Yo-Yo Ma ėshtė njė ndėr violonēelistėt mė tė njohur nė botė. Njerėzit e vlerėsojnė atė si violonēelistin mė tė mirė pas spanjollit Pablo Kasals dhe rusit Rostropoviēit.
Yo-Yo Ma ka lindur nė njė familje muzikantėsh. E ėma ėshtė kėngėtare, ndėrsa i ati ėshtė violinist e kompozitor dhe ka qenė profesor i degės sė muzikės nė Universitetin Qendror tė Nan Kin-it. Nė moshėn 3 vjeēare, Yo-Yo Ma filloi tė mėsojė t'i bjerė violonēelit nga babai dhe u njoh nga qarqet muzikore pasi dha me sukses shfaqje nė Universitetin e Parisit kur ishte vetėm 5 vjeē. Pas dy vjetėve, bashkė me familjen e tij, Yo-Yo Ma u zhvendos nė SHBA dhe mė vonė hyri nė Konservatorin e Julietit pėr tė vazhduar studimet e mėtejshme me violonēelistin e njohur Leonard Rose.
Me regjistrimin e mbi 50 albumeve me stile tė ndryshme interpretimi dhe me 15 ēmime "Grammy", Yo-Yo Ma ėshtė bėrė njė ndėr muzikantėt klasikė mė tė mirėpritur. Muzika e tij tėrheq gjithnjė e mė shumė muzikėdashės nė botėn e larmishme tė muzikės. Madje nė Nju Jork, banorėt emėrtuan edhe njė rrugė me emrin e tij. Mirėpo, si njė kinez i lindur nė Francė dhe i rritur nė SHBA qė flet anglisht mė lirshėm sesa kinezisht, Yo-Yo Ma, me prejardhje nga qyteti Ning Bo i provincės Jiang Su tė Kinės jugore, nuk kishte ardhur asnjėherė nė atdhe. Dhe kjo u kthye nė njė peng tė madh nė zemrėn e muzikantit.
Nė vitin 2005, fill pas festoi ditėlindjen e vet tė 50-tė Yo-Yo Ma u kthye mė nė fund nė qytetin Ning Bo. Me tė mbėrritur atje, ai tha i mallėngjyer se "Ky ėshtė njė rast i ēmuar pėr mua dhe jam shumė i gėzuar qė mund tė gjej kėtu rrėnjėt e mia!"
Ditėn e dytė pas kthimit nė Ning Bo, Yo-Yo Ma interpretoi nė Sallėn e Muzikės vendase njė grup pjesėsh muzikore nga Bahu me violonēelin e tij tė prodhuar para 283 vjetėve. Kėto ishin vepra, tė cilat Yo-Yo Ma kishte nisur t'i luante qė nė moshėn 4 vjeēare dhe me interpretimin e tė cilave kishte bėrė jehonė tė madhe nė Paris. Para se tė fillonte koncerti, ai tha se ishte aq i emocionuar, sa qė nuk mund tė ishte i gatshėm tė fillonte menjėherė shfaqjen, sepse kur mendonte se do tė interpretonte para aq shumė tė afėrmve tė tij tė cilėt qė nuk i kishte takuar pėr dhjetėra vjet, ai ndjente shqetėsim dhe kishte vėshtirėsi tė kontrollonte ndjenjat e veta. Pėr kėtė arsye, koncerti nisi 10 minuta pas kohės sė paracaktuar.
Nė fund tė koncertit, duartrokitjet e ngrohta tė shikuesve qė vazhduan pėr njė kohė shumė tė gjatė, e nxitėn Yo-Yo Manė tė dilte pėrsėri edhe dy herė tė tjera nė skenė, duke interpretuar mė vonė njė melodi tė huaj dhe njė tradicionale kineze. Pasi zbriti nga skena, ai detyroi veten tė ulej nė karrige dhe ta lėrė violonēelin me disa tela tė prishura, duke thėnė se "Sot nuk mund ta mbaj mė violonēelin nė duar, pėrndryshe, nuk mund tė kontrolloj veten dhe do tė interpretoj kėtu pėr gjithmonė."
Yo-Yo Ma ėshtė njė muzikant humanist dhe objektivi mė i madh pėr tė ėshtė qė muzika tė pėrdoret si njė gjuhė pėr tė lidhur kultura dhe popuj tė ndryshėm tė kėsaj bote. Qė nga viti 1998, Yo-Yo Ma filloi tė vėrė nė jetė projektin e tij muzikor "Rruga e Mėndafshit", i cili e ka marrė emrin nga njė rrugė qė lidhte Lindjen e Largėt dhe Evropėn nga viti 200 para erės sonė deri nė vitin 1500 dhe qė shėrbente si njė urė lidhėse nė favor tė shkėmbimeve tregtare, por edhe kulturore, midis qytetėrimeve lindore dhe perėndimore. Gjatė udhėtimit tė vet sipas itinerarit tė lashtė nė kėtė rrugė, Yo-Yo Ma kompozoi pjesė tė ndryshme dhe i incizoi ato bashkė me muzikantė nga vende tė ndryshme, duke pėrfshirė nė to melodi me karakteristika vendase tė pjesėve tė ndryshme tė kėsaj rruge. Nė krahasim me violonēelistėt e mėparshėm, Yo-Yo Ma e ngriti interpretimin me kėtė instrument muzikor nė njė shkallė tė re. Lidhur me kėtė, ai tha me nderim tė thellė se "I falėnderoj shumė paraardhėsit e mi kinezė sepse janė ata qė mė japin kaq shumė frymėzim artistik." (Ēan Yean)
|