Vezët janë të mbushura me vitamina, sidomos me grupin e vitaminave B, si dhe vitaminë A e D. Në veçanti, e verdha e vezës është një burim i shkëlqyer i riboflavinës apo vitaminës B12. Veza na mbron nga humbja e kujtesës për shkak të moshimit. Përsa i përket mineraleve vezët janë të pasura me selen. Po ashtu ato përmbajnë lutein dhe zeaxanthin, carotenoide që mbrojnë sytë nga degjenerimi makular po ashtu kanë dhe përfitime të tjera. Duhet të dini që pothuajse të gjithë elementët ushqyes tek veza ndodhen tek e verdha e saj.
Veza bën pjesë në listën e 10 superushqimeve dhe jo pa arsye! E verdha e vezës, por edhe e bardha e saj përmbajnë një sasi të lartë proteinash dhe kolinë duke u përdorur gjerësisht në recetat e gatimit. Për shkak të përmbajtjes në sasi të mëdha të proteinave, Departamenti i Agrikulturës së Shteteve të Bashkuara i fut vezët në kategorinë e mishit në piramidën ushqimore
Pra vezët përmbanjnë një varietet të gjerë elementësh ushqyes si kolinë, vitaminë D, A, folate, hekur dhe zink. Nëse ju nuk konsumoni vezë humbisni pikërisht këto elemente.
Kolina: Ajo është një përbërës shumë i rëndësishëm që ndihmon në zhvillimin e trurit dhe në përmirësimin e kujtesës. Kolinën e siguroni edhe nga ushqime të tjera si gjel deti, mish derri, mish viçi, mish pulem salmon, qiqra, fasule, bizele etj
Seleni: Seleni është thelbësor për riprodhimin dhe funksionin e tiroides dhe e gjejmë kryesisht tek peshku dhe mishi. Ushqime të tjera që përmbajnë selen janë arrat braziliane, mishi i derrit, i qengjit, i pulës, peshku ton, farat e lulediellit salmon etj
Vitaminë D: Shumë pak ushqime kanë në përbërjen e tyre vitaminë D, megjithatë atë mund ta merrni nga dielli sidomos në orët e para të mëngjesit. Konsumoni më shumë peshk, kërpudha, lëng portokalli për të siguruar më shumë vitaminë D në dietën tuaj.
Folate: Acidi folik ose vitamina B9 është tepër e rëndësishme për rritjen e qelizave dhe forcimin e metabolizmit. Studimet kanë treguar se shumë njerëz sot në botë nuk marrin sasi të mjaftueshme të kësaj vitamine.
Ushqimet që kanë përmbajtje të lartë të acidit folik përfshijnë perimet me gjethe jeshile si spinaqi, brokoli dhe sallata jeshile, bamjet, shpargu, frutat si bananet, pjepri, dhe limonat, po ashtu fasulet, kërpudhat, mishi kryesisht mëlçia dhe veshkat), lëngu i portokallit dhe i domates.
Por duhet pasur kujdes, sepse është vërtetuar se gjatë gatimit shkatërrohet pjesa më e madhe e acidit folik që gjendet tek ushqimet, prandaj këshillohet që të konsumi më shumë fruta dhe perime të gjalla.
Vitamin A: Vitamina e të parit, retinoli është shumë e rëndësishme për shikimin. E gjeni atë tek mëlcitë, patatet e ëmbla, karotat, spinaqi, kajsitë etj. Në bimë gjendet në formën e beta-karotinës, e cila më tutje në organizëm shndërrohet në vitaminë A. Për këtë arsye beta-karotina quhet edhe provitaminë A.
Vitamina A është e nevojshme për disa procese në trupin e njeriut, pasi ndikon në zhvillimin dhe ndërtimin e sipërfaqes dhe brendësisë së lëkurës, për funksionimin e imunitetit, për shikimin në errësirë etj.
Vitamina A është një antioksidant. Antioksidantët janë substanca që mund të mbrojnë qelizat e njeriutnga radikalet e lira. Vitamina A
gjithashtu luan një rol të rëndësishëm tek shikimi, në rritjen e kockave, në riprodhim, në funksionimin eqelizave dhe në sistemin e imunitetit.
Ka dy lloje vitaminash A. Lloji i parë i vitaminës A gjendet tek mishi dhe lloji i dytë i vitaminës A, provitamina gjendet tek frutat, zarzavatet dhe produktet e tjera me bazë bimore. Lloji më i përhapur i provitaminës
A në ushqime ndërsa ne vitamina është në formen e beta-karotenit.
Sasia e vitaminës A, që çdo njeri ka nevojë, varet nga mosha dhe statusi i riprodhimit. Vegjeterianët, fëmijët, gratë shtatzëna dhe ata që pine alkool mund të kenë nevojë për një sasi më të lartë të vitaminës A.
Njerëzit që hanë konsumojnë ushqime që përmbajnë beta-karoten mund të kenë më pak rrezik për disalloje kanceri, si p. sh. kancerin e mushkërive ose kancerin e prostatës.
Duhet të keni kujdes pasi, studimet kanë treguar se njerëzit që pinë duhan dhe që marrindoza të larta të beta-karotenit kanë më shumë rrezik të preken nga kanceri i mushkërive.
Marrja me shumicë e disa llojeve të vitaminës A mund të jetë e dëmshme, zakonisht nga vitaminat tableta apo ilaçet mund të shkaktojë
marrje mendsh, të përzjera, dhimbje koke. Nëse gratë
shtatzëna marrin shumë vitaminë A fëmija i tyre do të ketë defekte në lindje.
Nëse keni mungesë të kësaj vitamine në organizëm atëherë mund të keni problem me oreksin, lëkura juaj është e thatë, dobësim të shikimit në errësirë, ndërsa tek fëmijët ç´rregullime në zhvillim.
Hekuri: Hekuri transporton oksigjenin drejt organeve dhe muskujve. Hekurin e gjejmë tek mishi, spinaqi, farat e susamit, fasulet, kakao etj. Hekuri mban të shëndetshme qelizat e kuqe të gjakut dhe është bazë për formimin e hemoglobinës. Hekuri transporton oksigjenin nga një qelizë tek tjetra si dhe ofron oksigjen për muskujt tanë. Hekuri rrit gjithashtu funksionin e trurit. Hekuri sjell dhe përfitime të tjera për organizmin tonë si rregullimi i temperaturës së trupit dhe shtimin e energjisë.
Zink: Ai është një tjetër përbërës i rëndësishëm për shëndetin e trurit, imunitetin dhe zhvillimin e qelizave. Burime të mira të zinkut i gjejmë mishi i viçit, farat e susamit, farat e kungullit, kikirikët, stikat e pishës etj.
Siç e shihni, veza është shumë e rëndësishme për ju, por edhe nëse nuk keni mundësi ta konsumoni atëherë zëvendësojeni atë me ushqimet që përmbajnë vlerat e saj.
5 përfitimet e vezëve të shkurtes
1. Kanë vlera të jashtëzakonshme për shëndetin
Këto vezë të vogla janë të pasura me shumë minerale dhe vitamina, sidomos kalcium. Ato gjithashtu ulin nivelet e kolesterolit të keq në gjak.
Përmbajnë rreth 13% proteina, rreth 2% më shumë se veza e pulës. Ato gjithashtu përmbajnë sasi të lartë të vitaminave A dhe B2.
2. Rregullojnë shumë probleme në organizëm
Ka shumë gjëra në trupin tone që vezët e shkurtes mund të ndihmojnë si forcimi i imunitetit dhe rregullimi i niveleve të hemoglobinës.
Pacientët që vuajnë nga astma dhe tuberkulozi kanë parë lehtësim simptomash pas konsumit të përditshëm të vezëve të shkurtes. Ato përmbajnë më shumë kalcium dhe fosfor se veza e pulës.
Për më tepër ato promovojnë procesin seksual dhe gjendrën e prostates nëpërmjet proteinave, fosforit dhe vitaminave që përmbajnë.
3. Pastrojnë organizmin
Këto vezë janë të mrekullueshme për pastrimin e metaleve të rënda në organizëm dhe pastrojnë gjakun nga helmet. Ato gjithashtu largojnë gurët nga veshkat dhe fshikëza e urinës.
4. Nuk shkaktojnë alergji
Nëse vuani nga alergjitë e ushqimeve këto vezë ju ndihmojnë në forcimin e imunitetit, ju rregullojnë lëkurën dhe ju bëjnë mire për shëndetin në përgjithësi.
5. Ndihmojnë në shërimin e trupit
Specialistët thonë se këto vezë ju ndihmojnë të rekuperoheni pas një operacioni apo një humbje ndjenjash.
Disa pacientë pohojnë se vezët e shkurtës u kanë shëruar ulcerën dhe gastritin, ndërkohë që ekspertët thonë se këto vezë ndihmojnë në parandalimin e kancerit dhe trajtojnë diabetin.
Një gjë interesatne për këto vezë është se mund t'i konsumoni të pagatuara dhe nuk ka rreyik për salmonelën pasi tempratura e trupit të shkurtës është më e lartë se ajo e pulës . Për më tepër ato nuk jnaë të kontaminuara pasi përmbajnë një substancë që quhet lysozyme, e cila vret bakteriet. Shumë specialistë rekomandojnë konsumin e këtyre vezëve të gjalla ose zierjen e tyre për 30 sekonda, me qëllim që e verdha e vezës të qëndrojë e freskët.
Meqënëse këto vezë janë më të vogla mund të hani disa prej tyre çdo ditë por jo mbi 18 copë. Nga ana tjetër, nëse hani mbi 5 vezë shkurte në ditë, atëherë duhet të ulni konsumin e vitaminës A si karotat apo vaji i peshkut. Shumica e njerëzve hanë 3-5 vezë shkurte në mëngjes.