v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2005-11-15 20:33:25    
Shi Jingtang, "perandori-bir"

cri
Nė vitin 936, Shi Jingtang, prefekt i krahinės Hėdong tė Kinės sė lashtė, u rebelua pėr arsye se perandori i ri Li Congke i dinastisė Houtang deshi ta shkarkonte atė nga posti, duke dyshuar pėr besnikėrinė e tij. Li Congke u xhindos nga zemėrimi, prandaj vrau dy bijtė e Shi Jingtangut dhe dėrgoi trupa ushtarake pėr tė ndėshkuar atė. Shi Jingtang, qė nuk e pėrballonte dot sulmin e fuqishėm tė trupave qeveritare, i dėrgoi njė letėr perandorit tė Kitanit pėr tė kėrkuar ndihmė. Ai shkroi nė letėr: "Unė nuk e pėrballoj dot sulmin e Li Congkesė. Nė qoftė se ju, perandori i Kitanit? do tė mė jepni ndihmė, unė jam i gatshėm tė bėhem biri juaj. Nė qoftė se ju do tė mė ndihmoni tė bėhem perandor nė Fushat Qendrore, unė do t'i dhuroj perandorisė Kitan tė 16 qarqet nga Youzhou deri nė Yunzhou."

Pasi lexoi letrėn e Shi Jingtangut, perandori i Kitanit, Yely Deguang shkoi menjėherė te nėna e tij dhe i dha kėtė sihariq tė madh. E ėma u gėzua pa masė dhe tha: "Ėshtė e vėrtetė? Ah, asnjėherė nuk mė ka shkuar ndėr mend njė gjė e tillė. Babai yt, kur ishte gjallė, u pėrpoq shumė herė

tė merrte qytetin Youzhou, por nuk pati sukses. Kurse tani, Shi Jingtang paska dėshirė tė na e falė atė. Ah, sa mirė! As nė ėndėrr nuk mė ka shkuar ndėr mend njė gjė e tillė."

Nė nėntor tė atij viti, Shi Jingtang u thirr nė kazermėn e ushtrisė sė Kitanit, ku u arrit njė marrėveshje, sipas sė cilės perandori i Kitanit do ta ndihmonte Shi Jingtangun tė bėhej perandor nė Fushat Qendrore dhe, fill pas kėsaj, ai dėrgoi forca tė armatosura, tė cilat pėrmbysėn regjimin e dinastisė Houtang dhe krijuan dinastinė Houjin, duke e ngritur Shi Jingtangun nė fronin perandorak tė dinastisė Houjin tė porsakrijuar. Nė bazė tė dispozitave tė marrėveshjes sė arritur, Shi Jingtang ia dhuroi perandorisė sė Kitanit tė 16 qarqet nga Youzhou (Pekini i sotshėm) deri nė Yunzhou (sot Datong i provincės Shansi). Qė nga ajo kohė, Shi Jingtang filloi ta respektonte shumė perandorin e Kitanit dhe, sa herė qė takohej me tė, e quante veten "perandor-bir".

Meqenėse Shi Jingtang ishte 11 vjet mė i madh se perandori i Kitanit, ministrat e Shi Jintangut e konsideronin si njė gjė tė turpshme qė ai ta quante veten "bir" i perandorit tė Kitanit. Njė herė, duke mos e pėrmbajtur zemėrimin, ata vranė tė dėrguarin diplomatik tė perandorisė sė Kitanit. Pėr kėtė incident, perandori i Kitanit dėrgoi njeri, i cili e dėnoi rėndė Shi Jingtangun. Kjo gjė e frikėsoi Shi Jingtangun aq shumė, saqė ai u sėmur rėndė. Pa kaluar shumė kohė, "perandori bir" vdiq, nė moshėn 51 vjeēare. Mė vonė, perandori i Kitanit e ndėrroi emrin e "Kitanit" nė "perandoria Liao", e ndėrroi emrin e Youzhout (sot Pekin) me "Yan-jing" dhe e pėrcaktoi atė si "kryeqytetin jugor" tė perandorisė Liao.

(Zheng)