Si mund ta ndryshojë botën COVID-19?

Sot, COVID-19 po shkatërron botën. Ky virus jetëmarrës vazhdon të infektojë gjithnjë e më shumë njerëz, po merr jetë të shumta, shumë vende janë mbyllur, marrëdhënieve tona normale shoqërore kanë ndryshuar rrënjësisht, ka ndaluar shumicën e udhëtimeve ndërkombëtare dhe ka bllokuar ekonomitë dhe tregtinë. Si do të jetë bota pas disa vitesh kur kjo krizë akute të jetë zbehur?

Sëmundjet ndryshojnë në potencialin e tyre për t’u parandaluar nga vaksinat.

Disa vaksina, kundër lisë dhe etheve të verdha, për shembull, sigurojnë mbrojtje për dekada ose përjetë; kundër gripit, megjithatë, ata e bëjnë këtë për më pak se një vit. Dhe ende nuk ka vaksina kundër malaries dhe AIDS-it, përkundër përpjekjeve të mëdha që janë investuar në zhvillimin e tyre. Viruset e gripit shpesh shndërrohen, kështu që një vaksinë e re duhet të zhvillohet çdo vit. Dhe ndërsa vaksinat e poliomelitit dhe lisë mbrojnë të gjithë, vaksinat e gripit dhe kolerës mbrojnë vetëm rreth gjysmën e atyre që i marrin ato. Prandaj efikasiteti i vaksinave të shpresuara për COVID-19 është i pamundur të parashikohet.

Por le të supozojmë se vaksinat COVID-19 do të jenë efektive. Si do të ndryshojë bota? Shkencëtarët në shumë vende, përfshi Kinën, Shtetet e Bashkuara, Rusinë dhe Britaninë, i kanë zhvilluar ato.

Edhe pse disa vende kanë zhvilluar vaksina, 7.7 miliardë doza për 7.7 miliardë njerëz në botë nuk mund të prodhohen dhe shpërndahen brenda natës. Propozimet e arsyes së shëndoshë përcaktojnë që dozat e para duhet të rezervohen për personelin mjekësor, sepse çdokush tjetër ka nevojë për atë personel mjekësor për të administruar dozat tek ne, dhe për t'u kujdesur për njerëzit e sëmurë. Ndërsa në mesin tonë që nuk janë personel mjekësor, nga njerëzit e pasur dhe me ndikim mund të pritet që të gjejnë mënyra për të marrë doza përpara njerëzve të varfër dhe pa ndikim.

Por do të ishte egoiste që shpërndarja e dozave të bëheshin brenda vendit që zhvillon së pari një vaksinë efektive. Ka të ngjarë të ketë edhe egoizëm ndërkombëtar. Një prioritizim i tillë ka ndodhur tashmë në lidhje me maskat e fytyrës: disa muaj më parë, kur ato maska ishin të pakta dhe disa dërgesa nga Kina mbërritën në Evropë, përleshjet dhe luftërat e tenderit pasuan ndërsa vendet kërkuan të siguronin ato furnizime për veten e tyre.

Edhe në planin afatshkurtër, asnjë vend nuk mund të arrijë siguri të qëndrueshme COVID-19 për vete duke eleminuar sëmundjen brenda kufijve të tij. Në botën e sotme të globalizuar, COVID-19 thjesht do të kthehej nga një vend që nuk e kishte eliminuar virusin.

Kjo tashmë i ka ndodhur Zelandës së Re dhe Vietnamit, ku masa të rrepta ndaluan transmetimin lokal, por udhëtarët e kthyer importuan raste të reja COVID-19. Kjo ilustron një përfundim kyç: asnjë vend nuk do të jetë i sigurt nga COVID-19 derisa të jenë të gjithë. Është një problem global që kërkon një zgjidhje globale.

Ne përballemi me probleme të tjera të përbotshme që kërkojnë zgjidhje globale: veçanërisht ndryshimi i klimës, shterimi i burimeve në të gjithë botën dhe pasojat destabilizuese të pabarazisë në të gjithë vendet në botën tonë të globalizuar. Ashtu si asnjë vend nuk mund të jetë pa COVID-19 vetëm duke eleminuar virusin brenda kufijve të tij, asnjë vend nuk mund ta mbrojë veten nga ndryshimi i klimës vetëm duke zvogëluar varësinë e tij në lëndët djegëse fosile dhe duke ulur emetimet e veta të gazit serë. Dioksidi i karbonit atmosferik, ashtu si edhe COVID-19, nuk respekton kufijtë politikë.

Por ndryshimi i klimës, shterimi i burimeve dhe pabarazia paraqesin kërcënime shumë më serioze për mbijetesën dhe cilësinë e jetës sesa bën pandemia e tanishme. COVID-19 është një hiçgjë, krahasuar me rreziqet që nënkuptojnë ndryshimet klimatike, shterimi i burimeve dhe pabarazia për të gjithë ne.

Atëherë, pse nuk jemi galvanizuar për të vepruar kundër ndryshimit të klimës dhe atyre kërcënimeve të tjera globale, kur po galvanizohemi nga kërcënimi më i butë i COVID-19? Përgjigja është e qartë: COVID-19 na tërheq vëmendjen, duke i sëmurë ose vrarë viktimat e tij (brenda disa ditësh ose javësh) dhe pa mëdyshje. Në të kundërt, ndryshimi i klimës na shkatërron ngadalë dhe shumë më pak qartë, përmes pasojave indirekte të tilla si prodhimi i zvogëluar i ushqimit, uria, moti ekstrem dhe përhapja e sëmundjeve tropikale. Prandaj, ne kemi qenë të ngadaltë për të kuptuar ndryshimin e klimës si një kërcënim global që kërkon një përgjigje globale.

Për herë të parë në historinë botërore, njerëzimi po pranon se të gjithë ne përballemi me një kërcënim të përbashkët që asnjë vend nuk mund ta kapërcejë vetvetiu. Nëse popujt e botës bashkohen së bashku për të mposhtur COVID-19, ata mund të marrin një mësim. Ata mund të bëhen të motivuar të bashkohen së bashku, për të luftuar ndryshimin e klimës, shterimin e burimeve dhe pabarazinë. Në këtë rast, COVID-19 nuk do të ketë sjellë vetëm tragjedi, por edhe shpëtim, duke vendosur përfundimisht popujt e botës në një kurs të qëndrueshëm.