dėgjoni
Filmi artistik shqiptar " Oshėtimė nė bregdet ",ėshtė njė nga filmat e vjetėr shqiptarė qė kanė ushtruar njė ndikim tė madh nė vitet '70-tė tė shekullit tė kaluar nė Kinė. Nė vjeshtėn e vitit tė kaluar, njė grup realizues televiziv i CCTV-sė shkoi nė Shqipėri dhe intervistoi dhjetėra regjisorė, skenaristė dhe aktorė veteranė shqiptarė, njėri prej tė cilėve ishte regjisori i parė i filmit shqiptar Hysen Hakani. Ai ėshtė regjisor i dy filmave tė pėlqyer nga spektatorėt kinezė, " Oshėtimė ne bregdet" dhe " Njėsiti guerril". Gjatė intervistės me grupin televiziv kinez, z. Hysen Hakani foli nė radhė tė parė pėr jetėn e tij kinematografike dhe pastaj rrefeu rreth filmit " Oshėtimė nė bregdet ". Nė fillim ai i tregoi grupit kinez pėr se i shkoi mendja pėr xhirimin e kėtij filmi. Ndėr tė tjera ai tha: "Temėn e 'Oshėtimė nė bregdet', e kam marrė nga njė dramė e autorit Sulejman Pitarka, por skenarin e kemi shkruar bashkėrisht, pra jam bashkautor i skenarit. E mora kėtė skenar sepse kishte njė ide tė madhe, njė mesazh tė madh: shqiptari i ndershėm, patriot, harron gjithė hallet familjare dhe mbi tė gjitha vė interesat e atdheut dhe atė qė pėr ne shqiptarėt ėshtė mė e rėndėsishme, lirinė. Filmi bėn fjalė pėr njė familje tė varfėr, qė kapet pas hallit tė pėrbashkėt tė shqiptarėve, tė degdisjes sė okupatorėve tė vendit."
" Rreziku i realizimit tė filmit ishte se ndėrtohej mbi njė dramė tė shfaqur prej shumė vitesh e me sukses. Atėherė unė ndodhesha para ankthit: 'A do tė arrij tė ngrihem mbi dramėn, apo filmi do tė mbetet nėn tė, sepse atėherė s'kishte kuptim pse ta realizoja'. Por duke qenė edhe vetė bashkautor, me Sulejman Pitarkėn bėmė shumė ndryshime, pėr t'iu shmangur teatralitetit, dialogjeve tė gjata, gėrshetimit tė skenave etj. Dhe ai ėshtė filmi i parė artistik shqiptar qė u dekorua. Pra filmi u vlerėsua dhe e kaluam atė rrezik." Pėr arsye se skenari i filmit " Oshėtimė nė bregdet" ėshtė bazuar nė dramėn "Familja e peshkatarit", z. Hysen Hakani foli edhe pėr ndryshimet midis dramės dhe filmit. Ndėr tė tjera ai tha : "Nė teatėr ka plot skena tė ndryshme, por ndryshimet kanė tė bėjnė me reduktimet e personazheve, nuk mora thuajse asnjė nga aktorėt qė kishin debutuar nė pjesėn teatrale, pastaj i dhamė hapėsirat e nevojshme kinematografike.
Gjithashtu vumė mė shumė nė dukje qė kemi tė bėjmė me njė armik serioz, me njė armik tė fortė, profesionist. Ata ishin tė rinj, pa pėrvojė pėr luftė. Ishin vajza 15-vjeēare, 16-vjeēare, pionierė 12-vjeēarė, si te "Debatiku". Dhe kėtė e bėnė pėr ta ēliruar atdheun nga kthetrat e fashistėve. Janė shkruar plot skena tė reja. Kanė mbetur nga drama skenat mė tė fuqishme. Ia kisha vėnė vetes pėr detyrė, se pėrpara kėtij filmi kisha bėrė "Tokėn tonė". Aty ndesha shumė kontradikta me skenaristin, dhe unė desha me kėtė tė tregoja si duhet xhiruar drama qė tė tingėllojė si film." Pastaj z. Hysen Hakani foli pėr skenėn qė i ka lėnė pėrshtypje mė tė thella.
Ai tha :" Njeriu gjithmonė krijimtarinė e vet do ta shikojė me sy kritik. Nė kushte tė tjera mund tė ishte bėrė filmi edhe mė i mirė. Skena qė mė bėn mė shumė pėrshtypje ėshtė kur ai djali i ri, Petriti, paraqitet si komunist, dhe plaku mbetet i shtangur - se nuk e priste njė gjė tė tillė, qė ai tė paraqitej si personazhi qė kėrkonin tė arrestonin - por njėkohėsisht edhe krenar. Pėr mua kjo ėshtė skena mė mbresėlėnėse. Pikėrisht nė kėtė skenė pėrsėritet refreni i tregimit tė plakut: "Nuk e harroj kurrė kokėn e prerė". Kjo kumbon edhe mė fuqishėm.
Dikur plaku i ka treguar diēka dhe kjo e ka mbushur me patriotizėm tė riun, dhe bash ky akt patriotik e ka frymėzuar atė. Pėr mua kjo ishte skena mė e fuqishme. Tė luash 20 vjet njė pjesė, sigurisht nuk mund tė shmangesh nga teatraliteti, dhe nė atė kohė edhe nė teatėr kishte teatralitet. Por filmi teatralitetin nuk e pranon, prandaj mė duheshin njerėz qė tė luanin vetveten, qoftė dhe pėr moshėn. Personazhet tė pėrfaqėsonin moshėn qė bėri kėtė luftė, dhe jo ata qė ishin aktorė me 10-15 vjet diferencė, qė ishin inkuadruar si pjesėtarė tė teatrit, jo pse duheshin patjetėr nė dramė.( Zhai)
|