dëgjoni

Në periudhën e Pranverës dhe Vjeshtës në historinë kineze, domethënë, gjatë shekujve 8-5 para erës së re, ekonomia e shoqërisë skllavopronare kineze u zhvillua në një shkallë të lartë, ndërtimet urbanistike dhe punimet hidraulike u zhvilluan në përmasa të konsiderueshme dhe veglat prej hekuri filluan të përdoreshin në të gjithë lëmenjtë e prodhimit, gjë që i dha shkas zhvillimit të prodhimit shoqëror. Në atë periudhë, dolën dalë një numër mjeshtrash të talentuar dhe njëri prej mjeshtërive më të shquar të ndërtimeve ishte Lu Ban, me të cilin po ju njohim në rubrikën e sotme.
Lu Ban jetoi në shekullin e 6-të para erës së re. Ai e kishte mbiemrin "Gongshu" dhe emrin "Ban", por meqenëse lindi dhe u rrit në shtetin Lu, brezat e mëvonshëm e quajtën "Lu Ban". Familja e tij ishte marrë brez pas brezi me ndërtime, prandaj edhe ai mori pjesë qysh në vogëli në punët e ndërtimeve.
Sipas gojëdhënave, sharra ka qenë një nga shpikjet e Lu Banit. Një herë, ai u ngarkua me detyrën e rëndësishme për ndërtimin e një pallati të madh, që donte shumë lëndë drusore. Ai dërgoi shegertët për të prerë dru në mal. Duke prerë dru me sëpata hekuri, shegertët u rraskapitën, ndërsa rendimenti i punës së tyre ishte shumë i ulët. Lu Ban u shqetësua dhe pati frikë se mos punimet e ndërtimit do të vonoheshin shumë, prandaj u nis vetë për në mal për të bërë një inspektim. Duke iu ngjitur malit, ai kapi padashur një tufë bar, por bari ia vrau dorën. Ai u çudit dhe pyeti veten: Pse? Edhe ky lloji bar mund të më vrasë dorën? E shkuli barin dhe vuri re se, në të dy anët e barit, kishte shumë dhëmbë të mprehtë. Lu Ban mendoi për një copë herë dhe i tha vetes: Përderisa dhëmbët e barit mund të më vrasin dorën, atëherë një rrip metali me dhëmbë të mprehtë mund ta presë drurin. Në bashkëpunim me të tjerët, Lu Ban bëri një rrip hekuri me shumë dhëmbë të mprehtë dhe, ashtu doli, kjo vegël mund të presë drurin. Ai e emërtoi këtë vegël "gjyzi", që do të thotë "sharrë".
Lu Ban ishte edhe një shpikës i zoti i mekanizmave. Në materialet historike, gjejmë edhe shënime mbi punën e Lu Banit për të bërë një shpend prej druri dhe bambuje, i cili u ngrit në hapësirën e lartë me ndihmën e fuqisë së erës dhe fluturoi për 3 ditë me radhë.
Në materialet historike thuhet se, një herë, mbreti i shtetit Çu e ftoi Lu Banin për të bërë disa mekanizma luftarakë, sepse shteti Çu po përgatitej të sulmonte shtetet fqinje. Kjo gjë shkaktoi një diskutim të zjarrtë midis Lu Banit dhe Mocit, themeluesi i moizmit. Moci mbështeste shpikjen e veglave prodhuese për të mirën e popullit dhe ishte kundër shpikjes së armëve dhe mekanizmave të luftës. Pas diskutimit, Lu Ban pranoi mendimet e Mocit dhe u dha pas shpikjes së veglave dhe mekanizmave të punës prodhuese.
Meqenëse shpikjet e Lu Banit kanë qenë shumë praktike dhe të përdorshme në jetën e përditshme të popullit, gjatë mbi 2600 vjetëve, mjeshtërit e brezave të mëvonshëm e quajtën atë me respekt "paraardhësin e mjeshtërve". Nga dy llojet e veglave të tij kryesore "Gui" dhe "Gjy", që do të thonë "kompas" dhe "matës" gjatësie, lindi fjala kineze "guigjy", që do të thotë "rregullore". Ideologu i madh kinez i periudhës së Shteteve Ndërluftuese, Mengci (372?289 para erës së re) thoshte në kohën e tij se Lu Ban kishte duar të arta, por ai nuk mund të vizatonte një katërkëndësh kënddrejtë dhe një rreth pa përdorur Gui dhe Gjy (kompas dhe matës gjatësie). Duke përdorur këto dy fjalë, Mengci deshi të thoshte se njeriu duhet të veprojë në bazë të rregullave të caktuara, ashtu siç veproi Lu Ban.(Zheng)