dėgjoni
Nė rast se ju udhėtoni me autobus nė qytetet kineze, ju mund tė kujtoni se ky ėshtė njė automjet i zakonshėm, por ai mund tė jetė njė automjet elektrik, qė quhet "automjeti i sė ardhmes". Pėr arsye tė faktorėve tė vendburimeve tė energjisė dhe tė mbrojtjes sė mjedisit, ky lloj automjet i ri po i afroheht shpejt jetesės sė popullit.
Pak kohė mė parė, Kina ngriti edhe njė herė ēmimin e shitjes sė karburantit, gjė qė shtoi mė tej shpenzimet e konsumatorėve. Njėri prej kėtyre konsumatorėve ėshtė zoti Zhang Rui i qytetit Shen-yang tė Kinės Verilindore.
"Gjatė dy muajve tė fundit, ēmimi i karburantit u ngrit radhazi. Tani, pėr tė mabjtur njė makinė, vetėm shpenzimet pėr karburantin janė tė papėrballueshme. Nga ana tjetėr, djegia e kaq shumė karburanti ėshtė i dėmshėm pėr mjedisin. Do tė ishte mirė tė vinte njė ditė, kur tė mos do tė pėrdorej mė karburanti pėr tė ngasur njė automjet."
Dėshira e zotit Zhang nuk ėshtė e kot si iluzion nė mitet arabe. Nė fakt automjetet, qė nuk konsumojnė karburantin dhe qė vihen nė lėvizje me motor elektrik, po i afrohen gjithnjė e mė shumė jetes sė pėrdorimit nė jetėn e pėrditshme tė popullit. Kina filloi eksperimentimin dhe prodhimin e automjeteve elektrike qysh nė vitet 90 tė shekullit tė fundit. Sot, disa lloje automjetesh elektrike, tė projektuara dhe tė prodhuara nga vetė kinezėt, kanė dalė nga laboratori i eksperimentimit dhe janė vėnė nė pėrdorim. Siē mėsohet, kėto automjete elektrike ndahen nė 3 lloje: lloji i parė pėrdor bateritė e vetė automjetit pėr fuqinė lėvizėse; lloji i dytė ėshtė automjeti me fuqi lėvizėse tė pėrzier, i cili vihet nė lėvizje edhe me djegien e karburantit, edhe me energjji elektrike; lloji i tretė ėshtė automjeti qė vihet nė lėvizje me bateri tė lėndėve djegėse, domethėnė vihet nė lėvizje me energji elektrike tė prodhuar me lėndė djegėse tė hidrogjenit.
Zonja Han Ke, pedagoge e Universitetit tė Shkencės dhe Inxhinierisė tė Pekinit, qė ka marrė pjesė nė kėtė punė qysh nga fillimi, tha se automjetet elektrike, tė eksperimentuara dhe tė prodhuara nga universiteti i saj, janė vėnė tashmė nė pėrdorim si autobusė urbanė. Ajo tha:
"Nga pamja e jashtme, ky lloj autobusi duket ashtu si autobusi i zakonshėm qė pėrdoret te ne, por ai ėshtė autobus plotėsisht me motor elektrik. Bateritė e kėtij autobusi janė njėsoj si bateritė e celularėve, qė i pėrdorim gjerėsisht, dhe mund tė ngarkohen drejtpėrdrejt me energji elektrike. Me bateritė e tij tė ngarkuara ēdo herė me energji elektrike, ky lloj autobus mund tė ecė 150-300 kilometra rrugė. Ai ėshtė vėnė nė pėrdorim nė linjėn numėr 121 tė autobusit tė Pekinit".
Nė stacionin e pėrgjithshėm tė autobusit tė linjės 121, shkruan korrespondenti ynė, "vumė re dhjetra e ca autobusė elektrikė, qė ishin radhitur tė rregullt dhe qė prisnin nisjen. Shoferėt thanė se autobusi elektrik fillon lėvizjen shumė lehtė dhe qetė, nuk ka shumė zhurmė gjatė ecjes dhe, sigurisht, nuk ka erė benzine. Zonja Su Xiumin, qė udhėtoi me kėtė autobus, tha se ajo ka qejf tė udhėtojė me njė autobus elektrik dhe jo me autobusin tradicional qė pėrdor karburantin.
"Autobusi elektrik lėshon mė pak gaz ndotės, prandaj, po tė pėrdoren sa mė shumė autobusė elektrikė nė Pekin, ajri i Pekinit me siguri do tė jetė shumė mė i pastėr."
Ashtu si nė Pekin, edhe nė qytetet Uhan, Tiencin, Veihai etj, banorėt mund tė udhėtojnė tani me autobusėt elektrikė pėr tė shkuar nė punė dhe pėr t'u kthyer nė shtėpi pas punės. Kėta autobusė punojnė ditėn nė rrugė dhe lihen natėn nė park pėr tė ngarkuar bateritė, duke shfrytėzuar energjinė elektrike nė kohėn kur rrjeti elektrik ka energji tė tepėruar. Por ata kanė njė tė metė: nuk ecin me shpejtėsi tė madhe.
Atėherė, a mund tė gjejmė njė lloj autobus qė tė eci shpejt dhe qė nuk mbėshtetet plotėsisht te shfrytėzimi i benzinės? Po, mund tė gjejmė njė lloj autobus tė tillė. Ky ėshtė automjeti me fuqi lėvizėse tė pėrzier, i cili ka dy sisteme tė motorėve tė fuqisė lėvizėse: motor tradicional me djegien e karburantit dhe motor elektrik me bateri akumulatorėsh.
Korporata Kineze Dongfeng e prodhimit tė automjeteve ka kryer eksperimentimin e automjeteve elektrike me fuqi lėvizėse tė pėrzier dhe ka vėnė nė prodhimin nė seri. Zoti Shi Yong, punonjės i kėsaj kompanie, tha se metoda e pėrdorimit tė kėtij automjeti me fuqi lėvizėse tė pėrzier ėshtė njėsoj si metoda e pėrdorimit tė automjeteve me motorė tė djegies sė karburantit.
"Pėrsa i pėrket panelit tė matėsve, autobusi me fuqi lėvizėse tė pėrzier nuk ka ndonjė dallim me autobusin tradicional. Nė kohėn e ndėrrimit reciprok tė sistemeve tė fuqisė lėvizėse tė djegies sė benzinės dhe fuqisė sė energjisė elektrike, shoferi nuk ndien ndonjė ndryshim. Ndryshimi i vetėm ėshtė se, nė kėtė lloj autobus, ka njė panel sinjalizues, qė kontrollon gjendjen e punės sė autobusit gjatė procesit tė funksionimit. Nė kėtė mėnyrė, shoferi ka mė shumė lehtėsi pėr tė drejtuar autobusin." (Zheng)
|