dėgjoni
Gjiri Verior ėshtė njė gji gjysmė i mbyllur i rrethuar nga pjesa kontinentale vietnameze e kineze dhe nga ishulli Hainan i Kinės. Rajoni autonom Guangxi Zhuang i Kinės qė ndodhet nė fund tė Gjirit Verior, ėshtė njė nga viset ku janė pėrqendruar mė shumė pakicat kombėtare tė Kinės. Ai kufizohet me 6 vende tė ASEAN-it, si Malajzinė, Indonezinė etj. Me nxitjen e vazhdueshme tė procesit tė ndėrtimit tė zonės sė tregtisė sė lirė Kinė-ASEAN, Gjiri Verior ka tėrhequr vėmendjen e njerėzve.
Pak kohė mė parė, u zhvillua nė qytetin Nannin, kryeqendėr e rajonit autonom Guangxi Zhuang, Forumi i parė i bashkėpunimit ekonomik rreth Gjirit Verior. 160 funksionarė qeveritarė tė Indonezisė, Malajzisė etj, si dhe tė Kinės, specialistė, studiues dhe pėrfaqėsues tė ndėrmarrjeve tė njohura u mblodhėn sė bashku, pėr tė diskutuar problemin e bashkėpunimit rajonal rreth Gjirit Verior. Nė kėtė forum u publikua njė deklaratė e kryetarit, nė tė cilėn thuhet se rajoni rreth Gjirit Verior, si nyjė lidhėse ndėrdetare midis Kinės dhe ASEAN-it, duhet tė thellojė bashkėpunimin nė logjistikė, industri, tregti dhe investime dhe nė fusha tė tjera pėr tė nxitur zhvillimin e shpejtė ekonomik tė kėtij rajoni.
Duke iu pėrgjigjur pyetjeve tė gazetarėve, zv/drejtori i Bankės Aziatike tė Zhvillimit, z. Van Der Linden tha se Banka Aziatike ka interes shumė tė madh pėr forcimin e ndėrtimit tė infrastrukturės tė rajonit rreth Gjirit Verior.
"Bashkėpunimi ekonomik i Gjirit Verior ka vitalitet shumė tė madh. Banka Aziatike ka bėrė investime nė ndėrtimin e autostradave nga Nanini i rajonit autonom Guangxi gjer nė kufirin me Vietnamin. Kjo autostradė ka rėndėsi shumė tė madhe jo vetėm pėr rajonin autonom Guangxi, por edhe pėr lidhjen midis Kinės dhe Vietnamit. Banka Aziatike dėshiron tė bėjė investime nė ndėrtimin e autostradave ose tė porteve pėr tė nxitur zhvillimin rajonal tė Gjirit Verior".
Autostrada nga qyteti Nannin, kryeqendėr e rajonit autonom Guangxi Zhuan gjer nė Nanyou tė "doganės kufitare tė miqėsisė" midis Kinės dhe Vietnamit, u pėrurua nė nėntor tė vitit tė kaluar. Si autostrada e parė qė lidh Kinėn me vendet e ASEAN-it, gjatėsia e pėrgjithshme e saj nuk i arrin tė 180 kilometrat. Pas pėrurimit tė kėsaj autostrade, autobusit i duhen vetėm 2 orė pėr tė arritur nė "doganėn e miqėsisė" nga qyteti Nannin. Mė e rėndėsishmja ėshtė qė kjo autostradė ka lidhur Kinėn me vendet e ASEAN-it.
Sipas tė dhėnave statistikore doganore, pas pėrurimit tė autostradės sė Nanyout, vėllimi i import-eksportit tė mallrave nėpėrmjet doganės sė miqėsisė u shtua 38% nė krahasim me tė njėjtėn periudhė tė vitit tė kaluar. Drejtuesja e doganės vendore, zj. Chen Xiaoying i tha gazetarit se duke filluar qysh nga fundi i vitit tė kaluar, frutat e Tajlandės janė transportuar nė Kinė nga "dogana e miqėsisė".
"Nė tė kaluarėn, duhej njė kohė shumė e gjatė pėr tė transportuarfrutat e importuara nga Tajlanda nėpėrmjet detit nė Kinė. Pas pėrurimit tė kėsaj autostrade, koha e transportimit tė frutave u shkurtua shumė".
Shumė banorė tė thjeshtė kinezė qė banojnė nė tė dy anėt e kėsaj autostrade, thanė se pas pėrurimit tė autostradės, domethėnė, tregtia ndėrshtetėrore ėshtė shpėrngulur nė familjet e tyre. Autostrada e Nanyout, si njė pikė kyēe, ka hapur portėn e tregtisė tokėsore midis Kinės dhe ASEAN-it, duke sjellė raste tė zhvillimit ekonomik. Nėnkryetari i rajonit autonom Guangxi Zhuang, z. Chen Wu tha se Guangxi do tė punojė pėr ndėrtimin e kanaleve tokėsore midis Kinės dhe ASEAN-it.
"Ne kemi njė mendim qė do tė ndėrtohet njė kanal i madh nga Nannini i Kinės gjer nė Singapor. Pas pėrurimit tė kėtij kanali, me siguri ai mund tė luajė njė rol shumė tė rėndėsishėm pėr zhvillimin ekonomik tė vendeve rreth tij".
Pėrveē ndėrtimit tė komunikacionit tokėsor, edhe ndėrtimi i logjistikės sė porteve tė qyteteve tė ndryshme tė Gjirit verior ka hyrė nė fazėn intensive. Nė portin e Fangchengut dhe nė portin e Qinzhout tė rajonit autonom Guangxi Zhuang po shpejtohet ndėrtimi i skelave tė posaēme tė konteinerėve dhe tė kanalit tė transportit ujor me thellėsi tė madhe. Njėkohėsisht ėshtė pėrmirėsuar sistemi i transportit tė pėrbashkėt tė portit me hekurudhėn dhe me autostradėn. Sivjet, porti i Zhanjiangut i provincės Guangdong do ta ngrejė sasinė e ngarkim-shkarkimit tė mallrave nė 55 milionė tonė nga 26 milionė tonė mėparė. Porti i Sai Kungut dhe porti i Haiphongut tė Vietnamit po shpejtojnė ndėrtimin e tyre. Sipas parashikimit tė sektorėve pėrkatės, brenda 3 vjetėve tė ardhshėm, aftėsia e ngarkim-shkarkimit tė mallrave tė porteve tė zonave tė Gjirit verior do tė arrijė nė 2 trilionė tonė. Do tė krijohet rrjeti i tregtisė me vendet e ASEAN-it si kryesore, duke u mbėshtetur te portet.
Burimet e pasura turistike janė njė epėrsi e bashkėpunimit ekonomik rajonal rreth Gjirit verior. Pak kohė mė parė, Kina dhe 9 qytete tė Vietnamit nėnshkruan "Manifestin e bashkėpunimit nė fushėn e turizmit rreth Gjirit verior" dhe vendosėn qė tė ndėrtojnė tregun turistik brenda rajonit. Tani vija detare turistike nga Deti i Kinės Veriore gjer nė gjirin Halong tė Vietnamit ėshtė bėrė njė vijė e artė e zhvillimit ekonomik dhe e bashkėpunimit turistik midis Kinės dhe Vietnamit.
Zv/drejtori i zyrės pėr zhvillimin e krahinave perėndimore pranė Kėshillit tė Shtetit tė Kinės, z. Cao Yushu tha se zhvillimi i bashkėpunimit ekonomik rajonal rreth Gjirit verior ka rėndėsi shumė tėmadhe pėr zhvillimin e krahinave perėndimore tė Kinės.
"Gjiri Verior ėshtė e vetmja-rrugėdalje nė det e krahinave perėndimore tė Kinės. Historikisht, ekonomia e krahinave perėndimore ka qenė e prapambetur gjė qė ėshtė shkaktuar nga kushtet e prapambetura tė transportit. Zhvillimi i zonės ekonomike rreth Gjirit Verior ėshtė i domosdoshėm pėr zhvillimin e krahinave perėndimore".
Personalitetet pėrkatėse janė tė mendimit se bashkėpunimi ekonomik rajonal rreth Gjirit Verior duhet tė luajė rolin e kanalit detar. (Sihai)
|