v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2006-03-07 19:19:19    
Oskarėt dhe kinematografia kineze

cri

dėgjoni Mė 5 mars sipas orės sė Amerikės u shpallėn ēmimet " Oskar". Para disa kohėsh, filmi i regjisorit kinez Li An "Mali Brokeback" u pėrcaktua si kandidatė pėr 8 ēmime " Oskar" dhe ėshtė bėrė qendra e vėmendjes ndėr filmat konkurrues pėr ēmimet "Oskar" tė kėtij viti.

Nė ceremoninė e dhėnies sė ēmimeve "Statuja e artė " tė edicionit tė 78-tė "Oskar", regjisori kinez Li An me filmin e tij " Mali Brokeback" fitoi ēmimin e regjisorit mė tė mirė dhe u bė fituesi i parė aziatik i kėtij ēmimi.

Pėrveē ēmimit tė regjisorit mė tė mirė, filmi " Mali Brokeback" fitoi edhe dy ēmime tė tjera, si ēmimin e ripunimit tė skenarit mė tė mirė dhe ēmimin e komozitorit.

Edhe filmi "Kujtimet e njė Geishe", ku luajnė 3 aktore kineze fitoi 3 ēmime nė kėtė festival.

Mė parė, nė ceremoninė e ndarjes sė ēmimeve "Globi i artė" , ky film ka fituar 4 ēmime, si ēmimin e filmit mė tė mirė, regjisorit mė tė mirė, skenarit mė tė mirė dhe muzikės mė tė mirė.

Fragmenti qė po dėgjoni ėshtė nga filmi " Mali Brokeback ", ku pasqyrohet dashuria ndėrmjet dy kaubojėve amerikanė, tė cilėt nga presioni shoqėror, u martuan dhe lindėn fėmijė, por dashuria midis tyre pėrsėri zgjati mė se 20 vjet. Disa media e quajnė kėtė film si njė filmpoemė pėr dashurinė homoseksuale perėndimore, kurse regjisori Li An ėshtė i mendimit se ky film ka pėrshkruar njė dashuri dhe nga ana e domethėnies, dashuria nuk duhet tė kufizohet vetėm midis meshkujve dhe femrave.

Li Ani, i lindur nė Tajvan, ėshtė rritur nėn ndikimin e kulturės tradicionale tė Kinės, ndėrsa nė kohėn e rinisė shkoi nė SHBA pėr tė mėsuar mjeshtėrinė e shkrimit tė skenarėve tė pjesėve teatrore dhe kinematografike, duke studiuar me vėmendje tė madhe shkrirjen e kulturės sė Lindjes me atė tė Perėndimit. Nė vitin 2001, filmi i drejtuar nga regjisori Li An " Tigri dhe dragoi" fitoi 4 ēmime " Oskar": tė filmit mė tė mirė nė gjuhė tė huaj, tė operatorit mė tė mirė, tė regjisė e tė drejtimit mė tė mirė artistik dhe tė kompozitorit mė tė mirė.

Nė koment thuhet se filmat e Li Anit krijojnė njė urė kulturore midis Lindjes dhe Perendimit. Shumė spektatorė tė huaj i njohin filmat kinezė duke filluar nga filmi o arteve marciale "Tigri dhe dragoi" i arteve marciale.

Filmi kinez qė ka fituar i pari mė herėt ēmimin "Oskar" ėshtė filmi i regjisorit kinez me nėnshtetėsi amerikane Huang Zongzhan "Vizatimet e trėndafilave nė trup ", qė fitoi ēmimin e operatorit mė tė mirė nė edicionin e 28-tė ēmimeve "Oskar". Gjatė 30 vjetėve tė mėvonshėm, filmat kinezė nuk fituan mė asnjė ēmim tė Oskarit. Nė vitin 1998, filmi kinez" Perandori i fundit" fitoi 9 ēmime "Oskar", si atė tė filmit mė tė mirė, regjisorit mė tė mirė, kompozitorit mė tė mirė, operatorit mė tė mirė etj. Ky sukses ngjalli pėrsėri entuziazmin e madh tė kineastėve kinezė pėr tė fituar ēmime "Oskar".

Regjisori kinez i brezit tė 5-tė Zhang Yimou sigurisht ėshtė njė person me potencial pėr tė konkurruar pėr ēmimet e "Oskar". Qysh nga vendosja e filmit tė tij " Judou" si kandidat pėr cmimin e filmit mė tė mirė nė gjuhė tė huaja, ai mori pjesė mė se njė herė nė konkurrimet pėr ēmimet " Oskar" me filmat e tij " Varja e fenerėve tė kuq", "Heronjtė" dhe "Shtėpia e kamave fluturuese ". Edhe regjisori kinez Chen Kaige nė vitin l993 me filmin " Lamtumirė konkubina ime " u pėrcaktua si kandidat pėr ēmimin e filmit mė tė mirė nė gjuhė tė huaj dhe tė operatorit mė tė mirė. Pak kohė mė parė, edhe filmi i tij " Premtimet " mori pjesė nė konkurrimin pėr ēmimet " Oskar", por nuk fitoi.

Duke vlerėsuar ndikimin e filmave kinezė gjatė 20 vjetėve tė fundit nė botė, kryeredaktori i revistės franceze " Albumi kinematografik " Jean-Michel Frodon tha: "Qysh nga fillimi i viteve '80 tė shekullit tė kaluar, nė Evropė dhe nė Francė filluan tė shfaqen gjithnjė e mė shumė filmat kinezė. Kėta filma konsiderohen si dhurata e kinematografisė kineze pėr botėn. Spektatorėt e mbarė botės filluan tė njohin me anėn e filmave kinezė mėnyrėn e re tė jetesės, kėndvėshtrimin e ri, melodi tė reja dhe plane tė reja tė filmave nga Kina. Kjo ėshtė njė ndihmesė e kontribut i Kinės jo vetėm pėr kinematografinė botėrore, ėshtė edhe pėr mbarė kulturėn botėrore. "

Megjithėse filmat kinezė kanė fituar ēmime tė njėpasnjėshme nė festivalet ndėrkombėtare kinematografike tė organizuara nė Evropė dhe Azi, ata rrallė kanė fituar ēmime "Oskar". Duke analizuar faktin e mossuksesit tė filmave kinezė nė konkurrimet pėr ēmimet "Oskar", profesori i Universitetit tė mediave tė Kinės Hu Ke tha : "Ky ėshtė kryesisht problem i konceptimit kinematografik. Evropianėt inkurajojnė mė shumė krijimet e pavarura artistike dhe shumėllojshmėrinė kulturore. Karakteret e veēanta do tė ngjallin interesimin e evropianėve. "

Hu Ke ėshtė i mendimit se kineastėt kinezė duhet tė punojnė me gjithė shpirt dhe me zell tė madh, tė ngrenė nivelin kulturor tė kinematografisė dhe tė ndjekin prirjet e kinematografisė botėrore. Ata duhet tė punojnė mė shumė pėr krijime tė pavarura dhe tė veēanta artistike dhe pėr pėrsosmėrinė kinematografike. Regjisorėt mė mirė tė xhirojnė njė film qė u pėlqen vetė atyre, duke futur idealin dhe ndjenjat e veta artistike dhe herėt apo vonė, ēmimet "Oskar" do t'u kushtojnė rėndėsi filmave tė Lindjes. ( Zhai)