 U Zetiani ndenji pėr shumė vjet nė fronin perandorak tė dinastisė Tang dhe mbeti e vetmja perandoreshė grua nė historinė kineze. Jeta dhe veprimtaria e saj qenė plot me ngjyresa legjendare.
U Zetian u zgjodh si bukuroshe nė oborrin perandorak nė moshėn 14 vjeēare dhe, mė vonė, perandori Taizong i dha asaj titullin "Bukuroshja e talentuar". Ajo tregoi karakterin e saj shumė tė fortė qysh nė kohėn e rinisė. Perandori Taizong kishte njė kalė tė ashpėr dhe askush nuk e zbuste dot, kurse U Zetian iu drejtua perandorit dhe i tha: "Unė mund ta mposht atė, por mė duhen tri mjete: njė kamxhik i hekurt?njė ēekiē i hekurt dhe njė kamė. Unė do ta rrah atė nė fillim me kamxhikun e hekurt. Nėse nuk bindet, do ta godas nė kokė me ēekiēin e hekurt. Nėse sėrish nuk bindet, do t'ia pres fytin me kamė." Perandori Taizong u habit nga fjalėt e U Zetianit, ndėrsa princit trashėgimtar Li Zhi, qė ishte pranė, i pėlqeu shumė karakteri i saj.
Pas vdekjes sė perandorit Taizong, princi trashėgimtar Li Zhi hipi nė fronin perandorak dhe u quajt perandori Gaozong, kurse U Zetian e ēuan nė njė manastir dhe u bė murgeshė budiste. Pas disa kohėsh, perandori i ri, Li Zhi e ktheu atė nė oborrin perandorak dhe e emėroi konkubinė fisnike. Por U Zetian nuk ishte e kėnaqur vetėm me titullin e konkubinės fisnike, sepse ajo kishte ndėr mend tė bėhej perandoreshė.
Gjithė jetėn e saj, U Zetian u soll me konkurrentet e veta me po atė mėnyrė, qė pėrdori pėr tė mposhtur kalin e egėr. Me tė njėjtėn mėnyrė, ajo mposhti edhe perandoreshėn e parė. Njė ditė, perandoresha e gjorė Vang, qė nuk kishte lindur fėmijė dhe qė i donte shumė fėmijėt e tė tjerėve, shkoi pėr vizitė tek U Zetian, e cila sapo kishte lindur njė vajzė. Kur u largua perandoresha Vang pas vizitės, U Zetian e mbyti. Perandori Gaozong kujtoi se foshnjėn e mbyti perandoresha Vang dhe e urreu atė. I nxitur nga U Zetian, ai anuloi perandoreshėn Vang dhe e caktoi U Zetian si perandoreshė.
 Pas vdekjes sė perandorit Gaozong, ajo hipi nė fronin perandorak. U zetian bėri shumė gabime, por bėri edhe disa punė tė mira. Ajo inxiste zyrtarėt lokalė tė rekomandonin njerėz tė talentuar dhe, pas provave, i vinte ata nė poste tė rėndėsishme shtetėrore. Ajo mori masa pėr mbrojtjen e atyre funksionarėve qeveritarė, qė guxonin tė bėnin hapur vėrejtje ndaj punėve shtetėrore dhe pėr kufizimin e privilegjeve tė tė afėrmve tė saj, gjė qė luajti rol pozitiv pėr konsolidimin e unitetit kombėtar dhe pėr ruajtjen e stabilitetit shoqėror.
U Zetian vdiq nė moshėn 82 vjeēare. Sipas amanetit tė saj, nė varrezėn e saj u ngrit njė pėrmendore pa mbishkrim, me qėllim qė meritat dhe gabimet e saj t'i konmetonin pasardhėsit e tė gjithė brezave.
(Zheng)
|
