Dėgjoni
Poezia e lashtė kineze ėshtė njė xhevahir nė kulturėn tradicionale kineze. Vitet e fundit, disa muzikantė kinezė kanė dubluar shumė poezi tė lashta kineze me muzikė me qėllim qė kėngėtarėt mund tė kėndojnė kėto poezi. Wang Sufen ėshtė kėngėtarja e famshme kineze qė kėndon poezi tė lashta kineze.
62-vjeēarja Wang Sufen ėshtė profesoresha e Universitetit tė Muzikės tė Kinės. Asaj i pėlqente shumė kėndimi qysh nė moshė tė re, ideali i saj ėshtė qė tė bėhet njė kėngėtare e shquar. Wang Sufen tha:
"Mė pėlqente kėndimi qysh nė moshė tė re. Nėna ime kėndon shumė bukur, jam e mendimit se kam trashėguar genin e nėnės nė fushėn e kėndimit. Pas hyrjes nė shkollėn fillore, mėsuesja mė stėrviste shpesh pėr kėndim."
Nė vitin 1961, Wang Sufen u pranua nga shkolla e mesme pranė Universitetit tė Muzikės tė Kinės pėr tė studiuar specialitetin e muzikės vokale. Nėpėrmjet studimeve tė zellshme, nė vitin 1964, Wang Sufen u pranua me rezultate tė mira nga Universiteti i Muzikės i Kinės pėr tė studiuar bel kanto. Pas mbarimit tė studimeve, ajo u bė pedagoge e kėtij universiteti.
Nė fillim tė viteve '80 tė shekullit tė kaluar, Universiteti i Muzikės e dėrgoi Wang Sufen tė shkojė nė provincėn Fujian tė Kinės jugore pėr tė mėsuar "zėrin e jugut". "Zėri i jugut" ėshtė njė lloj muzike e lashtė kineze qė pėrhapet kryesisht nė qytetin Quanzhou tė provincės Fujian. Teksti dhe melodia e "zėrit tė jugut" janė shumė tė bukur dhe kanė magji tė veēantė. "Zėri i jugut" kėndohet me dialekt dhe nė mėnyrėn e veēantė tė vokalizimit. Kjo ishte njė sfidė e madhe pėr Wang Sufen. Wang Sufen kujtoi:
"Nė janar tė vitit 1983, Universiteti i Muzikės mė dėrgoi nė qytetin Quanzhou pėr tė mėsuar 'zėrin e jugut'. Ansambli i 'zėrit tė jugut' i Quanzhout dėrgoi posaēėrisht njė mėsues pėr mėsimdhėnie. Mėsuesi mė mėsoi tė kėndoj 'hėnėn'. Kjo ėshtė njė kėngė e gjatė, nė fillim unė nuk e kuptoja fare tekstin e kėngės."
Procesi i mėsimit ishte shumė i vėshtirė, por Wang Sufen nuk hoqi dorė nga pėrpjekjet. Ajo kapėrcei vėshtirėsi tė panumėrta dhe zotėroi mė nė fund "zėrin e jugut" brenda njė muaji. Nė vitin 1984, nė Quanzhou u zhvillua koncerti i "zėrit tė jugut" qė tėrhoqi pėrfaqėsues tė ardhur nga Malajzia, Singapuri, Hongkongu, Tajvani etj. Nė kėtė koncert, Wang Sufen kėndoi "hėnėn" duke ngjallur jehonė tė madhe. Suksesi i madh e ndihmoi Wang Sufenin tė kuptojė vlerėn e ēmuar tė kulturės tradicionale kombėtare kineze, ajo vendosi tė bėjė pėrpjekje pėr tė pėrhapur muzikėn kombėtare kineze.
Pas kthimit nė Pekin, Wang Sufen filloi tė merret me kėndimin e kėngėve tė poezive tė lashta kineze. Pėr tė kėnduar mė mirė kėto kėngė, Wang Sufen ka studiuar posaēėrisht poezi tė lashta kineze, njėkohėsisht ka mėsuar disa arte popullore tė kėndimit. Wang Sufen lidhi mėnyrėn e vokalizimit tė bel kantos me mėnyrėn e kėndimit tė kėngėve kombėtare kineze dhe krijoi mėnyrėn e vet tė kėndimit tė kėngėve tė poezive tė lashta kineze duke fituar pėrshėndetjen e specialistėve dhe dėgjuesve.
Gjatė 20 vjetėve tė fundit, Wang Sufen ka kėnduar afro 200 kėngė tė poezive tė lashta kineze dhe ka zhvilluar me sukses 3 koncerte. Njėkohėsisht ajo ka pėrgatitur shumė studentė tė shquar. Wang Sufen ėshtė e mendimit se poezia e lashtė kineze ėshtė trashėgimia e ēmuar kulturore e Kinės. Nė kohėn moderne ku pėrhapet kudo rokenrolli, kėndimi i kėngėve tė poezive tė lashta kineze ka rėndėsi tė madhe. Ajo tha:
"Kam dhėnė mėsimin e kėndimit tė kėngėve tė poezive tė lashta kineze pėr 7 vjet me radhė. Poezia e lashtė kineze ka pėrmbajtje tė pasura kulturore. Si njė muzikante, kam pėrgjegjėsi tė pėrhap kulturėn tradicionale kombėtare nėpėrmjet muzikės." (Fani)
|