v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2005-09-28 18:25:50    
Tibetologu Pugjinczhen dhe nxėnėsit e tij

cri

dėgjoni

Nė mars tė kėtij viti, 6 japonezė, italianė, amerikan dhe jugkoreanė erdhėn nė Universitetin e Tibetit nė Lhasa pėr tė mėsuar pėr dy vjet gjuhėn eletėrsinė tibetiane nga pedagogu Pugjinczhen, tibetolog i ri 38-vjeēar. Ata e kanė tė qartė se jo tė gjithė studentėt e huaj kanė fatin e mirė ta mėsojnė tibetologjinė nga pedagogu Pugjinczhen. Shumica e studentėve tė huaj mund tė mėsojnė vetėm nė kursin ndėrkombėtar tė gjuhės tibetiane qė organizohet ēdo vit nga maji deri nė korrik nė Universitetin e Tibetit.

Pedagogu Pugjinczhen i lindur nė rajonin Shekėche tė Tibetit, ėshtė njė tibetolog i njohur dhe punon tani nė fakultetin e gjuhės tibetiane tė Universitetit tė Tibetit. Para 13 vjetėve ai u diplomua nė Universitetin Qendror Kombėtar tė Pekinit. Para 7 vjetėve, ai shkoi nė Oslo tė Norvegjisė pėr titullin e magjistrit dhe vazhdoi studimet mbi budizmin tibetian.

Nė qershor tė vitit 2001 ai u kthye nga Norvegjia nė Tibet. Qė nga ajo kohė, shumė studentė tibetianė dhe studentė nga kombėsitė e tjera tė Kinės dėshirojnė tė mėsojnė nga pedagogu Pugjinczhen gjuhėn e letėrsinė tibetiane.

Studentja finlandeze Katarina Turpeinen, ėshtė njė nga 21 studentėt e huaj qė u pranuan kėtė vit nga pedagogu Pugjinczhen.

Katarina finlandeze 30-vjeēare, studion tani pėr tė marrė diplomėn e doktorit tė tibetologjisė nė Universitetin Virgjinia tė SHBA-sė. Para se tė shkonte pėr nė SHBA, ajo mėsoi pėr njė vit e gjysmė gjuhėn tibetiane nė Universitetin e Helsinkit. Ajo tha se pėr t'u bėrė njė tibetologe e vėrtetė, duhet tė shkojė patjetėr nė Tibet, sepse atje ka ambient tė mirė dhe tė veēantė tė gjuhės e letėrsisė tibetiane.

" Erdha nė Tibet pėr tė ngritur nivelin e gjuhės tibetiane, nė mėnyrė qė tė flas lirisht gjuhėn tibetiane. Jam shumė e interesuar pėr kulturėn dhe budizmin tibetian. Do tė pėrpiqem tė bėhem njė tibetologe e vėrtetė.

Katarina mėson tani nė kursin e lartė tė gjuhės tibetiane. Ajo ka bazė tė mirė pėr tė lexuar veprat klasike tė gjuhės tibetiane, por i mungon aftėsia pėr tė folur.

Pėr sa u pėrket studentėve tė tij, pedagogu Pugjincyhen i kushton rėndėsi ngritjes sė nivelit tė tyre tė dėgjimit. Nė auditor ai e shpjegon tekstin e mėsimdhėnies nė gjuhėn tibetiane dhe kėrkon qė studentėt e tij t'i pėrgjigjen gjithashtu nė gjuhėn tibetiane, por jo nė anglishte. Ai kėrkon gjithashtu qė studentėt e tij tė ndjekin rregullisht edhe programet radio-televizive ose filmat nė gjuhėn tibetiane, pėr tė ngritur aftėsinė e dėgjimit.

Studentja Katarina tha se nė kohėn e lirė, ajo bisedon me banorėt vendės. Ajo tha se niveli i saj i gjuhės tibetiane me gojė ėshtė ngritur shumė.

Ashtu si pedagogėt e tjerė tė universitetit, edhe Pugjinczhen shkon pėrditė nė punė dhe nga e hėna deri nė tė premten ai jep katėr orė leksione nė ditė. Pėr tė ngritur shpejt nivelin e gjuhės tibetiane, Pugjinczhen ka pėrgatitur pėr studentėt e tij tė huaj edhe lėndė tė tjera mėsimore, si ato tė historisė dhe tė letėrsisė tibetiane. Ai zgjodhi " Kėngėt dhe Biografinė e Milarepas", njė roman klasik i gjuhės tibetiane, si tekst mėsimor tė letėrsisė tibetiane.

Ai tha se zgjedhja e kėtij romani ka pėr qėllim ngritjen e aftėsisė sė leximit tė gjuhės tinbetiane dhe shtimin e fjalėve tė gjuhės tibetiane.

Studentja Katarina tha se ajo e respekton shumė profesorin Pugjinczhen dhe prej tij ka marrėė jo vetėm njohuri profesionale, por edhe ėshtė prekur nga fryma dhe virtytet e tij tė larta.

Profesori Pugjinczhen ėshtė shumė i dashur, ai na pyet shpesh ku kemi probleme e vėshtirėsi dhe na shpjegon me shumė durim. Unė u habita qė kėtu ka profesorė kaq tė mirė, tha Katarina.

Studenti 42-vjeēar Zoran Lazovic ėshtė njė nga studentėt e huaj tė profesorit Pugjinczhen. Ai ka mėsuar dhe ka fituar titullin e doktorit tė tibetologjisė nė Universitetin e Santa Barbaras tė shtetit tė Kalifornisė. Lazovic ka interesim tė veēantė pėr kulturėn dhe budizmin tibetian.

Ai tha: Kur isha 15 vjeē, lexova romanin " kėngėt e biografia e Milarepas" nė gjuhėn sllave. Milarepa ėshtė njė njeri i jashtėzakonshėm. Gjithė jetėn e tij ai punoi pėr tė tjerėt. Unė u preka shumė nga virtytet e tij tė larta.

Zoran Lazovic filloi tė mėsojė gjuhėn tibetiane para 8 vjetėsh. Nė universitetin e SHBA-sė ai ka mėsuar vetėm fjalėt qė pėrdoren nė budizmin tibetian. Prandaj ai e ēmon shumė mundėsinė e mėsimit nė Tibet dhe ėshtė i vendosur ta shfrytėzojė mjedisin e gjuhės tibetiane tani nė Universitetin e Tibetit.

Zoti Skalbzang Dorgje qė punon nė seksionin e jashtėm tė Universitetit tė Tibetit, tha se kohėt e fundit ėshtė shtuar nga viti nė vit numri i studentėve tė huaj tė kursit afatshkurtėr ose afatgjatė tė gjuhės tibetiane. Vetėm vitin e kaluar kishte mbi 90 studentė tė huaj nė kėto kurse. Shumica e kėtyre studentėve kanė ardhur nga SHBA-ja dhe nga Zelanda e Re, nga Afrika e Jugut dhe nga Zvicra. ( zhang )