dëgjoni

Para 2500 vjetëve, në periudhën e Pranverës dhe Vjeshtës në historinë kineze, kur vazhdonin për vite me radhë luftëra midis principatave të dinastisë Zhou, dijetarët që përfaqësonin interesat e klasave dhe shtresave të ndryshme shoqërore ishin ndarë në sekte të shumta, si rrjedhim, ishte krijuar një gjendje e "konkurrimit të njëqind shkollave" në fushën ideologjike. Njëri prej dijetarëve të atëhershëm ishte edhe Laoci, ideolog dhe filozof që gëzonte famë qysh asokohe.

Laoci lindi në shtetin Çu, një nga principatat e dinastisë Zhou. Ai e quante veten "Lao Dan", që do të thoshte "Plaku me veshë të mëdhenj", por emri i tij i vërtetë ishte Li Er. Brezat e mëvonshëm e quajtën atë me respekt "Laoci", që do të thotë "Fisniku Veteran". Në materialet historike thuhet se Laoci ishte njeri shtatgjatë, me veshë dhe sy të mëdhenj, me ballë të gjerë dhe me buzë të trasha. Ai punoi për një kohë të gjatë në oborrin mbretëror për klasifikimin e dokumenteve zyrtare dhe kjo punë i dha atij rastin të lexonte një numër të madh librash dhe të përvetësonte njohuri të gjera. Ai me njohuritë e tij të gjithanshme gëzonte famë të madhe. Prandaj, Konfuci, që ishte ideolog tjetër i atëhershëm dhe që ushqente respekt të madh për Laocin, i bëri vizitë dhe e pyeti atë për çështjet e riteve.

Më vonë, për shkak të turbullirave politike në oborrin mbretëror të dinastisë Zhou, humbën një sasi e madhe librash dhe dokumentesh klasike dhe, për këtë arsye, Laoci mbeti pa punë dhe u detyrua të largohej. Ai vendosi të jetonte i veçuar dhe i fshehur në një zonë malore dhe mori rrugën hipur mbi një lopë. Rrugës, kur ai po kalonte pranë një kalaje, një zyrtar që ndodhej atje për mbrojtjen e kalasë, e njohu atë dhe iu lut që të shkruante diçka dhe t'ja linte atij për kujtim. Duke plotësuar dëshirën e atij zyrtari, Laoci shkroi një libër, që mbeti një vepër e famshme dhe që u trashëgua brez pas brezi.

Brezat e mëvonshëm i vunë librit të Laocit tituj të ndryshëm, si "5000 fjalë të Laocit", "Laoci" ose "Libri mbi moralin". Ky libër përmban mendime të materializmit naiv dhe është bërë një nga trashëgimitë e rëndësishme të kulturës së lashtë kineze. Në librin e tij, Laoci shtjelloi me hollësi "Tao", që do të thotë "princip". Ai shkruante se njeriu aktivizohet në përputhje me ligjet e tokës; toka aktivizohet në përputhje me ligjet e qiellit; qielli aktivizohet në përputhje me Taon, kurse Tao aktivizohet në përputhje me ligjet e natyrës, prandaj Tao është rrënjë e gjithçkaje. Ai shkruante gjithashtu se të gjitha gjerat në botë nuk ekzistojnë të veçuara, por ekzistojnë duke u mbështetur te njëra tjetra dhe duke u shndërruar drejt njëra tjetrës. Për shembull, Lumturia dhe fatkeqësia shndërrohen drejt njëra tjetrës, sepse fatkeqësia përmban në vetvete faktorë të lumturisë dhe brenda lumturisë rriten filizat e fatkeqësisë.

Laoci, me veprën e tij "Libri mbi moralin", krijoi zanafillën e mendimeve filozofike kineze të kohës së lashtë. Krahas përhapjes së pandërperë të influencës së veprës së tij, edhe emri i Laocit u shenjtërua gradualisht. Në vitin 142 të erës së re, në kohën e dinastisë Han Lindor, lindi në Kinë një lloj fe me emrin Taoizmi dhe themeluesit e saj e caktuan "Librin mbi moralin" si një nga 3 veprat klasike të taoizmit, e ngritën Laocin në pozitën e "stërgjyshit" të Taoizmit dhe e quajtën atë "Taishang Laojun", që do të thoshte "Fisniku më i lartë veteran". Në kohën moderne, doktrinat e Laocit janë përhapur edhe në vendet perëndimore dhe deri ani, vepra e Laocit "Libri mbi moralin" është përkthyer në mbi 40 redaktime të gjuhës angleze. (Zheng)