v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2005-08-16 21:14:25    
"Industria e energjetikės ka nxitur zhvillimin e shpejtė tė ekonomisė sė rajonit autonom tė Singjiang-ujgurit tė Kinės".

cri

 dėgjoni

Rajoni autonom i Singjian-ujgurit qė ndodhet nė pjesėn veri-perėndimore tė Kinės, ėshtė rajoni mė i madh autonom i Kinės. Nė kėtė rajon ka burime shumė tė pasura, si naftė, gaz natyror, qymyrgur etj. Tani, Singjiangu po shpejton shfrytėzimin e epėrsive tė burimeve tė pasura pėr tė nxitur zhvillimin e ekonomisė.

Sipas parashikimit tė institucioneve pėrkatėse, sasia e rezervės sė naftės nė Singjiang ėshtė 20 miliardė tonė, sasia e rezervės sė gazit natyror ėshtė gati 11 trilionė metra kub. Mund tė thuhet se nė Singjiang ka epėrsi tė veēanta nė burime dhe vitaliteti i kėrkimit dhe shfrytėzimit ėshtė shumė i madh.

Sipas tė dhėnave statistikore, nga viti 1990 deri nė vitin 2001, qeveria kineze investoi gjithėsej mbi 120 miliardė juanė nė shfrytėzimin e energjetikės. Nė vitin 2004, Singjiangu prodhoi mbi 20 milionė tonė naftė bruto dhe shfrytėzoi mbi 5 miliardė metra kub gaz natyror. Tė ardhurat e shitjes sė produkteve tė naftės dhe tė industrisė petro-kimike i kaluan tė 40 miliardė juanėt. Nė njė intervistė pėr gazetarėt, kryetari i rajonit autonom tė Singjiang-ujgurit Ismail Kirivardi tha se industria e energjetikės me naftėn dhe gazin natyror si degė kryesore ėshtė bėrė njė industri shtyllė pėr nxitjen e zhvillimit tė ekonomisė sė Singjiangut.

Shfrytėzimi i naftės dhe i gazit natyror ka nxitur zhvillimin e shpejtė tė ekonomisė sė Singjiangut. Produktet e industrive tė naftės, gazit natyror dhe tė qymyrgurit janė bėrė tė ardhurat kryesore tė financave tė Singjiangut, nė vėllimin e shtimit tė prodhimit tė industrisė, vėllimi i prodhimit tė naftės dhe tė gazit natyror zė 60%.

Zhvillimi i shpejtė i industrisė sė energjetikės jo vetėm ka plotėsuar kėrkesėn e zhvillimit tė ekonomisė sė Singjiangut pėr energjetikėn dhe pėr produktet e industrisė petro-kimike, por edhe ka nxitur punėsimin dhe zhvillimin e industrive tė makinerive, tė ndėrtimit etj. Ndėr to infrastruktura e prapambetur e komunikacionit ka qenė njė arsye e rėndėsishme, qė ka penguar gjithmonė zhvillimin e ekonomisė sė Singjiangut. Krahas shfrytėzimit tė energjetikės, transporti i Singjiangut ka patur njė zhvillim tė madh.

Shfrytėzimi i energjetikės ka nxitur edhe procesin e ndėrtimit tė urbanizimit tė Singjiangut, janė ndėrtuar pėrkatėsisht njė sėrė qytetesh. Kramai qė ndodhet nė veri tė Singjiangut, ėshtė njė qytet i ri i ndėrtuar nga mbėshtetja tek shfrytėzimi i naftės. Qyteti i Kramait mori emrin nga fusha e naftės e Kramait, fusha e parė dhe e madhe e naftės, e shfrytėzuar pas shpalljes sė Kinės sė re. Nėpėrmjet zhvillimit 50 vjeēar, Kramai ėshtė bėrė fusha mė e madhe e naftės e Kinės perėndimore. Nė vitin 2004, sasia e nxjerrjes sė naftės bruto tė kėsaj fushe tė naftės i kaloi tė 10 milionė tonėt. Nėnkryetari i bashkisė sė qytetit tė Kramait z. Zhao Wusheng u tha gazetarėve se qyteti i Kramait ėshtė ndėrtuar nė shkretėtirė. Industria e naftės ka shpejtuar zhvillimin e kėtij qyteti.

Vitin e kaluar, vėllimi i prodhimit tė pėrgjithshėm tė kėtij qyteti ishte 29 miliardė e 600 milionė juanė. Vėllimi i prodhimit tė industrisė sė naftės dhe tė industrisė petro-kimike kanė zėnė 86%. Vitet e fundit, ky qytet ka patur njė zhvillim tė madh edhe nė pyllėzimin, nė mbrojtjen e mjedisit dhe nė ndėrtimin e qytetit.

Pėr tė ngritur nivelin e tėrėsisė sė industrisė sė naftės dhe tė industrisė petro-kimike vendase dhe pėr tė nxitur zhvillimin e ekonomisė vendėse, sivjet qeveria kineze ka investuar mbi 20 miliardė juanė nė ndėrtimin e objekteve tė industrisė sė naftės dhe tė industrisė kimike. Pas inaugurimit tė kėtyre objekteve, Kramai do tė bėhet njė nga bazat mė tė mėdha tė naftės dhe tė industrisė petro-kimike tė Kinės dhe kjo do tė luajė njė rol tė madh shtytės pėr zhvillimin e ekonomisė vendase.

Nė Klamai, ndikimi i naftės mbi jetėn e ēdo banori ėshtė shumė i madh. Njė naftėtar ujgur i tha gazetarit se "Unė kam punuar 18 vjet nė shumė vende tė Singjiangut. Tani kushtet e punės dhe tė jetės sė punėtorėve janė pėrmirėsuar shumė. Tė ardhurat e mia janė shtuar gjithnjė e mė shumė, jeta ėshtė e pasur.

Sipas planifikimit pėrkatės tė qeverisė kineze, nė tė ardhmen, shfrytėzimi i energjetikės sė Singjiangut do tė shpejtohet mė tej. Parashikohet se deri nė vitin 2010, sasia e nxjerrjes sė naftės bruto tė Singjiangut do tė arrijė nė 30 milionė tonė, sasia e prodhimit tė gazit natyror do tė arrijė nė 18 miliardė metra kub. (Sihai)