A e njihni gjuhën e shenjave të shurdhmemecëve? Nëse takoheni me ndonjë prej tyre, si do t'i flisni? Pak kohë më parë, Instituti i Kërkimeve të Teknologjisë së kompjuterizimit pranë Akademisë së Shkencave të Kinës projektoi dhe prodhoi me sukses një sistem të dallimit dhe të sinterizimit të gjuhës së shurdhmemecëve, i cili mund ta zgjidhë problemin që përmendëm më lart. Ky sistem i ndihmon shurdhememecët të "flasin" dhe të "dëgjojnë" fjalët e njerëzve normalë. Sot në këtë program do t'ju flasim për këtë sistem, që quhet "Makina e përkthimit" midis shurdhmemecëve dhe njerëzve normalë.

"Korrespondentja përshëndet: Tungjatjeta!

Zëri i sintetizuar: Tungjatjeta!

Korrespondentja : Gëzohem që njihem me ty.

Zëri i sinterizuar: Edhe unë gjithashtu.

Korrespondentja e pyet: Çfarë të pëlqen të bësh zakonisht?

Zëri i komplikuar: Unë kam qejf të bëj shëtitje, turizëm dhe të sodit karikatura".

Të dashur dëgjues, sapo dëgjuat "dialogun" midis korrespondentes dhe një vajze shurdhmemece që quhet Ma Yan. Ky dialog u zhvillua me anën e një sistemi të dallimit dhe të sinterizuar të gjuhës së shenjave të shurdhmemecëve. Kjo pajisje magjepsëse është projektuar dhe prodhuar nga Instituti i Kërkimeve të Teknologjisë së kompjuterizimit pranë Akademisë së Shkencave të Kinës.

Ky sistem, që përbëhet nga një kompjuter dhe një palë doreza të lidhura me kompjuterin, nga njëra anë e shndërron gjuhën e shenjave të Ma Yanit në tinguj të të folurit dhe nga ana tjetër e shndërron gjuhën standarde kineze të korrespondentes në gjuhën e shurdhmemecëve. Ky proces zgjat vetëm disa sekonda. Kështu realizohen shkëmbime të lira mendimesh ndërmjet korrespondentes dhe vajzës Ma Yan.

Doktori Chen Yiqiang që mori pjesë në kërkimet për këtë sistem, i tha korrespondentes se sekreti i dallimit të gjuhës së shenjave të shurdhmemecëve qëndron pikërisht në këtë palë dorezash, që duken të thjeshta. Kur shurdhmemecët veshin këto doreza, gjuha e tyre e shenjave mund të përkthet në gjuhën standarde kineze.

Doktori Chen tha: "Një karakteristikë e rëndësishme e këtij sistemi është që ai shënon me saktësi formën e duarve të tua, si shkallën e përkuljes së dorës dhe formën e hapjes së pëllëmbës etj., duke i shndërruar me përpikmëri në sinjale shifrore dhe pastaj i rezervon këto shifra për trajtim në kompjuter. Pas trajtimit të tyre kompjuteri i dallon format e duarve të tua, duke i shndërruar në gjuhën tingullore."

Zoti Chen i tregon korrespondentes se gjuha e dorezave, e realizuar nga shifrat, mund të kuptohet për arsyen kryesore se në çdo dorezë janë montuar 18 transduktorë të përparuar dhe një pajisje gjurmimi, të cilët mund të dallojnë sipas rregullave format e vendndodhjen e duarve, duke i shndërruar në sinjale për kompjuterin. Këto hollësi janë shumë të vogla, por saktësia e tyre shumë e lartë e bën këtë sistem të dallojë mbi 5 mijë fjalë të gjuhës së shenjave. Kështu kompjuteri mund të "dëgjojë" gjuhën e shenjave të Ma Yanit dhe njëkohësisht është në gjendje të "flasë" e të "përkthejë" gjuhën e saj.

Atëherë, si mund t'i "kuptojë" fjalët e korrespondentes Ma Yani? Doktori Chen Yiqiang tha se ky proces, që quhet sintetizuar i gjuhës së shenjave të shurdhmemecëve, është relativisht më i thjeshtë sesa dallimi i gjuhës së shenjave.

"Tani në treg shiten shumë softe të dallimit tingullor, të cilat i shndërrojnë lehtë tingujt në tekste, kurse sistemi ynë i mbledh tingujt në saje të mikrofonit dhe pastaj i shndërron në tekste nëpërmjet softeve të dallimit tingullor, dhe në fund, nëpërmjet një figure kartoni të shpikur të kompjuterit, tekstet shndërrohen në gjuhë shenjash për t'ua treguar shurdhmemecëve."

Po, kështu funksionon "Makina e përkthimit" të gjuhës midis shurdhmemecëve dhe njerëzve normalë. Pas kontrollit, shurdhmemecët dallojnë e kuptojnë 95% të gjuhës së përkthyer nga figura e kartonit. Në jetën e zakonshme ata mund të shprehin mendimet e tyre nëpërmjet këtij sistemi, duke shkëmbyer mendime me njerëzit normalë. Mësohet se tani në Kinë ka rreth 20 milionë njerëz me pengesë të të dëgjuarit, që hasin shumë vështirësi në jetën e përditshme, si për shembull në bankë për depozitim, në spital për t'u vizituar te mjekët e gjetkë, kurse ky sistem, pasi të nxirret në treg, do t'u sjellë pa dyshim shurdhmemecëve shumë dobi e lehtësi në jetë.

Në shkollën numër 3 të shurdhmemecëve të Pekinit mësuesja Xiaoli është mësuar me këtë sistem. Ajo tha se shkëmben mendime me nxënësit e saj me këtë sistem, pasi e përvetësoi me shumë vështirësi gjuhën e shenjave të shurdhmemecëve. Ajo ndjen pak pakënaqësi për transportimin e vështirë të këtij sistemi, për shkak se dorezat shifrore kanë mjaft linja.

Zonja Tong Wei ndjek gjithnjë me vëmendje studimet rreth kësaj "makine përkthimi", sepse ka dëshirë ta blejë një të tillë për vajzën e saj me pengesë në dëgjim, por ajo stepet nga çmimi i saj i lartë. Ajo tha:

"Kam mësuar se ky sistem kushton dhjetëra mijë yuanë, ne nuk jemi në gjendje ta blejmë."

Tani kërkuesit e Institutit të kompjuterizimit pranë Akademisë së Shkencave të Kinës po bëjnë përpjekje për t'i zgjidhur këto probleme. Zonja Wang Lichun, kolege e doktorit Chen, i tha korrespondentes se dorezat shifrore prishen lehtë nga pakujdesia dhe çmimi i kësaj pajisjeje është i shtrenjtë, prandaj ata i janë përveshur punës për zëvendësimin e dorezave me një lloj aparati xhirues të posaçëm. Por nga niveli i tanishëm teknologjik shihet përqindja më e ulët e dallimit të gjuhës së shenjave të këtij aparati xhirues në krahasim me atë të dorezave shifrore, prandaj theksi i punës së tyre në të ardhmen do të vihet në forcimin e aftësisë së dallimit të këtij aparati xhirues.

Por prapëseprapë, kjo "makinë përkthyese", një prodhim i ri tekniko-shkencor, ka tërhequr vëmendjen e shumë shurdhmemecëve. 16-vjeçarja Tian Meng me pengesë dëgjimi, duke parë këtë makinë, u shfaq gëzimin e saj të gjithë atyre që ka pranë.

"Më quajnë Tian Meng, sivjet jam 16 vjeçe. Nuk mund ta përfytyroj se niveli tekniko-shkencor tani është aq i zhvilluar, saqë gjuha ime e shenjave mund të shndërrohet në tinguj fonetikë. Edhe po të mos e njihni gjuhën tonë të shenjave, me këtë makinë ju mund ta kuptoni gjuhën time."( Daming )