v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2005-01-27 19:11:18    
Aplikimi i shkencės dhe teknikės sė jetės e bėri edhe mė tė bukur jetesėn e kinezėve

cri

Shkenca e jetės ėshtė njė nga shkencat bazė qė tėrheqin mė shumė vėmendje nė botėn e sotme. Shkenca e jetės studjon kryesisht fenomenet e jetės dhe vetitė e aktiviteteve tė jetės, studjon ligjet e fillimit dhe zhvillimit tė jetės, me qėllim qė tė kontrollojė me efikasitet aktivitetet e jetės, pėr tė mirėn e njerėzimit. Sot, shkenca e jetės ka lidhje jashtėzakonisht tė ngushta me ekzistencėn dhe shėndetėsinė e njerėzimit, me zhvillimin ekonomik dhe shoqėror.

Tė shohim disa tė dhėna. Nė vitin 1950, jeta mesatare e kinezėve ishte 35 vjeēe, kurse sot ka arritur nė 73 vjeēe. Pėr kėtė, profesoresha e Institutit tė Mjekėsisė tė Universitetit Pekin zonja Vang Ven Li tha se njė objektiv i tillė nuk do tė arrihej pa vaksina dhe antibiotikė, pa kushte sanitare, mjeksore dhe higjenike me shkencėn e jetės si bazė. Ajo ėshtė e mendimit se zgjatja e jetė dhe pėrmirėsimi i shėndetit ka lidhje direkte me zhvillimin e shkencės sė jetės.

"Shkenca e jetės zhvillohet shumė shpejt dhe kjo ėshtė njė gjė e gėzueshme, se sot janė tė realizueshme shumė gjėra qė as na shkonin ndėr mend mė parė. Ne punonjėsit e shkencės sė jetės kemi njė dėshirė tė pėrbashkėt qė ēdo njeri tė bėjė njė jetė edhe mė tė bukur dhe tė ketė njė shėndet edhe mė tė mirė. "

Vang Ven Li tha se me pėrdorimin e vaksinave tė eksperimentuara dhe tė prodhuara mbi bazėn e shkencės dhe teknikės sė jetės, mjekėsia ka dhėnė kontribut tė rėndėsishėm pėr ruajtjen e shėndetit tė kinezėve. Nė fillim pas shpalljes sė Republikės Popullore tė Kinės nė vitin 1949, lia, kolera, tuberkulozi dhe sėmundje tė tjera epidemike rrzikonin seriozisht shėndetin e popullit tonė. Pėr tė ndryshuar atė gjendje, u shpejtua nė Kinė eksperimentimi dhe prodhimi i vaksinave dhe u zhvillua me tė gjitha forcat puna e vaksinimit, si rezultat, u frenua me efikasitet pėrhapja e sėmundjeve epidemike dhe u garantua shėndeti i popullit. Vansinimi kundėr lisė u kurorėzua mė me sukses, si rezultat, u zhduk lia nė Kinė qysh nė vitin 1960, 10 vjet mė herėt se nė gjithė globin.

U zhvillua aktivisht nė Kinė edhe eksperimentimi dhe prodhimi i vaksinave kundėr sėmundjeve tė reja epidemike. Sėmudja epidemike Sars, qė u duk nė vitin 2003, solli ndikim tė rėndė mbi shėndetin e masave popullore kineze dhe mbi zhvillimin ekononmik dhe shoqėror. Pėr tė gjetur metodėn efikase tė parandalimit tė kėsaj sėmundje, punonjėsit kinezė tė shkencės dhe teknikės filluan menjėherė eksperimentimin e vaksinave kundėr sėmundjes Sars, duke aplikuar shkencėn dhe teknikėn e jetės. Disa kohė mė parė, u kurorėzua me sukses prova klinike e eksperimetimit tė fazės sė parė pėr prodhimin e vaksinave kundėr Sarsit. Lidhur me kėtė, pėrgjegjėsi nė kėtė drejtim zoti Vang Xiao Fang tha:

"Rezultati i provave klinike tė fazės sė parė tė vaksinave kundėr Sarsit tregon se kami arritur progres tė rėndėsishėm pėr tė mposhtur Sarsin. Rėndėsia e kėtij rezultati qėndron nė faktin se ai tyregon se Sarsi nuk ėshtė aq i tmerrshėm. Sarsi ėshtė i parandalueshėm, i frenueshėm dhe i kurueshėm, mjafton qė tė shfrytėzohet fuqia e shkencės dhe tė mobilizohen iniciativat e anėve tė ndryshme. Rezultati i provave tė suksesshme tregon gjithashtu se Kina ruan nivelin e pėrparuar nė eksperimentimin dhe prodhimin e vaksinave kundėr Sarsit."

Krahas rolit tė saj tė rėndėsishėm nė parandalimin e sėmundjeve epidemike, shkenca e jetės luan rol tė dukshėm edhe nė kurimin e disa sėmundjeve qė konsiderohen si "sėmundje tė pakurueshme", siē janė leukemia, anaemia e tė tjera. Tė marrim pėr shembull sėmundjen e tė riut 23 vjeēar Yu Hui. Nė tetor tė vitit 2003, ai sapo u diplomua nga universiteti, por nga analiza doli se ai vuante nga leukemia. Ai vizitoi shumė doktorė, por nuk pati efekt. Mė vonė, ai mori vesh se kjo sėmundje mund tė kurohet nėpėrmjet transplantimit tė qelizave tė prodhimit tė gjakut. Nė gusht tė vitit 2004, ai pranoi operimin e transplantimit tė qelizave tė prodhimit tė gjuakut dhe operacioni u kurorėzua me sukses. Sot ai aktivizohet nė postin e punės. Ai tha se kėsaj here atij iu dha njė jetė e re. Ai i ėshtė mirėnjohės vullnetarit qė ia kontribuoi atij qeliza tė prodhimit tė gjakut, u ėshtė mirėnjohės edhe atyreve qė kanė dhėnė kontribut nė zhvillimin e shkencės sė jetės.

"Teknika e pėrparuar mjeksore ėshtė ajo qė mė dha jetėn e re. Tani e ndiej veten shumė mirė. Edhe prindrit e mi gėzohen shumė dhe e gjithė familja jonė jeton normalisht." (Zheng)