dëgjoni

Në shtator të këtij viti, i dërguar nga drejtuesi shumë i pritur televiziv kinez Cui Yongyuan, një grup i CCTV-së shkoi në Shqipëri dhe intervistoi për rubrikën e CCTV-së "Magjia e filmave artistikë" dhjetra kineastë veteranë shqiptarë të filmave të vjetër shqiptarë.

Intervista e grupit televiziv kinez gjeti ndihmën dhe përkrahjen e madhe të kineastëve veteranë shqiptarë, veçanërisht të regjisorëve Viktor Gjika dhe Hysen Hakani etj. Para se të vinte grupi në Shqipëri, ata i kishin lajmëruar aktorët e filmave të drejtuar dikur prej tyre duke rregulluar edhe orën dhe datën e pjesëmarrjes në intervistë, duke i krijuar kështu shumë lehtësira grupit televiziv kinez për marrjen e intervistave të veta.

Ndër filmat e vjetër shqiptarë të zgjedhur nga CCTV për t'i intervistuar, tri janë drejtuar nga regjisori i njohur shqiptar Viktor Gjika, ato janë " Horizonte të hapura", " I teti në Bronz " dhe " Rrugë të bardha". Për këtë arsye, Viktor Gjika ishte një ndër regjisorët e parë që u intervistuan nga grupi i televizionit kinez.

Në emisionet e kaluara të Rubrikës "Bota kulturore", në temën "Kinema" ju kemi njohur me disa pjesë nga intervista e regjisorit të njohur shqiptar Viktor Gjika për grupin realizues të rubrikës "Magjia e filmave artistikë" të CCTV-së, si "Jeta kinematografike e regjisorit të njohur shqiptar Viktor Gjika", dhe "Rrëfimet e regjisorit shqiptar Viktor Gjika rreth filmave artistikë " Horizonte të hapura " dhe " I teti në bronz ". Në emisionin e sotëm do të dëgjoni rrëfimet e z. Viktor Gjika rreth filmit artistik shqiptar " Rrugë të bardha".

Në fillim ai u tregoi korrespondentëve të CCTV-së se si e ka filluar xhirimin e filmit artistik shqiptar " Rrugë të bardha ". Ai tha : "Me sa duket, unë vetë artistikisht nuk mbeta plotësisht i kënaqur nga "Horizonte të hapura". Vath Koreshi kishte shkruar një skenar. Unë desha të bëja një film, po ama një film që të mos kishte ku ta kapte censura, sepse mund të luhej me jetën time. Dhe i thashë vetes: "Viktor, këtu nuk duhet të marrësh asnjë vërejtje". Dhe lexova skenarin e Vath Koreshit. Në atë skenar më mbeti në mendje një gjë, fundi, se si personazhi i filmit do të mbetej në shtyllën e telefonit. Në ndërgjegjen time artistike u krijua si figura e Krishtit, të kryqëzuar në shtyllë. Ky ishte imazhi i parë. Artistit nganjëherë një ngacmim i mjafton për të bërë një vepër të tërë artistike."

Pastaj ai foli për objektivin e krijimit të filmit " Rrugë të bardha", duke treguar edhe punët paraprake para shkrimit të skenarit. Ai tha :"Bashkë me Vath Koreshin kemi bërë një udhëtim të gjatë në Shqipërinë e Veriut, në malet, në lumenjtë, në ujërat. Natyra më mahniti e në bisedë e sipër me Vathin e rikonceptuam skenarin. Pse e zgjodhëm këtë skenar? Në këto vite, në vitet '70, kishte filluar të rëndohej klima. Enver Hoxha sa vinte po e mbyllte Shqipërinë.

Nga shkëputja e marrëdhënieve me Bashkimin Sovjetik kaloi në shkëputjen e marrëdhënieve me Kinën. Po izolohej jeta brenda vendit dhe në jetën e përditshme kishte filluar një lloj moskomunikimi. Mua m'u duk sikur në këtë film unë mund të trajtoj një pikëpamje filozofike të tillë: ky personazh lidhte fijet e komunikimit ndërmjet njerëzve. Duhej bërë një vepër artistike që t'i ftonte njerëzit të mos e shihnin njëri-tjetrin si armik. Kjo ishte brenda meje, këto mendime unë i kam ndarë vetëm me Rikard Ljarjen. Atij i thosha: "Ti je Krishti, që do t'i ndihmosh njerëzit të lidhen me njëri-tjetrin".

Prandaj edhe skenat në film s'ishin thjesht ngjarje për të treguar se si ky njeri i mirë lidh telat e telefonave. Unë jam i lumtur që kam arritur ta shpreh idenë time. Dhe mendoj se suksesi i filmit ishte këtu. Njerëzit e kapën këtë personazh, që është i gatshëm të bëjë gjithçka. Spektatori jo gjithmonë e kupton që në fillim. Ai në fillim e pëlqen. Pastaj e pyet veten: "Pse më pëlqen? Çfarë më pëlqen? Ja, ky më bën të sillem më ndryshe me të tjerët, t'i ndihmoj ata".

Vepër artistike është ajo që nuk e thotë fjalë për fjalë mision që i ngarkojnë, por që e bën spektatorin të ndiejë. Prandaj edhe spektatori kinez e ka ndier. Mbase është interesante për spektatorin kinez të krahasojë ndërmjet Dedës e Lej Fenit, i cili është skematik, çdo gjë e bënte me urdhra. Ndërsa Deda nuk e ka porosi dhe urdhër, por është shpirti dhe mendja e tij. Përfundimi është ky: hero i vërtetë bëhet njeriu i thjeshtë, jo ai që shkon të bëjë një heroizëm."(Zhai)