v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2004-11-24 19:11:44    
Studimet shkencore tė Kinės drejt oqeanit 

cri

Oqeanet e mėdhenj tėrheqin vėmendjen e kinezėve. Nė mbledhjen vjetore tė Shoqatės sė Shkencėtarėve Kinezė qė po mbahet nė provincėn Hainan tė Kinės jugore, shkencėtari kinez, akademiku Van Pinxian, qė merret me studimet oqeanike, theksoi se nė krahasim me studimet shkencore kozmike dhe studimet shkencore nėntokėsore, studimet shkencore oqeanike tė Kinės janė tė prapambetura. Prandaj duhet tė krijohen forca tė mėdha shkencore pėr studimet oqeanike.

Para 50 vjetėve, paraardhėsit tanė shkencorė kanė parashtruar orientimin e zhvillimit tė gjeoshkencave tė Kinės drejt " qiellit, tokės dhe oqeanit". Gjatė 50 vjetėve tė fundit, qarqet shkencore tė Kinės e kanė ngritur shumė aftėsinė e vrojtimit tė Tokės, por, nė rast se studimet oqeanike, studimet tokėsore dhe studimet atmosferike metaforikisht merren si " forca detare, tokėsore dhe ajrore" tė studimeve gjeo-shkencore, atėherė " forcat detare" janė mė tė dobėtat dhe studimet nė thellėsi tė deteve janė mė tė cekėtat.

" Kjo nuk pėrputhet me zhvillimin e botės sė sotme", tha akademiku Van qė ka punuar si drejtues i grupit tė parė tė kėrkimeve gjeologjike oqeanike tė Kinės. Ai tha se gjatė 50 vjetėve tė fundit theksi i studimeve gjeoshkencore tė botės ėshtė vėnė kryesisht nė studimet oqeanike. Nga ana tjetėr, pas hyrjes nė fuqi tė Konventės Oqeanike tė OKB-sė tė vitit 1994, ėshtė bėrė gjithėnjė e mė e ashpėr konkurenca ndėrkombėtare nė thellėsi tė oqeaneve, jashtė zonės pėrkatėse ekonomike. Nė SHBA po zhvillohen diskutime pėr dyfishimin e investimeve nė studimet oqeanike. Japonia ka ndėrtuar njė anije tė kėrkimeve gjeologjike oqeanike, me tonazh tri herė mė tė madh se ajo amerikane. Edhe Republika e Koresė ka parashtruar objektivin e globalizimit dhe tė informatizimit tė shfrytėzimit oqeanik, duke u futur nė konkurencėn ndėrkombėtare.

Duke patur parasyh rrethana tė tilla, Akademiku Van vuri nė dukje se Kina ka njė armatė tė madhe tė punonjėsve gjeoshkencorė, por pėr njė kohė tė gjatė kanė munguar forcat e studimeve oqeanike. Prandaj, nga ana akademike, studimet oqeanike kanė frenuar zhvillimin e mėtejshėm tė gjeoshkencės sė vendit tonė dhe nga ana praktike, ato nuk pėrputhen me konkurencėn ndėrkombėtare rreth interesave dhe burimeve oqeanike.

Tani, si nga kėrkesa e vendit, ashtu edhe nga potenciali i vendit tonė, ka ardhur koha qė studimet tona gjeoshkencore tė drejtohen drejt Azisė dhe botės.

Pas fillimit tė reformės dhe tė hapjes sė Kinės me botėn e jashtme, Kina ka hedhur hapat e para nė studimet oqeanike. Pas disa ekspeditave oqeanike, nė vitin 1999 Kina bėri kėrkimet e para gjeologjike nė detin e Kinės jugore dhe fitoi gurin mineral tė thellėsisė detare prej 5 mijė metrash, duke ngritur perden e studimeve oqeanike nė fushėn e studimeve tė thellėsive tė mėdha detare. ( zhang )