v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2006-07-18 19:19:34    
Pirja shkencore e ujit garanton shėndet tė mirė

cri

                                               Dėgjoni

Uji ėshtė pjesa mė e rėndėsishme pėrbėrėse e trupit tė njeriut dhe humbja e 15% tė ujit tė trupit rrezikon jetėn e njeriut. Prandaj pirja e ujit ditė pėr ditė ėshtė e domosdoshme pėr ēdo njeri. Por rrallė gjendet ndokush qė vret mendjen pėr hollėsitė e tė pirit tė ujit, pėr shembull, pėr kohėn, dendurinė dhe sasinė e tė pirit tė ujit nė ditė. Hulumtimet shkencore tregojnė se tė pish ujė nė mėnyrė shkencore dhe sipas ligjeve ėshtė shumė mė e dobishme pėr shėndetin sesa tė pish ujė sipas qejfit.

Njė djalė me emrin Yu Guanxiong, qė jeton nė qytetin Ēongqing tė Kinės Jugperėndimore, pinte dikur 25 litra ujė nė ditė. Por sa mė shumė ujė pinte, aq mė pak ushqime hante ai nė ditė, si rrjedhim, pesha e trupit tė tij u pakėsua 10 kilogramė brenda 4 muajve. Kėshtu, ai u detyrua tė shkonte pėr vizitė tė doktori. Pas analizave, doktori i spitalit Numėr 1 pranė Universitetit tė Mjekėsisė tė Ēongqingut, profesori Li Ēifu, tha se ai djalė vuante nga diabeti insipindus, si pasojė e dėmtimit tė trurit nė njė aksident rrugor.

"Dy veshkat nė trupin e njeriut, qė funksionojnė si diga e njė rezervuari, ndalojnė humbjen e ujit tė trupit. Kjo 'digė' kontrollohet nga njė lloj substance qė sekreton truri. Meqenėse truri i tij ishte dėmtuar, veshkat nė trupin e tij kishin mbetur tė pakontrolluara, Si pasojė, njė sasi e madhe uji humbej prej tyre, prandaj ai ndiente nė ēdo kohė njė etje tė madhe dhe dėshironte tė pinte sa mė shumė ujė. Ja, kjo ėshtė sėmundja, nga e cila vuante ai."

Nga hulumtimet shkencore del se sasia e ujit qė merr trupi i njeriut, duhet tė jetė e barabartė me sasinė e ujit qė nxirret nga trupi. Prandaj, pėrveē ujit qė e marrim duke ngrėnė ushqimet, duhet tė pimė nė ditė 1000-2000 mililitra ujė, domethėnė 6 a 8 gota ujė, qė tė plotėsohen nevojat e metabolizmit tė organizmit tonė. Por sasia e ujit qė duhet tė pimė nė ditė, nuk ėshtė diēka e pandryshueshme. Duhet tė shtohet kjo sasi nė verėn me vapė ose nė rastet e sporteve tė rėnda dhe tė punės nė mjedis me temperaturė tė lartė.

Atėherė, nė ē' kohė dhe nė ē' mėnyrė duhet tė pimė ujė? Ndoshta shumė njerėz mund tė thonė: tė pimė ujė kur kemi etje. Por profesor Li Ēifu tha se kjo pėrgjigje nuk ėshtė e drejtė.

"Askush nuk duhet tė pijė ujė vetėm kur ka etje, sepse kur ai ndien etje, kjo tregon se trupit tė tij tashmė i mungon uji, gjė qė ngacmon nervat e tij qendrore. Pini ujė edhe nė kohėn kur nuk ndieni etje dhe mos prisni kohėn e mungesės sė ujit."

Etja ėshtė njė sinjal qė jep organizmi i njeriut kur ka nevojė pėr ujė dhe shumė njerėz e plotėsojnė kėtė nevojė vetėm kur e ndiejnė atė. Por nė fakt, trupi i njeriut nė kėtė kohė ra nė gjendjen e dehidratimit. Zakoni i keq i njerėzve, pėr tė pirė ujė vetėm kur kanė etje, e shpie shumė shpesh trupin e tyre nė gjendjen e dehidratimit, dhe kjo gjė ėshtė shumė e dėmshme pėr shėndetin. Prandaj, nė tė pirėt e ujit, mė mirė tė respektohet ky parim: tė pimė ujė mė dendur dhe me njė sasi tė vogėl ēdo herė.

Mė mirė tė pimė nga njė gotė ujė nė mėngjes pas pastrimit tė dhėmbėve, rreth orės 10, rreth orės 3 pasdite, para darkės dhe para gjumit tė natės. Organizmi i njeriut ka nevojė urgjente pėr ujė sidomos nė mėngjes, pas gjumit, prandaj po tė pimė njė gotė ujė nė kėtė kohė, uji mund tė hyjė shpejt nė gjak dhe ta hollojė gjakun, duke shpejtuar qarkullimin e tij, duke shmangur efektivisht sėmundjet e enėve tė gjakut tė zemrės dhe tė trurit, duke favorizuar furnizimin me gjak dhe metabolizmin e veshkave, e mė tej, duke eliminuar substancat helmuese dhe duke pastruar stomakun dhe zorrėt. Duhet tė pimė njė gotė ujė edhe rreth orės 10, sepse kemi nevojė tė plotėsojmė ujin e trupit, tė humbur si djersė dhe si urinė. Duhet tė pimė njė gotė ujė edhe pas dreke pėr tė forcuar funksionin tretės tė organizmit. Zėvendėsimi i kafesė dhe ēajit me njė gotė ujė rreth orės 3 pasdite, gjithashtu, favorizon nė plotėsimin e ujit tė organizmit.

Docenti Zhou Bo i spitalit numėr 1 pranė Universitetit tė Mjekėsisė tė Ēongqingut tha se duhet tė kemi shumė kujdes pėr tė pirė ujė kur merremi me sporte.

"Pirja e ujit nė kohėn kur merremi me sport, kėrkon shumė kujdes. Pėr shkak tė lėvizjeve nė sporte, na dalin shumė djersė dhe, rrjedhimisht, humbim njė sasi tė madhe uji tė organizmit. Po tė pimė ujė vetėm nė kohėn kur ndiejmė etje, na ka humbur tashmė ekuilibri. Duhet medoemos tė pimė ujė para dhe pasi merremi me soprt, por duhet tė pimė shumė herė dhe nė sasi tė vogėl nė ēdo herė dhe tė mos pimė shumė ujė menjėherė, pėrndryshe, kjo mund tė ēojė nė helmimin me ujė."

Ne nuk duhet tė pimė "ujin e vjetruar", qė ka qėndruar pėr njė kohė tė gjatė, sepse ky ujė pengon zhvillimin e organizmit tė fėmijėve dhe shpejton plakjen e njerėzve tė moshuar. Tė mos pimė as ujin e zier pėr herė tė dytė, sepse ky ujė pėrmban subnitrat tė trashur, qė mund tė ēojė nė helmimin e organizmit tė njeriut. (Zheng)