Ashtu si përshkrimet mbi civilizimin e shumicës dërrmuese të kombeve të botës, që fillojnë nga gojëdhënat ose nga epopetë, edhe përshkrimet mbi figurat historike kineze Yandi dhe Huangdi kanë filluar nga gojëdhënat. Kinezët e quajnë veten si pasardhës të Yandiut dhe Huangdiut, mirëpo mungojnë tani për tani relikte të mjaftueshme arkeologjike që të dëshmojnë për vërtetësinë e ekzistencës dhe veprimtarisë së tyre në histori. Një pohim i përbashkët ka qenë se Yandi dhe Huangdi kanë qenë krerë të dy fiseve në shoqërinë e bashkësisë primitive në Kinën e lashtë. Thuhet se të dyja fiset kanë jetuar në fillim në tokat e provincës së sotme Shensi të Kinës Veriperëndimore, zonë ku rrjedh Lumi i Verdhë, që quhet lumi nënë i Kinës. Ky pohim përputhet me faktin se civilizimi botëror ka lindur në zonat e rrjedhave të lumenjve. Thuhet se fisi i Huangdiut u shpërngul dhe u vendos në një zonë afër Zhuolusë së provincës së sotme Hëbei të Kinës Veriore, kurse fisi i Yandiut arriti më në fund në zonat e provincës së sotme Shandong të Kinës Lindore. Pas shumë vjet shpërnguljesh, luftimesh dhe aneksimesh, të dy fiset u shkrinë pak nga pak me fisin Yi të lindjes dhe me fiset Li, Miao e të tjera të jugut dhe si rezultat, u formua kombësia Hua. Ndër fiset e asaj kohe në fushat qendore kineze, fisi i Huangdiut ka qenë më i fortë dhe pati një nivel më të lartë të civilizimit, prandaj ky fis u bë përfaqësuesi i kulturës së fushave qendrore. Kështu, Yandi dhe Huangdi u konsideruan si paraardhësit e kombësisë Hua. Gjatë shekullit të 2-të para erës së re, "kombësia Hua" filloi të quhet "kombësia Han" dhe gjithë kombi kinez filloi të konsiderohet si pasardhësit e Yandiut dhe Huangdiut ose si "pasardhësit e Huangdiut".

Ka pasur mjaft mite për Huangdinë dhe, për shkak se kanë ardhur nga shënimet e bëra nga persona të periudhave të ndryshme, ato janë kundërthënëse me njëra tjetrën. Thuhet se Huangdi lindi i jashtëzakonshëm: nëna e tij ishte bija e hyut të Tokës dhe ai ishte më i zgjuar se të tjerët, madje ai filloi të fliste qysh sapo lindi. Kur u rrit, ai pati 25 bij dhe 10 mijë principata dhe 7000 prej sundimtarëve të atyre principatave ishin hyj që administronin çështjet e ndryshme. Kurse vetë Huangdi administronte erën, bubullimat, shiun dhe rrufenë e natyrës dhe ishte i aftë ta bënte qiellin të ndryshonte në 14 lloje pamjesh. Madje ka pasur një gojëdhënë se Huangdi kishte 4 fytyra, prandaj ai mund të njihte dhe të zgjjidhte në kohë gjendjet në të katër anët dhe në të 8 drejtimet, pa e kthyer qafën. Për të mirën e popullit të tij, Huangdi u mësoi njerëzve të kultivonin drithëra dhe të zbutnin shpendët, egërsirat dhe kandrrat. Thuhet se Huangdi shpiku pëlhurën dhe u mësoi njerëzve të nxirrnin minerale dhe të bënin enë prej hekuri dhe bronzi. Më tej, Huangdi i tha Cang Jieut të krijonte shkronjat, i tha Ling Lun të bënte notat muzikore, i tha Da Naout të përcaktonte kalendarin dhe i tha Çi Bout të shkruante librat e mjekësisë, gjë që e lehtësoi jetesën, veprimtarinë prodhuese dhe argëtimet e popullit.

Historianët kinezë kanë shpjegimet e veta lidhur me gojëdhënat për Huangdinë. Ata janë të mendimit se gojëdhënat për epokën e Huangdiut përshkruajnë periudhën shumë të gjatë të epokës së gurit. Përsa u përket jetës dhe veprimtarisë së vërtetë të Yandiut dhe të Huangdiut, na duhen zbulime arkeologjike dhe gjurmime të mëtejshme historike. (Zheng)