v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2004-07-30 21:22:11    
Shkrimtaret kineze

cri

Nė rubrikėn letrare kineze janė duke shkruar afro 60 skirimtare, ato janė nga mosha mbi 10-vjeēare e deri nė 50-60 vjeēare. Mund tė themi se zhvillimi i tyre vitet e fundit ėshtė i vrullshėm. Veprat e tyre janėshumė tė preferueshme nga lexuesit, shumė prej tyre janė pėrpunuar nė drama televizive, qė janė tė njohura pothuajse nga ēdo familje.

Duke folur pėr gjendjen aktuale tė shkrimtareve kineze, profesori i Institutit tė studentėve pasuniversitarė pranė Akademisė sė Shkencave tė Kinės zoti Bei Je tha:"Njėkohėsisht edhe cilėsia e veprave tė tyre ėshtė ngritur gjithėnjė e mė shumė. Ndėr katėr veprat qė kanė fituar ēmimet e fundit tė letėrsisė Maodun-ēmimi mė i lartė pėr romanet kineze, dy janė vepra tė shkrimtareve kineze. "

Nė krijimtarinė letrare tė shkrimtareve kineze ndjehet shumė qartė ideologjia femėrore, sepse ato kanė temperament dhe interesa tė ndryshme, pra ēdo veprė e tyre ka stilin e vet personal. Por pėr shkaqe historike dhe shoqėrore kineze, shkrimtaret bashkėkohore ose me moshė tė pėrafėrtakanė tendenca tė pėrafėrta.

Ēan Kan Kan ėshtė njė shkrimtare e rallė ndėr shkrimtaret kineze qė kanė talent tė gjithanshėm. Lidhur me kėtė shkrimtare, nė rubrikėn "kultura kineze" t; 6 nėntorit ju e kemi njoftuar hollėsisht. Veprat e saj janė mirėpritur shumė nga lexuesit kinezė.

Shkrimtare e tė njėjtit brezme Ēan Kan Kanin ėshtė edhe shkrimtarja Van An Ji nga Shangai, e cila ka shkruar romanin: "Kėnga e urrejtjeve" me temėn e femrave shangajse.

Kjo vepėr me pėrshkrime tė hollėsishme dhe elegante fitoi ēmimin Maodun tė letėrsisė , shkrimtarja e provincės Hupej Ēė Li ėshtė e aftė tė shkruajė pėr jetėn familjare tė qytetarėve dhe pėr ndjenjat e tyre, duke pasqyruar kontaktet midis tyre dhe dashurit e ankesat e tyre nė kohėn e sotme. Nė novelėn e saj me titull: "Kontaktet" pasqyrohen shanset e pasurimit tė personaliteteve tė sukseshme nė shoqėrinė e tanishme dhe dashuria e tyre e ndėrlikuar. Kurse nė novelėn e Ēė Lisė: "Mirėmėngjes zonjusha!" pėrshkruhen tre femra me moshė tė ndryshme, por tė dėmtuara nga burrat qė u mblodhėn sė bashku pėr t'u hakmarrur ndaj burrave dhe mė nė fund e gjetėn rrugėn e zgjidhjes.

Shkrimtaret Ēėn Zhan, Lin Bai etj qė kanė lindur nė vitet e 60-tė e kanė filluar krijimtarinė e tyre letrare nga individualja, ato nuk shkruajnė pėr tema tė mėdha dhe zakonisht e gjejnė frymėzimin nga jeta e thjeshtė e pėrditshme e banorėve, nga ku fillon edhe pėrshkrimi i shoqėrisė. Me shkrime e ndjenja tė hollėsishme ato pasqyrojnė karakteristikat e ndjenjat shpirtėrore tė individit.

Pėrfaqėsuesja e shkrimeve tė tilla ėshtė Ēėn Zhan, e cila filloi tė shkruajė nga mosha 20-vjeēare dhe nė mesin e viteve 90-tė me tregimet e novelat e saj tė bukura, si "Tė ngrejmė njė dolli pėr ngjarjet e kaluara", "S'ka vend pėr t'u lėnė lamtumirėn" etj i ka tėrhequr vėmendjen tribunės letrare. Nė veprat e saj ajo, me pėr shkrime tė guximshme dhe me ndjenja tė thella shpirtėrore, pasqyron mėrzitjet e njerozve nė kohėn e tanishme. Tė gjitha kėto kanė ngjallur rezonancė tė madhe nė gjirin e lexuesve. Kurse romani i saj "Jeta private" me monologun e lėvizshėm,kujtimet e shkėputura dhe horizontin e kryqėzuar, ka pasqyruar nga njė prizėm i veēantė ndryshimet elegante nė thellėsinė e ideologjisė jetėsore tė femtave tė kohės sonė. Ēėn Zhan ėshtė e mendimit se shkrimtarėt kinezė tani kanė hapėsirė tė lirė e shumė tė madhe nė fushėn e krijimtarisė. Ajo tha: Nė moshėn 20-vjeēare, "kur fillova tė shkuraj, isha pikėrisht nė kohėn e rinisė sė hershme, ndjenjat shpirtėrore ishin shumė tė pasura, pra qėllimi im i shkrimeve nuk ishte pėr t'i dhėnė ndonjė sinjal qeverisė, apo pėr t'u dhėnė zėrin masave tė njerėzve, por ishte pėr tė plotėsuar nevojat e mia shpirtėrore.".

Nė kontrast tė fortė me virtytet e vendosura dhe tė buta tė femtave tradicionale kineze, personazhet e pendės sė Ēėn Zhanit janė tė bukura, por tė mėrzitura, tė izoluara dhe tė pandihmuara, tė mbyllura nė vetėvete.

Pak kohė mė parė, delegacioni i 10 shkrimtareve tė famshme japoneze cizitoi Pekinin, dhe organizoi biseda me shkrimtaret kineze. Duke folur pėr ndjenjat e saj nė gjirin e shkrimtareve kineze, kryetarja e delegacionit Juko Tsushima tha: "Ishte hera e parė qė do tė u takheshim me shkrimtare kineze, prandaj e quaja kėtė rast shumė tė rrallė e tė ēmueshėm. Takimi ynė me shkrimtaret kineze ishte pėr ne, njė pėrvojė shumė e ēmueshme nė jetėn tonė, sepse nė Japoni biseda tė tilla tė lira, shkrimtaret japoneze i kanė shumė tė rralla. Nėpėrmjet shkėmbimit tė mendimeve me shkrimtaret kineze ne kemi parė se midis nesh ekzistojnė shumė pika tė pėrbashkėta, por edhe pika tė ndryshme. Simpoziumi na ka dhėnė neve rastin i mėsimit nga njėra tjetra."

Sot, nė kohėn e globalizimit gjithėnjė shkrimtaret kineze organizojno shpesh shkėmbime mendimesh me shkrimtarėt e vendeve tė ndryshme tė botės dhe veprat e tyre janė pėrkthyer edhe nė gjuhė tė ndryshme, kėshtu qė ato takohen shpesh edhe me lexuesit i vendeve tė ndryshme. Me njė fjalė shkrimtaret kineze janė njė tufė femrash me mendime tė mprehta dhe me temperament tė theksuar individual, qė kanė tėrhequr gjithnjė e mėshumė vėmendjen e njerėzve brenda e jashtė vendit dhe do tė ushtrojnė patjetėr ndikim nė tribunėn e letėrsisė botėrore.