v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2006-08-16 18:06:21    
Koreografja Xu Qi

cri
Xu Qi ėshtė njė koreograf-regjisore e famshme kineze. Ajo drejtoi baletin "Rruga e mėndafshit" dhe bashkėpunoi me studiuesin e shkencės sė Dunhuangut Xi Zhenguan duke vėnė nė skenė vallen e pėrshtatur nga legjendat nė librat e lashtė tė Dunhuangut.

Para se tė dilte nė pension, Xu Qi ishte drejtoreshė e Teatrit tė Artit Dunhuang tė provincės Gansu. Tani 63-vjeēarja Xu Qi ėshtė drejtoreshė e Shkollės sė Valles "Dunhuang" dhe u mėson fėmijėve vallen.

Megjithėse Xu Qi-sė i pėlqente vallja qysh nė moshė tė re, nė fillim ajo dėshironte tė hynte nė shkollė tė lartė pėr t'u bėrė studiuese. Por pėr shkak tė familjes, nė moshėn 18-vjeēare, Xu Qi u detyrua tė heqė dorė nga ėndrra e shkollės sė lartė dhe hyri nė Ansamblin e Kėngėve dhe tė Valleve tė provincės Gansu dhe u bė valltare. Xu Qi tha:

"Kur isha nė shkollėn e mesme, isha njė amatore e artit dhe organozija shpesh aktivitete tė ndryshme kulturore. Njėkohėsisht isha njė amatore e gjimnastikės dhe bėja shpesh ushtrime, prandaj trupi im ishte i pėrshtatshėm pėr kėrcim."

Kėshtu, pasi mbaroi shkollėn e mesme, Xu Qi u pranua nė Ansamblin e Kėngėve dhe tė Valleve tė provincės Gansu. Nė atė kohė, shumė valltarė nuk kishin njė nivel tė lartė kulturor si Xu Qi, prandaj Xu Qi e ndihmonte shpesh ansamblin tė krijonte valle dhe gradualisht ajo u bė edhe njė koreograf-regjisore.

Nė fund tė viteve '70 tė shekullit tė kaluar, Ansambli i Kėngėve dhe i Valleve i provincės Gansu krijoi baletin "Rruga e mėndafshit" dhe vuri nė skenė afreskun e famshėm tė Dunhuangut duke ngjallur jehonė tė madhe. "Rruga e mėndafshit" u shfaq shumė herė jo vetėm nė skenėn vendėse, por edhe nė Korenė e Veriut, Japoni, Itali, Francė, Tajlandė, Rusi, Lituani, Hongkong, Tajvan etj. dhe quhej "Afresku i gjallė". Xu Qi ishte njė nga koreograf-regjisorėt e kėsaj drame vallėzore, ajo mori pjesė edhe nė shfaqje. Xu Qi kujtoi: 

"Procesi i krijimit tė dramės ishte njė proces i mėsimit nga historia. Unė vura nė skenė pėrmbajtjen kryesore tė afreskut tė Dunhuangut." 

Pėr shkak tė suksesit tė madh tė baletit "Rruga e mėndafshit", emri i Ansamblit tė Kėngėve dhe tė Valleve tė provincės Gansu u shndėrrua nė Teatri i Artit Dunhuang i provincės Gansu. Nė vitin 1992, studiuesi i famshėm i shkencės Dunhuang dhe drejtori i Teatrit tė Artit Dunhuang Xi Zhenguan deshifroi muzikėn e lashtė tė Dunhuangut dhe e ftoi Xu Qi-nė ta vėnė nė skenė.

Nė vitin 1900, nė Dunhuang tė Kinės veriperėndimore u zbuluan shumė relikte dhe afresku qė i pėrkisnin periudhės nga shekulli i 6-tė deri nė shekullin e 14-tė qė janė tė dhėna tė rėndėsishme pėr tė studiuar historinė, kulturėn dhe zakonet e atėkohshme. Muzika e lashtė e Dunhuangut shėnohet me shumė simbole tė veēanta qė nuk njihen nga njerėzit modernė. Nė bazė tė studimeve tė shumė dijetarėve, Xi Zhenguan harxhoi pothuajse tėrė jetėn dhe deshifroi mė nė fund kėtė muzikė tė lashtė.

Nė vitin 1992, Xu Qi pranoi ftesėn e Xi Zhenguanit dhe bashkėpunoi me tė pėr tė krijuar baletin e madh "Melodia e lashtė e Dunhuangut". Xu Qi pėrcaktoi 4 skena qė shfaqin pėrkatėsisht kėngėt e vallet nė pallatin perandorak, kėngėt e vallet e banorėve tė thjeshtė, vallet e ushtarėve dhe muzikėn e vallet budiste. Ky balet pati sukses tė madh brenda e jashtė vendit dhe fitoi ēmimin mė tė lartė tė valles nė Kinė, ēmimin "Wenhua". Pas kėsaj, Xu Qi krijoi edhe shumė balete tė tjera si "Lumi Xueyu", "Kali nė qiell" etj. duke krijuar "Shkollėn e Dunhuangut" nė qarqet e kėrcimit tė Kinės. Xu Qi tha:

"Krijimi i 'Shkollės sė Dunhuangut' tregoi se ne mund tė mėsojmė shumė nga historia dhe kultura e lashtė kineze. Njėkohėsisht koreograf-regjisorėt e valleve duhet tė guxojnė tė krijojnė risi pėr tė nxitur zhvillimin e valleve."

Tani drejtoresha e shkollės sė valles Xu Qi ėshtė ende e zėnė. Nė shkollėn e saj, ajo jo vetėm u mėson fėmijėve kėrcimin, por edhe i mėson ata tė njohin bukurinė e valles dhe tė jetės. (Fani)