v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2005-10-05 20:36:33    
Le tė bėhet mė e shėndetshme frymėmarrja

cri
Tuberkulozi i mushkėrive, i cili ka qenė njė sėmundje e vjetėr ngjitėse dhe qė u pėrhap dikur gjerėsisht nė mbarė botėn, rrėmbeu jetėn e njerėzve tė panumėrt. Nė vitet 50 tė shekullit tė 20-tė, krahas prodhimit tė seri dhe pėrdorimit klinik tė ilaēeve antituberkuloze, u frenua tendenca e pėrhapjes sė tuberkulozit. Mirėpo, vitet e fundit, pėr shkaqe tė ndryshme, ka dalė shenja e rritjes sė epidemisė sė tuberkulozit dhe kjo gjė ėshtė bėrė njė problem i madh global i shėndetėsisė komunale. Kina, si njė nga 22 vendet me detyrė tė madhe pėr parandalimin dhe kurimin e tuberkulozit, ka arritur tashmė sukseset e para nė kėtė fushė.

Sėmundjet e tuberkulozit janė sėmundje ngjitėse kronike, qė shkaktohen nga mikrobi tuberkle bacillus, i cili mund tė depėrtohet nė ēdo organ tė trupit tė njeriut, por prek kryesisht mushkėritė, prandaj tuberkulozi i mushkėrive ėshtė tuberkulozi mė i shpeshtė. Njė pjesė e pacientėve, qė vuajnė nga tuberkulozi i mushkėrive, mund t'u ngjitin tė tjerėve nėpėrmjet kollėve ose teshtimave. Por, njerėzit me imunitet tė fortė mund t'i rezistojnė ngjitjes, prandaj, jo tė gjithė njerėzit kanė rrezik tė vuajnė nga tuberkulozi i mushkėrive. Megjithatė, nga kėrkimet shkencore del se njė pacient, qė vuan nga tuberkulozi i mushkėrive, mund t'u ngjitė kėtė sėmundje 10 deri nė 15 vetave brenda njė viti.

Sot nė Kinė, 4 milionė e 500 mijė veta vuajnė nga tuberkulozi i mushkėrive dhe, sipas kėsaj shifre, Kina zė vendin e dytė nė botė, pas Indisė. Dhe kjo shifėr rritet ēdo vit 1 milion e 400 mijė veta. Pėr tė frenuar kėtė tendencė dhe pėr tė garantuar shėndetin e popullit, tė gjithė pacientėt, qė vuajnė nga kjo sėmundje, mjekohen falas. Shteti kinez shton ēdo vit investimet nė kėtė fushė. Zv-ministri kinez i shėndetėsisė zoti Vang Longde tha:

"Vitet e fundit, ministria e financave ka shtuar investimet nė parandalimin e tuberkulozit. Mė parė, shteti kinez investonte nė vit 40 milionė juanė nė kėtė fushė, kurse nė vitin 2004, investoi 265 milionė juanė. Ky fond shfrytėzohet kryesisht pėr mjekimin falas tė pacientėve qė vuajnė nga tuberkulozi i mushkėrive, domethėnė pėr blerjen e ilaēeve dhe pėr popullarizimin e njohurive nė kėtė drejtim."

Siē thotė zv-ministri Vang, vitin e kaluar, sektorėt pėrkatės tė Kinės morėn njė sėrė masash tė reja pėr parandalimin dhe kurimin e sėmundjeve tė tuberkulozit, pėr shembull, u krijua "ēmimi i raportimit tė sėmundjeve tė tuberkulozit", me qėllim qė tė inkurajohen mjekėt nė fshat dhe nė bazė tė diktojnė nė kohė pacientėt qė vuajnė nga tuberkulozi i mushkėrive. U krijua njė rrjet kombėtar i raportimit tė sėmundjeve ngjitėse, duke u pėrfshirė edhe tuberkulozi i mushkėrive. Nė njė tė tretėn e spitaleve tė lokaliteteve, u ngritėn stacione tė analizės sė kėlbazėve.

Nė tė njėjtėn kohė, Kina zhvillon bashkėpunimin me Anlinė, Japoninė e vende tė tjera si dhe me Bankėn Botėrore e organizata tė tjera ndėrkombėtare nė fushėn e parandalimit dhe kurimit tė sėmundjeve tė tuberkulozit. Duke shfrytėzuar kredinė qė dha Banka Botėrore dhe fondin qė dhuroi qeveria angleze, qeveria kineze ka ngritur objekte tė frenimit tė tuberkulozit nė 16 provinca dhe rajone, si nė Hebei, Sinkiang, Mongolinė e Brendshme e tė tjera. Tashmė janė arritur suksese tė shkėlqyeshme nė punėn e kėtyre objekteve dhe, pėr kėto suksese, nė vitin 2004, Kina fitoi "Ēmimin presidencial tė Bankės Botėrore", ēmimi i saj mė i lartė.

Zv-ministri i shėndetėsisė i Kinės, Vang Longde u shpreh se, me pėrpjekjet tona konsekuente, vendi ynė ka arritur sekseset e para nė parandalimin dhe kurimin e sėmundjeve tė tuberkulozit. Ai tha:

"Deri nė fund tė vitit 2004, u shėruan 91.6% i pacientėve qė vuanin nga tuberkulozi i mushkėrive, tė regjistruar nė mbarė vendin tonė, shifėr kjo qė ėshtė mė e lartė se 85% qė e kishte pėrcaktuar Organizata Botėrore e Shėndetėsisė."

Siē mėsohet, duke filluar nga vitet 90 tė shekullit tė 20-tė, nė vendin tonė, pėrqindja e ngjitjes sė tuberkulozit tė mushkėrive ka zbritur mesatarisht ēdo vit 3%.

Sot nė Kinė, ende ekzistojnė disa vėshtirėsi dhe probleme nė paranmdalimin dhe kurimin e sėmundjeve tė tuberkuloyit, megjithėse janė arritur sukseset e sipėrpėrmendura. Shtimi i pandėrprerė i numrit tė popullsisė sė lėvizshme vėshtirėson mė tej punėn pėr parandalimin dhe kurimin e sėmundjeve tė tuberkulozit. Sot, numri i popullsisė sė lėvizshme nė Kinė arrin nė 150 milionė veta. Ata vijnė kryesisht nga fshati, ku gjendja e epidemisė sė tuberkulozit ėshtė relativisht e rėndė. Njė pjesė e tyre mund tė jenė pacientė qė vuajnė nga tuberkulozi dhe qė kanė rrezik t'u ngjitin sėmundjen edhe shumė tė tjerėve. Pikėrisht pėr kėtė arsye, disa qytete tė Kinės kanė ndryshuar punėn nė kėtė drejtim dhe kanė filluar tė mjekojnė falas ata njerėz qė kanė ardhur nga krahina tė tjera dhe qė vuajnė nga tuberkulozi.

Pėrgjegjėsi nė Qendrėn Kineze tė parandalimit dhe frenimit tė sėmundjeve epidemike, zoti Liu Gjan Gjun ėshtė i mendimit se kjo praktikė duhet tė zbatohet nė mbarė vendin, sepse vetėm kėshtu mund tė evitohet pėrhapja e sėmundjeve tė tuberkulozit nė qytet. Ai tha:

"Ne duhet t'u shėrbejmė tė gjithė pacientėve qė vuajnė nga tuberkulozi, pavarėsisht se nga vijnė ata."(Zheng)