dėgjoni
Nė maj tė kėtij viti, nė revistėn amerikane "News Week" u botua njė numėr me titullin "Shekulli i Kinės" si temė kryesore. Nė kapakun e kėtij numri, ylli kinematografik kinez Zhang Ziyi qesh si njė lule e ēelur dhe sfondi prapa saj ėshtė Muri i Madh Kinez dhe Kulla televizive e Shangait. Nė kėtė numėr pėrdoren 21 faqe pėr njohjen e Kinės nga anėt tregtare, arsimore, kinematografike, olimpike, tė kulturės sė makinave, etj. Kjo ėshtė shumė e rrallė nė raportimin ndėrkombėtar tė kėsaj reviste dhe shėnon njė hov tė ri tė Kinės nė median e botės.
Nga reportazhe rastėsore nė tė gjithanėshme
Nė fakt ky hov pėr Kinėn nė median e botės filloi qysh nga gjashtėmujori i dytė i vitit tė kaluar. Atėherė, disa media tė fuqishme, si revista amerikane "Fortune", gazeta kanadeze "Globe and Mail", gazeta angleze "Guardian" dhe revista "Financial Times", dėrguan pėrkatėsisht gazetarė pėr intervista nė krahinat e ndryshme tė Kinės dhe botuan me radhė njė sėrė artikujsh me Kinėn si temė kryesore. Nė mars tė kėtij viti, BBC-ja bile e vendosi truallin e programit tė debatit pėr aktualitetin politik nė Shangai. Gazetari i parė i gazetės amerikane "Uashington Post", z. Filip Pan tha se vetėm ai duhet tė shkruajė 2 ose 3 reportazhe pėr Kinėn nė javė, ndėrsa kolegėt e tij nė Kinė kanė pothuajse tė njejtin vėllim tė detyrės.
Profesori i Shkollės sė Gazetarisė tė Universitetit Fudan tė Kinės, Meng Jian ka kėtė mendimit: "Mediat kryesore tė perėndimit po e ndryshojnė mėnyrėn e reportazhit nga reportazhi rastėsor nė reportazhin e gjithanėshėm, tė thellė dhe me iniciativė. Disa media dėrguan bile grupe tė fuqishme gazetarėsh pėr inversita nė Kinė."
Profesori Meng vuri nė dukje se krahas ndryshimit nė pėrmasa, disa media perėndimore kanė kaluar nga thėniet e fjalėve tė kėqia pėr Kinėn nė raportimin e Kinės nė mėnyrė objektive dhe tė drejtė. P.sh., nė njė artikull tė botuar mė 23 tetor tė vitit tė kaluar nė gazetėn kanadeze "Globe and Mail" thuhet: "Megjithėse shumė njerėz shqetėsohen pėr kopetencat e Kinės, lulėzimi ekonomik i Kinės e ka ndihmuar Japoninė tė dalė nga kriza e gjatė pas Luftės sė Dytė Botėrore dhe SHBA-nė tė rimėkėmbej nga disfatėt ekonomike tė kohėve tė fundit."
Lexuesit e huaj kanė interesa gjithėnjė e mė tė mėdhae pėr Kinėn
Gazetari japonez Nakagva Masao tha se raportimi i Kinės nė mėnyrė tė qėndrueshme nga mediat e huaja ėshtė prirja e kohės, sepse "pozicioni i Kinės nė botė ėshtė ngritur vit pas viti nė fushat ekonomike, etj." Ai ėshtė i mendimit se pėr Japoninė Kina ėshtė njė nga partnerėt mė kryesorė ekonomiko-tregtarė. Nė problemin bėrthamor tė gadishullit korean, pėr tė cilin preokupohet Japonia, Kina ka luajtur rol shumė tė rėndėsishėm si organizator i bisedimeve 6-palėshe. "Prandaj, populli japonez po tregon gjithnjė e mė shumė vėmendje pėr Kinėn."
Z. Filip Pan tha se nė njoftimet pėr botėn tė gazetės "Uashington Post", lajmet pėr Kinėn janė bėrė gjithėnjė e mė tė rėndėsishme. Reagimi i lexuesve tregon se ata ushqejnė gjithėnjė e mė shumė interesa pėr problemet e Kinės. Ai tha: "Kėtu ka disa arsye, p.sh. popullsia mė e madhe nė botė e Kinės, sukseset ekonomike gjatė mbi 20 vjetėve tė fundit, etj. Kina u intereson investuesve, kompanive dhe bile, punėtorėve tė thjeshtė tė vendeve tė tjera."
Nė mbrėmjen e 28 tetorit tė vitit tė kaluar, kur u publikua lajmi i ngritjes sė pėrqindjes tė interesit bankar tė Kinės, u hapėn tregjet evropiane dhe amerikane. Megjithėse kjo ngritje nuk kishte pėrmasa tė madhe, u ulėn ēmimet e shumė lėndėve tė para nė tregun ndėrkombėtar, si nafta bruto, bronzi, alumini, ari, etj. Nė numrin e kėsaj dite tė gazetės angleze "Financial Times" u botua artikulli me titull: "Ngritja e parė e interesave bankar tė Kinės gjatė 9 vjetėve goditi tregun global".
Profesori Meng Jian tha se kjo tregon se zhvillimi i Kinės mund tė ushtrojė mjaft ndikim mbi mediat botėrore dhe mund tė ngjallė jehonė pozitive. (Wang Lei)
|