Bartinat ose karriket e mbartura nga njeriu (jiaoyi), njė mjet tradicional transporti me bartės, qenė quajtur fillimisht karrike shpatullash (jiaoyu) duke qenė se ishin karrike qė i mbanin njerėzit nė shpatullat e tyre. Jiaozi ėshtė krahasimisht emri modern i tyre.
Nė kohėt e vjetra bartinat ndaheshin nė dy kategori kryesore: bartina zyrtare (guanjiao) dhe bartina private (minjiao). Tė parat pėrdoreshin nga familjet mbretėrore dhe zyrtarėt qeveritarė e, nė bazė tė statusit tė personit qė transportohej me to, ndyshonte pėrpunimi qė ndiqte rregulla tė forta tė pėrcaktuara pėr nivele tė ndryshme tė hierarkisė perandorake.
Bile edhe vetė perandori, pėr raste tė ndryshme, do tė ulej nė bartina tė gradave tė ndryshme: nė bartina ceremoniale kur shkonte nė pritjet zyrtare tė oborrit, nė bartina mė tė thjeshta kur bėnte xhirot e kontrollit brenda Qytetit tė Ndaluar, nė bartina tė lehta pėr gjueti dhe shėtitje jashtė qytetit dhe, mė nė fund pėr raste krejt tė zakonshme njė bartinė e ndryshueshme e shoqėronte atė nė udhėtime, tė cilėn mund ta zėvendėsonte me njė tjetėr nė ēdo ēast qė do tė dėshironte.
Pėr pėrdorim tė pėrditshėm nė pallat e zakonshme ishte bartina e lehtė. Po ashtu edhe pajisjet e pajimi ndryshonin sipas stinės: Bartina tė ngrohta pėr dimėr e tė freskėta pėr verė. Dy bartinat e ekspozuara nė Pallatin e Dimrit janė tė tipit tė pėrdorimit tė pėrditshėm dhe pėrdoreshin nga perandori pėr qėllime nga mė tė zakonshmet.
Madhėsia e bartinave tė ministrave dhe tė zyrtarėve mė tė ulėt varionin nė pėrputhje me rrangun e tyre. Nė tė gjitha rastet, dalja e njė bartine zyrtare nė rrugė lajmėrohej me rėnien e gongėve pėr lirimin e rrugės dhe rrethohej nga njė numėr shoqėruesish. Njerėzit e zakonshėm qė hasnin nė njė rast tė tillė duhet tė mbanin qetėsi dhe tė qėndronin anash. Sa mė i lartė posti zyrtar aq mė i madh numri i pasuesve dhe i bartėsve tė bartinės. Shoqėruesit varionin nga dy pėr njė oborrtar tė parėndėsishėm deri nė tetė pėr njė shkėlqesi. Vetė perandori mbante 16 mbartės.
Bartinat private ishin tė thjeshta dhe zotėroheshin vetėm nga pronarė tokash ose qytetarė tė pasur. Tė ndėrtuara me dru ose bambu, ato mund tė pėrdoreshin si nė rrugė tė sheshta ashtu edhe nėpėr shtigje malesh. Disa bartina si psh me zyrtare brenda, shoqėroheshin nga truproja qė ecnin pėrkrah saj.
Ka pasur gjithashtu edhe njė tip tjetėr bartine, qė merrej me qira nga njerėzit e zakonshėm nė raste martesash. Ato quheshin bartina lulesh (huajiao) ose bartina lumturie (xijiao). Modeli luks i kėtij tipi mbulohej me njė qendismė mėndafshi nė ngjyrė tė ndritshme e tė stolisur me figura fatsjellėse e me gurė plot shkėlqim. Nė feudalizėm, nusja nuk ishte mirė tė shihej nga njerėz tė huaj, ndaj ishte krijuar njė lloj bartine dyshe, me njė bartinė tė vogėl brenda dhe njė mė tė madhe jashtė. Kėshtu, nusja hynte ose dilte, sipas rastit nė bartinėn e brendshme dhe pastaj transportohej tek bartina e jashtme pa u ekspozuar nė sytė e publikut. Bartinat e nuseve mbetėn nė modė edhe disa kohė pas krijimit tė Kinės sė Re nė vitin 1949, nė disa rajone tė veēanta. Sot tė rinjte parapėlqejnė bartinat e motorizuara pėr dasmat e tyre, ndėrkohė qė bartinat origjinale i kanė mbetur historisė.(R.Stringa)
|