v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2006-08-18 17:54:44    
Zhuangci, ideologu kinez qė zhvilloi taoizmin

cri
Pas ideologut tė famshėm Laoci, qė krijoi taoizmin nė shekullin e 6-tė para erės sė re, Zhuangci u bė njė ideolog tjetėr qė trashėgoi dhe zhvilloi mė tej taoizmin, duke e vendosur mė nė fund taoizmin nė njė vend tė rėndėsishėm nė historinė e filozofisė kineze tė lashtėsisė, gjė qė ushtroi ndikim tė thellė nė kulturėn kineze.

Zhuangci, qė e kishte emrin e vėrtetė Zhuang Zhou, jetoi nė shekullin e 4-t para erės sė re, nė periudhėn e Shteteve Ndėrluftuese nė historinė kineze. Asokohe, me luftėrat e ashpra midis shteteve tė ndryshme pėr vendosjen e hegjemonisė, u hapėn fusha tė gjera veprimi pėr dijetarėt. Shumė prej tyre endeshin nga njė shtet nė tjetrin pėr tė trumbetuar doktrinat e veta. Ata mund tė ngjiteshin nė poste tė larta zyrtare me t'u admiruar nga ndonjė monark, ndėrsa Zhuangci, qė gjithashtu jetonte nė atė mjedis plot me turbullira, kishte njė ideal dhe botėkuptim tjetėr pėr jetėn.

Zhuangci, qė kishte lexuar mjaft dhe shkruante bukur, mund tė zinte kollaj ndonjė post tė lartė, por ai pėrbuzte njė jetė tė zakonshme dhe synonte frymėn e lirisė. Njė herė, Zhuangci shkoi nė shtetin Vei pėr tė vizituar mikun e tij tė mėparshėm Hui Shi, qė ishte bėrė kryeministri i shtetit Vei. Por Hui Shi kujtonte se mos Zhuangci kishte ardhur pėr t'i rrėmbyer postin, prandaj dėrgoi njerėz pėr ta kapur atė. Zhuangci, me ta marrė vesh kėtė, shkoi te Hui Shi dhe i tha shtruar: "Ishte dikur njė lloj shpendi i madh, i cili, duke fluturuar nga Deti i Jugut deri nė Detin e Veriut, nuk ēlodhej pa gjetur ndonjė rrap tė lartė, nuk hante pa gjetur fryte bambuje dhe nuk pinte pa gjetur ndonjė burim me ujė tė kulluar. Ndėrkohė, njė kukuvajkė, qė kishte gjetur kufomėn e prishur tė njė miu dhe qė e shihte shpendin e madh sipėr nė hapėsirė, kujtoi se mos shpendi i madh do tė ulej pėr tė rrėmbyer ngordhėsirėn e bėrtiti me tė madhe pėr ta trembur atė." Duke rrėfyer kėtė alegori, ai iu pėrgjigj Hui Shiut me pėrbuzje. Zhuangci i shikonte famėn, pėrfitimin dhe pozitėn e lartė tamam si ngordhėsira minjsh.

Kur Zhuangcit i vdiq e shoqja, njė mik i shkoi pėr ngushėllim, por e gjeti Zhuangcin duke kėnduar dhe duke trokitur nė njė legen. Miku u zemėrua dhe e qortoi duke thėnė se atij i mungonte natyra njerėzore, por Zhuangci tha: "Vdekja e njeriut ėshtė njė gjė e natyrshme, si ikja e pranverės dhe ardhja e verės, si mbarimi i vjeshtės dhe fillimi i dimrit. Unė nuk vajtoj, por kėndoj, sepse, po tė vajtoja, veprimi im do tė binte nė kundėrshtim me natyrėn dhe do tė tregonte se unė nuk do njoh ligjet e natyrės."

Zhuangci ushqente pakėnaqėsi pėr shoqėrinė plot me rrėmuja tė shkaktuara nga luftėrat e asaj kohe dhe shpresonte qė tė krijohej njė rend i ri shoqėror. Ai ėndėrronte qė njerėzimi tė kthehej nė shoqėrinė e bashkėsisė primitive tė lashtėsisė sė largėt, kur njerėzit nuk kishin pretendime dhe jetonin tė lirė.

Zhuangci kishte fantazi tė ēuditshme dhe e tregonte shpesh herė mendimin e vet filozofik nė mėnyrė tė gjallė dhe me humor alegorik. Janė ruajtur deri tani 33 kapituj tė veprės sė tij me titull "Zhuangci" dhe 90% e tyre janė tregime dhe legjenda alegorike, tė cilat kanė ngjyrime romantike dhe vlerė tė lartė letrare. Vepra e tij, nė tė cilėn shtjellohet thelbi i doktrinave taoiste, ėshtė bėrė njė dokument i rėndėsishėm klasik i taoizmit. Sa herė qė ndodhnin ndryshime nė shoqėrinė kineze tė lashtėsisė, mendimet e taoizmit dhe doktrinat e Zhuangcit hynin nė periudhėn e lulėzimit, prandaj themi se doktrinat e Laocit dhe Zhuangcit janė shkrirė nė frymėn e kulturės kineze. (Zheng)