v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2006-03-14 20:06:08    
Regjisori kinez Li An

cri
Nė ēmimet "Oskar" tė edicionit tė 78-tė qė u dhanė mė 5 mars, regjisori kinez Li An fitoi ēmimin e regjisorit mė tė mirė me filmin "Mali Brokeback" dhe u bė regjisori i parė aziatik qė e fiton kėtė ēmim.

Filmi "Mali Brokeback" ishte njė nga fituesit mė tė mėdhenj nė ēmimet "Oskar" tė edicionit tė 78-tė. Krahas ēmimit tė regjisorit mė tė mirė, ai fitoi edhe ēmimin e kolonės muzikore mė tė mirė dhe ēmimin mė tė mirė tė ripunimit tė skenarit. Nė fakt, para dhėnies sė ēmimeve "Oskar", shumė njerėz kishin parashikuar se filmi "Mali Brokeback" do tė fitojė disa ēmime tė mėdha, sepse ky film kishte fituar 48 ēmime tė regjisorit mė tė mirė ose tė filmit mė tė mirė nė mbarė botėn.

Li An lindi nė Tajpei nė vitin 1954. I ati i tij ishte drejtor i njė shkolle tė mesme dhe e edukonte djalin nė mėnyrė tradicionale dhe tė rreptė. Si shumė regjisorė tė suksesshėm tė filmit edhe Li Anit filloi t'i pėlqejė filmi qysh nė moshė tė njomė. Atij i pėlqen veēanėrisht filmi i regjisorit italian Vitorio De Sika "Vjedhėsi i biēikletave". Ky film pėrshkruan jetėn e vėshtirė tė njė ati tė papunė, Li An preket thellė nga ndjenjat e vėrteta midis atit dhe birit nė film.

Nė vitin 1975, pas diplomimit nga Instituti Artistik i Universitetit tė Tajvanit, Li An shkoi nė SHBA pėr studime. Ai mori sė pari gradėn e tė diplomuarit nė dramė, pastaj mori gradėn e aspirantit tė filmit nė Universitetin e Nju Jorkut. Gjatė studimeve nė Universitetin e Nju Jorkut, Li An xhiroi disa filma si "Dua kuzhinėn kineze", "Artistėt e mirė" etj. ku u shfaq talenti i tij nė fushėn e filmit. Pas diplomimit, Li An donte tė kthehej nė Tajvan, por njė punonjės i shoqėrisė sė filmit tė SHBA-sė e bindi atė tė qėndrojė nė SHBA.

Nė fillim, ēėshtja e Li Anit nuk po ecte mirė. Gjatė 6 vjetėve, ai nuk xhiroi asnjė film dhe nuk kishte tė ardhura. Por Li An nuk hoqi dorė nga filmi, ai studionte filmat amerikanė duke krijuar skenarė filmash.

Quke filluar nga viti 1991, Li An xhiroi me radhė 3 filma tė gjuhės kineze me investime tajvaneze: "Duart qė shtyjnė", "Banketi i dasmės" dhe "Ha, pi, burrė, grua". Kėta 3 filma jo vetėm fituan tė ardhura tė mira, por fituan edhe pohimin e vlerėsimin e qarqeve perėndimore tė filmit. "Banketi i dasmės" fitoi ēmimin "Ariu i artė" tė Festivalit tė Filmit nė Berlin, "Ha, pi, burrė dhe grua" mori pjesė nė konkurrim pėr ēmimin "Oskar" tė filmave mė tė mirė nė gjuhė tė huaja tė vitit 1994. Specialistėt janė tė mendimit se veprat e Li Anit janė plot me kulturė tradicionale kineze, shikuesit e vendeve tė ndryshme mund tė njohin nėpėrmjet tyre ndjenja tė veēanta tė kinezėve. Duke folur pėr kėta filma, Li An tha:

"Filmat e mi tė gjuhės kineze pėrshkruajnė kryesisht natyrėn njerėzore dhe familjen e mund tė pranohen nga shikuesit e vendeve tė ndryshme."

Nė vitin 1995, Li An hyri nė radhėn e regjisorėve kryesorė tė Hollivudit. Kėtė vit, ai xhiroi filmin "Ndijim dhe ndjeshmėri" tė ripunuar nga novela me tė njėjtėn emėr. Nė kėtė film, Li An tregon ndjenjat e njerėzve perėndimorė me stil tė veēantė dhe real. Ky film fitoi ēmimin "Ariu i artė" nė Festivalin e Filmit tė Berlinit dhe u pėrcaktua si kandidat pėr ēmimin "Oskar" tė filmit mė tė mirė.

Pas disa filmave me tema perėndimore, nė vitin 2001, Li An xhiroi pėrsėri filmin e gjuhės kineze "Tigri dhe Dragoi". Ky ėshe filmi i parė i gjuhės kineze qė fiton ēmimin "Oskar" tė filmit mė tė mirė nė gjuhė tė huaj. Nė kėtė film, Li An pėrfshiu kulturėn tradicionale kineze Wushu nė njė tregim tė pikėlluar dashurie. Pas shfaqjes, ky film ngjalli njė rrymė tė Wushusė nė mbarė botėn.

Pas filmit "Tigri dhe Dragoi", Li An i kushtoi pėrsėri vėmendje temės amerikane. Ai xhiroi kėtė radhė filmin me temėn e kaubojėve homoseksualė "Mali Brokeback".

"Mali Brokeback" ėshtė njė film qė tėrheq shumė shikues. Anėtarja e parė kineze e komisionit tė zgjedhjes sė ēmimeve "Oskar" Lu Yan tha:

"Ky ėshtė njė film shumė i mirė dhe shumė prekės. Tregimi ėshtė i thjeshtė, por ndjenjat janė tė sinqerta. Mendoj se Li An ėshtė njė mjeshtėr qė mund tė xhirojė me aftėsi tema tė ndryshme."

Li An ėshtė i aftė tė pėrshkruajė me gjuhė tė thjeshtė ndjenja tė ndėrlikuara njerėzore, prandaj filmat e tij mirėpriten nga shikues tė vendeve tė ndryshme. (Fani)