Mė 18 dhjetor u mbyll nė Hongkong Konferenca e 6-tė e ministrave e OBT-sė. Kjo konferencė arriti disa pėrparime nė problemet bujqėsore, tė hyrjes sė produkteve jo bujqėsore nė treg si dhe nė problemin e zhvillimit. Pjesėmarrja aktive e Kinės nė bisedime dhe mendimi i saj pėr zhvillimin e barabartė tė biznesit ndėrkombėtar u ka lėnė mbresa tė thellapjesėmarrėsve nė konferencė. Personalitetet pėrkatėse u shprehėn se gjatė 4 vjetėve pas pranimit tė saj nė OBT, Kina ka zbatuar me seriozitet premtimet, ka hapur tregjet e brendshme dhe tė jashtme, duke u bėrė gradualisht njė anėtare e saj e gjallė.
Duke folur pėr Kinėn nė konferencėn e OBT-sė nė Hongkong, drejtori i pėrgjithshėm i OBT-sė Paskal Lami shprehu mendimin se Kina ka treguar plotėsisht artin e vet nė bisedimet shumėpalėshe tregtare:
"Kina ėshtė njė negociatore e zgjuar, mjeshtria e bisedimeve ka qenė gjithmonė njė art i lashtė i Kinės. "
Si vend organizator i kėsaj konference, Kina shprehu aktivisht mendimin se duhet tė mbajmė parasysh interesat e vedeve anėtare nė zhvillim. Lidhur me kėtė, ministri i tregtisė i Kinės z. Bo Xilai tha nė konferencė:
"Gjatė shtytjes sė liberalizimit tė tregtisė botėrore, duhet tė mbajmė parasysh shumicėn dėrmuese, nė mėnyrė qė vendet anėtare nė zhvillim tė trajtohen nė mėnyrė tė veēantė dhe tė ndjekin hapat e marshimit, nė pėrpjekje qė tė arrihet mendimi unanim nė kėtė konferencė lidhur me problemin e pambukut etj. pėr tė shtuar besimin e pjesės sė madhe tė anėtarėve pėr raundin e bisedimeve Doha."
Mendimi i Kinės ėshtė njė sihariq pėr fshatarėt e varfėt tė vendeve anėtare nė zhvillim. Njėsoj si nė vendet e tjera nė zhvillim, prodhimi i pėrgjithshėm i Kinės pėr frymė ėshtė 1400 dollarė amerikanė, duke qenė nė nivel tė ulėt, shumica mė e madhe e popullsisė kineze pėrbėhet nga fshatarė dhe rreth 200 milionė banorė jetojnė nė varfėri. Por, vuri nė dukje z. Bo Xilai, Kina po jep kontribut pėr botėn. Ajo importoi kėtė vit 600 miliardė dollarė mallra, duke i krijuar botės njė treg tė madh dhe tė ri. Qeveria kineze deklaroi se do tė anulojė tė gjitha borxhet e vendeve tė varfėra.
Nė konferencėn e Honkongut Kina u bėri thirrje sa mė shumė anėtarėve tė njohin statusin e ekonomisė sė tregut tė Kinės, tė evitojnė shpėrdorimin e masave tė antidupingut, tė forcojnė tejdukshmėrinė dhe tė kundėrshtojnė tendencėn e re proteksioniste tė disa anėtarėve tė zhvilluar.
Zv/drejtori i Institutit kėrkimor tė ekonomisė dhe politikės tė Akademisė sė shkencėave shoqėrore tė Kinės, z. Li Xiangyang u shpreh:
"Nė kėtė konferencė qendrimi i Kinės ėshtė shumė aktiv, shumė propozime tė Kinės pėrfaqėsojnė kėrkesat e pjesės dėrmuese tė vendeve nė zhvillim, nė tė njėjtėn kohė, ajo paraqiti shumė propozime edhe pėr interesat e veta. Kjo tregon se mjeshtria e Kinės nė bisedimet tregtare shumėpalėshe ėshtė e mirė."
Krahas pjesėmarrjes aktive nė hartimin e rregullave tė tregtisė botėrore, Kina ka zbatuar me seriozitet edhe premtimet e saj. Gjatė 4 vjetėve, Kina ka pakėsuar 4 herė taksat doganore. Niveli i pėrgjithshėm i taksave doganore u ul nė 9,9% nga 15,3% qė ishte para pranimit nė OBT.
Si rezultat i pakėsimit tė madh tė taksave doganore, vėllimi i importit i Kinės shtohet mesatarisht 30% nė vit. Krahas rritjes sė pandėrprerė tė eksportit tė mallrave kinezė, janė shtuar edhe mosmarrėveshjet tregtare. Kėtė vit Bashkimi Evropian dhe SHBA-ja vendosėn tė zbatojnė pėrsėri kufizimin e kuotės ndaj tekstileve kineze. Megjithatė Kina zhvilloi me ta bisedime sipas pėrcaktimeve tė OBT-sė dhe ngriti taksat doganore tė eksportit tė njė pjese tekstilesh. Veprimet e respektimit tė pėrcaktimeve tė OBT-sė nga Kina i lanė mbresa tė thella pėrfaqėsuesit tė parė tė Bankės Botėrore nė Pekin z. Bert Hofman. Ai tha:
"Gjatė vjetėve tė fundit veprimet e qeverisė kineze kanė fituar admirimin e madh tė tė gjithėve. Pėrballė mosmarrėveshjeve, Kina gjithmonė vepron sipas pėrcaktimeve pėrkatėse tė OBT-sė, megjithėse kjo nuk ėshtė e favorshme pėr tė."
Kina ka mbajtur njė qendrim aktiv edhe nė hapjen e tregut. Tani, ndėrmarrjet e telekomunikacionit dhe tė sigurimeve me investime tė huaja mund tė krijojnė lirisht nė Kinė shoqėri me investime tė pėrbashkėta, bankat e huaja mund tė zhvillojnė shėrbime me monedhėn kineze Renminbi me ndėrmarrje nė 25 qytete. Sipas premtimeve pėrkatėse, deri nė vitin 2006, Kina do tė hapė plotėsisht tregun bankar dhe do tė heqė tė gjitha kufizimet pėr bankat me investime tė huaja.
Komuniteti ndėrkombėtar ka kritikuar disa veprime tė Kinės gjatė 4 vjetėve pas pranimit tė saj nė OBT, kritika mė e ashpėr ėshtė pėrqendruar nė mbrotjen e tė drejtave intelektuale nė Kinė.
Ju flet Radio e Jashtme e Kinės. Tė dashur dėgjues, dėgjuat korrespondencėn me titull: Kina ėshtė bėrė njė anėtare e gjallė e OBT-sė. (Pina)
|