Nė njė forum tė specialistėve, drejtori i degės aziatike pranė Ministrisė sė Tregtisė Van Bing Xin tha se qysh nga viti 1993, ASEAN-i ka ruajtur, pėr 11 vjet me radhė statusin e partnerit tė 5-tė tregtar tė Kinės, ndėrsa Kina ėshtė bėrė partneri i 6-tė tregtar i ASEAN-it.
Sipas tė dhėnave statistikore tė doganės kineze, nga viti 1990 deri nė vitin 2003, pėrqindja e rritjes vjetore mesatare tė vėllimit tė pėrgjithshėm tė tregtisė midis Kinės dhe ASEAN-it arriti nė 20,86%. Sipas tė dhėnave statistikore tė ASEAN-it, nga viti 1993 deri nė vitin 2001, pėrqindja e rritjes vjetore mesatare tė vėllimit tė tregtisė midis ASEAN-it dhe Kinės arriti nė 22,69%. Deri nė vitin 2003, vėllimi i tregtisė midis Kinės dhe ASEAN-it arriti nė 78 miliardė e 200 milionė e 520 mijė dollarė amerikanė. Kjo shifėr ishte shtuar 151 herė, nė krahasim me vitin 1975.
Mallrat kryesore tė tregtisė midis Kinės dhe ASEAN-it realizuan ndryshimin nga produktet e thjeshta nė produkte industriale. Pesha e produkteve elektro-mekanike dhe tė teknologjive tė reja dhe tė larta ėshtė shtuar pandėrprerė nė tregtinė e import-eksportit.
Para viteve 90 tė shekullit tė kaluar, Kina eksportoi kryesisht prodhimet bujqėsore dhe produktet e industrisė tekstile nė ASEAN. Vitet e fundit, produktet elektro-mekanike tė eksportuara nga Kina nė ASEAN janė shtuar nga viti nė vit.
Njėkohėsisht, produktet elektro-mekanike tė importuara nga ASEAN-i nė Kinė u shtuan po ashtu shumė. Para viteve 90 tė shekullit tė kaluar, tregtia midis Kinės dhe ASEAN-it ishte gjithmonė deficit i palės kineze. Qysh nga viti 1993, tregtia e palės kineze me ASEAN-in ka patur suficit, i cili ėshtė zgjeruar nga viti nė vit.
Suficiti i tregtisė pėr vitin 2000 midis Kinės dhe ASEAN-it arriti 4 miliardė 2 800 milionė e 400 mijė dollarė amerikanė. ASEAN-i ėshtė bėrė njė nga rajonet kryesore tė suficitit tė tregtisė sė jashtme tė Kinės. Deri nė vitin 2003, suficiti tregtar i Kinės me ASEAN-in u shtua nė 16 miliardė e 400 milionė dollarė amerikanė. (Sihai)
|