahasim me bateri Plumbat, bateria Lithium-lon ka vėllim mė tė vogėl, jetėgjatėsi mė tė madhe dhe ėshtė mė e mirė pėr mbrojtjen e mjedisit. Z. Zheng Jichun tha se tani Komisioni i Shkencės dhe Teknikės i Pekinit ka kryer tė gjitha kėrkimet e kėtij automjeti, duke arritur njė sėrė rezultatesh teknike me tė drejtat e pavarura tė pronėsisė intelektuale. Pas edhe gjysėm viti, automjetet me energji krejt elektrike do tė futen nė pėrdorim. Z. Zhen tha se arritja aq shpejt e rezultatit nuk ndahet nga pėrkrahja e qeverisė qendrore dhe bashkisė sė Pekinit.
"Vendi ynė i ka kushtuar rėndėsi studimit tė automjeteve me energji elektrike. Rreth kėrkimeve dhe prodhimit tė kėsaj veprimtarie, bashkia e Pekinit ka investuar afro 200 milionė juanė."
Besojmė se gjatė Lojėrave Olimpike 2008, 50 automjetet me energji krejt elektrike do tė pėrbėjnė njė panoramė tė bukur gjatė rrugėve tė Pekinit. (Wang Lei)
|