Nė vitin 1888, u formua zyrtarisht nė Berlin klubi i parė sportiv pėr njerėzit e shurdh. Ndėrkohė nė vitin 1922, u formua njė organizatė internacionale pėr njerėzit e shurdh, Komiteti Ndėrkombėtar i Sportit pėr njerėzit shurdhė. Por sportet pėr njerėzit shurdhė janė bėrė gjithmonė e mė tė larmishme me sporte tė tjera pėr njerėzit me tė meta fizike. Deri mė sot, pėr njerėzit shurdhė ende ėshtė organizuar njė spartakiadė e posaēme, Spartakiada Botėrore pėr njerėzit shurdhė.
Gjatė luftės sė dytė botėrore, njė numėr tė madh njerėzve janė plagosur dhe janė bėrė me tė meta fizike. Pas luftės, lindi sporti pėr kėto njerėz me tė meta fizike dhe njė sport i tillė i veēantė u bė njė rrugė tė posaēme pėr mjekimin dhe shėrimin e njerėve me tė meta fizike.
Nė vitin 1944, me kėrkesėn e qeverisė angleze, doktori Ludwig Guttmann hapi njė qendėr sportive pėr mjekimin e dėmtimeve tė palcės kurrizore nė spitalin "Stoke Mandeville", gjė qė i tregoi botės njė mėnyrė tė re pėr mjekimin e njerėzve me tė meta fizike. Mė pas, ky sport pėr mjekimin dhe forcimin e shėndetit u shndėrrua nė sport argėtues dhe pas disa vjeteve, u formua sporti rivalizues.
Mė 28 korrik tė vitit 1948, kur filluan Lojėrat Olimpike tė Londrės, filloi me sukses edhe Spartakiada Stoke Mandeville, e cila organizohej veēanėrisht pėr ata nė karrocė invalidi. Veteranėt hollandezė morėn pjesė nė kėtė spartakiadė, duke formuar komitetin internacional tė kėsaj spartakiade. Nė vitin 1960, me pėrkrahjen e Konfederatės Internacionale tė Ushtarakėve tė ēmobilizuar, ėshtė formuar njė grup i posaēėm pėr sportin e njerėzve me tė meta fizike pėr tė studiuar probleme tė ndodhura gjatė zhvillimit tė sportit tė tillė. Mbi kėtė bazė, nė vitin 1964, u formua zyrtarisht Organizata Botėrore e Sportit pėr njerėzit me tė meta fizike.
Formimi i kėsaj organizate u krijoi njerėzve me tė meta fizike qė nuk kanė shansė tė merrnin pjesė nė Spartakiadė Stoke Mandeville njė rast tė mirė pėr tė marrė pjesė nė lojėra tė ndryshme, si sporte pėr tė verbėrit, pėr ata me amputime, me paralizė ceredrale, etj. Fillimisht nė kėtė organizatė ka gjithsej 16 vende anėtare. Organizata Botėrore e Sportit pėr njerėzit me tė meta fizike ka dhėnė kontribute tė mėdha pėr pjesėmarrjen e lojtarėve tė verbėr dhe atyre me amputime nė Lojėrat Paralimpike tė vitit 1976 nė Torando dhe pėr pjesėmarrjen e lojtarėve me paralizė ceredrale nė Lojėrat Paralimpike tė vitit 1980 nė Arnhem tė Hollandės. Synimi i kėsaj organizate ėshtė qė tė mobilizojė tė gjithė njerėzit me tė meta fizike tė marrin pjesė nė sporte paralimpike.
Krahas kėsaj organizate, u formuan pėrkatėsisht nė vitin 1978 dhe nė vitin 1980 Shoqata Internacionale e Sporteve pėr njerėzit me paralizė ceredrale dhe Shoqata Internacionale e Sporteve pėr tė verbėrit.
Pėr tė koordinuar garat e ndryshme midis 4 organizatave tė sipėrpėrmendura, nė vitin 1982, kėto organizata krijuan bashkarisht njė komitet botėror, Komitetin Ndėrkombėtar Koordinues tė Organizatės Internacionale tė Sporteve pėr njerėzit me tė meta fizike, i cili pėrbėhej nga 4 kryetarė tė organizatave nismėtore, njė sekretar i pėrgjithshėm dhe njė anėtar shtesė (dikur ishte zv/kryetari i komitetit, por mė vonė u ndryshua nė njė funksionar teknik).
Mė pas nė vitin 1986, nė kėtė komitet u anėtarėsuan edhe Komiteti Internacional i Sporteve pėr tė verbėrit dhe Shoqata Internacionale e Sporteve pėr njerėzit me vėshtirėsi mendore. Por pėr shkak qė anėtarėt e komitetit kėrkuan mė shumė vende dhe rajone tė marrin pjesė nė kėtė komitet, nė vitin 1986 lindi njė komitet plotėsisht i ri, Komiteti Ndėrkombėtar Paralimpik. Deri mė sot, ky komitet ėshtė pėrfaqėsuesi i vetėm i sporteve pėr njerėzit me tė meta fizike. (Jiang Lei)
|