Kohėt e fundit, fakti nėse duhet tė ngrihet apo jo vlera e monedhės kineze, ėshtė bėrė njė nga fokuset e diskutimeve tė komunitetit ndėrkombėtar. Pėr kėtė, korrespondenti i radios sonė intervistoi disa ekonomistė kinezė dhe tė huaj. Mė poshtė, nė rubrikėn "Kina nė ndėrtim" do tė dėgjoni korrespondencėn me titull: "Ruajtja e stabilitetit tė kursit valutor tė monedhės kineze ėshtė e dobishme pėr zhvillimin e ekonomisė kineze dhe tė ekonomisė botėrore".
Qysh nga viti 1994, Kina ka zbatuar gjithmonė politikėn e kursit tė njėsuar valutor tė lėkundjes sė kontrulluar me ofertėn dhe kėrkesėn e tregut si bazė, domethėnė kursi valutor i monedhės kineze ėshtė vendosur nė pėrgjithėsi nga oferta dhe kėrkesa e tregut. Banka qendrore shpalli kursin valutor sipas gjendjes sė tregut valutor midis bankave dhe ka zbatuar lėkundjen e kontrolluar tė kursit valutor tė monedhės kineze. Qysh nga zbatimi i kėsaj politike, kursi valutor i monedhės kineze ka ruajtur gjithmonė stabilitetin. Ekonomistėt vunė nė dukje se kjo politikė e kursit valutor tė lėkundjes sė kontrolluar ėshtė e pėrshtatshme me zhvillimin ekonomik tė fazės sė tanishme tė Kinės, me aftėsinė e pėrballuar tė ndėrmarrjeve dhe me nivelin e kontrollit e tė administrimit monetar. Profesori i Institutit Studimor tė Monedhės dhe tė Aksioneve pranė Universitetit tė popullit kinez, z. Zhao Xijun ėshtė i mendimit se pėrsa i pėrket Kinės, njė vend tė tillė nė zhvillim, tregtia e jashtme dhe investimet e biznesmenėve tė huaj janė shumė tė rėndėsishme. Gjatė disa vjetėve tė fundit, Kina ka arritur suksese nė kėto ndryshime, duke u mbėshtetur tek stabiliteti i kursit valutor i monedhės kineze.
Tregtia e jashtme e Kinės ka patur zhvillim relativisht tė mirė. Njė faktor i rėndėsishėm ėshtė politika e kursit valutor tė qėndrueshėm. Pėr kėtė ndėrmarrjet e import-eksportit nuk kanė shqetėsime. Nė qoftė se kursi valutor i monedhės kineze ngrihet papritur, do tė ketė njė sėrė pasojash, si pakėsimi i prodhimit tė ndėrmarrjeve tė eksportit dhe tė tjerat. Tani, politika e kursit valutor tė qėndrueshėm ėshtė garancia e besueshmėrisė sė investuesve. Investuesit e huaj mund tė vijnė nė Kinė pėr investime. Nė qoftė se kursi valutor ndryshoi pandėrprerė, do tė shtohen kostoja dhe rreziqet e investimeve. Njė nivel i kursit valutor stabėl dhe njė sistem i kursit valutor relativisht stabėl kanė edhe marrėdhėnie tė ngushta me tėrheqjen e investimeve tė biznesmenėve tė huaj.
Profesori Zhao tha, gjithashtu, se ruajtja e stabilitetit tė kursit valutor tė monedhės kineze jo vetėn favorizon zhvillimin e ekonomisė kineze, por edhe ka rėndėsi aktive pėr zhvillimin e ekonomisė botėrore.
Nga gjendja e pėrgjithshme ndėrkombėtare del se SHBA-ja ėshtė grupi i parė dhe i madh tregtar i botės. Ajo, Japonia, zona e euros dhe Kina janė 4 grupet e mėdha ekonomike nė botė. Nė qoftė se ekonomia globale kėrkon njė zhvillim relativisht tė qėndrueshėm, duhet tė ketė njė mjedis relativisht tė qėndrueshėm. Kėtu edhe pėrfshihen marrėdhėniet e qėndrueshme tė monedhės midis 4 grupeve ekonomike.
Kohėt e fundit, disa vende kanė ushtruar pandėrprerė presion ndaj Kinės dhe kėrkojnė ngritjen e vlerės sė monedhės kineze. Pėr kėtė dukuri, nobelisti ekonomik, profesori Robert A. Mundell ėshtė i mendimit se ruajtja e stabilitetit tė kursit valutor tė monedhės kineze ka luajtur rolin e shtyllės pėr zhvillimin e qėndrueshėm tė ekonomisė kineze dhe tė ekonomisė botėrore. Ai tha, gjithashtu, se vitet e fundit, disa vende tė zhvilluara me njė rritje tė ngadalshme ekonomike, kanė parashtruar njė teori pėr ngritjen e vlerės sė monedhės kineze, nė fakt, ato e kanė krijuar kėtė mendim nga ana politike. Tani, vlera e monedhės kineze duhet tė ruajė stabilitetin.
Ngritja e vlerės sė monedhės kineze mund tė pakėsojė investimet e huaja dhe tė shtyjė procesin e shkėmbimit tė monedhės kineze. Kėrkimi i ngritjes sė vlerės sė monedhės kineze ėshtė pa bazė ekonomike. Nė fakt, disa njerėz e kanė krijuar kėtė mendim nga ana politike. Kjo mund tė ushtrojė krijimin e njė gjendjeje jo tė qėndrueshme nė rajonin e Azisė jug-lindore dhe mund tė ndikojė mbi zbatimin e premtimeve tė Kinės gjatė pranimit tė saj nė Organizatėn Botėrore tė Tregtisė.
Krijimi i sistemit tė kursit valutor tė monedhės kineze ėshtė edhe njė nga fokuset e diskutimeve tė komunitetit ndėrkombėtar. Pėr kėtė, ekonomistėt kinezė dhe tė huaj janė tė njė mendimi se tani, Kina nuk e ka krijuar sistemin e pėrsosur tė kontrollit kundėr rreziqeve tė valutave. Aftėsia e rezistencės sė ndėrmarrjeve dhe tė institucioneve monetare pėr pėrballimin e lėkundjes sė kursit valutor ėshtė e kufizuar. Prandaj politika e kursit tė njėsuar valutor, tė lėkundjes sė kontrolluar me ofertėn dhe kėrkesėn e tregut si bazė, qė zbatohet nė Kinė, pėrputhet me gjendjen konkrete tė Kinės. (Sihai)
|