Pandemia ka ngritur shumë nga frikat që lidhen me pasigurinë ekonomike midis aktorëve të ndryshëm ekonomikë evropianë, përfshirë konsumatorët, tregtarët dhe sipërmarrësit industrialë. Prandaj, aftësia për të monitoruar pritjet e këtyre kategorive brenda një skenari emergjence siç është ai aktual bëhet vendimtar.
Ndikimi i krizes te konsumatori e bizneset
Për këtë arsye, Drejtoria e Përgjithshme për Çështjet Ekonomike dhe Financiare (DG Ecfin) e Komisionit Evropian ka nisur një sondazh që synon matjen e trendit të besimit në sektorët ekonomikë. Nga kjo analizë doli se në nivel evropian indeksi i besimit mes këtyre operatorëve ekonomikë po ruan nivele mjaft të qëndrueshme, pavarësisht krizës shëndetësore. Indeksi mbetet negativ pas bllokimit, por ka disa shenja më pozitive në muajt e fundit.
Në fakt, sondazhi tregon se pas bllokimit të parë, vlerat në lidhje me treguesin e besimit evropian janë rritur, duke mbetur në përgjithësi shumë të ulëta. Në veçanti, në muajt e verës së vitit 2020, kur pati rihapjet e para, nivelet e indeksit, ndonëse mbetën negativë, u rritën me më shumë se 10 pikë në lidhje me kategorinë e industrialistëve dhe konsumatorëve.
Në periudhën e ardhshme të vjeshtës, kur masat e reja kufizuese hynë në fuqi në shumë vende të BE -së, niveli i besimit nuk u rrezikua. Në fakt, në krahasim me bllokimin e parë ku indeksi kishte rënë ndjeshëm, në shtator nuk pati një përkeqësim të tillë. Rënia e fundit më e rëndësishme është vërejtur në nëntor, ndoshta që përkon edhe me valën e dytë.
Ky stabilitet i indeksit të besimit gjatë tremujorit të fundit të vitit 2020 ndoshta është i lidhur me kufizimet e reja më pak të rënda të vendosura si për qytetarët ashtu edhe për sipërmarrësit në sektorë të ndryshëm.
Ndikimi i krizës te besimi i konsumatorit
Të dhënat i referohen sondazhit të kryer nga Drejtoria e Përgjithshme e Komisionit Evropian për Çështjet Ekonomike dhe Financiare midis vendeve anëtare të BE-së dhe u drejtohet përfaqësuesve të industrisë, tregtisë me pakicë dhe konsumatorëve. Prandaj, treguesi është mesatarja aritmetike e bilancit të përgjigjeve pozitive dhe negative ndaj pyetjeve të ndryshme që iu drejtohen të anketuarve në lidhje me besimin në muajin e marrë në konsideratë.
Të dhënat tregojnë se tendenca e besimit për konsumatorët, shitësit dhe industrialistët ka pasur luhatje të lehta gjatë muajve. Në prill 2020, u regjistruan vlerat më të ulëta të treguesit të besimit të vitit të kaluar. Kategoria e industrialistëve është ajo që ka treguar nivelet më të ulëta gjatë këtij muaji, me indeksin e besimit në -32.3 pikë. Vlerat e besimit të konsumatorëve dhe tregtarëve u rritën, megjithëse ende shumë të ulëta, përkatësisht të barabarta me -29.1 dhe -22 pikë.
Në muajt në vijim, treguesi për të tre kategoritë u rrit lehtë. Në veçanti, është e rëndësishme të nënvizohet se në mars 2021 indeksi arriti shenjën pozitive për herë të parë, me indeksin e besimit të kategorisë industriale +1. Megjithatë, konsumatorët dhe tregtarët ende kanë vlera negative edhe pse dukshëm më të larta se ato të një viti më parë. Në të vërtetë, niveli i besimit të konsumatorit dhe ai i tregtarëve ka një rritje prej të paktën 10 pikë.
Përsa i përket trendit të indeksit të besimit industrial, pati një rritje në muajt e vjeshtës, një shifër që vazhdoi të rritet edhe në tremujorin e parë të 2021. Arsyeja mund të lidhet me ndikimin më pak të papritur të valës së dytë të pandemisë dhe veçanërisht perspektivat e daljes nga emergjenca lidhur me fushatën e vaksinimit. Përveç kësaj, natyrisht, për shpresat e vendosura në planet e rimëkëmbjes kombëtare dhe të BE -së. Sipas të dhënave, klima e besimit ka të bëjë më shumë me kompanitë industriale sesa me qytetarët dhe tregtarët.
Me nivelet e besimit që gjithnjë rri pezull, pritshmëritë ndaj autoriteteve publike janë shumë të larta. Nga njëra anë, shumë qytetarë presin që kur është në rrezik shëndeti publik, shteti do të bëjë gjithçka që mundet për t'i ndihmuar ata, përfshirë edhe vendosjen e masave kufizuese. Nga ana tjetër, gjithnjë e më shumë evropianë duan të rimarrin liritë e tyre dhe kanë frikë nga ngadalësimi ekonomik si rezultat i masave të tilla.
Kriza ekonomike ne ndikim te konsumatori
Protestat nga qytetarët dhe tregtarët në vendet anëtare të BE-së janë gjithnjë e më të shpeshta, duke kërkuar lehtësim të masave kufizuese. Për shembull, demonstratat që karakterizuan javët e fundit të marsit dhe të parë të prillit në Itali, në të cilat menaxherët kërkuan rihapjen e aktiviteteve të tyre nga qeveria.
Përveç kësaj, ka edhe kërkesa më të mëdha nga qytetarët që presin që autoritetet t'u japin kompensim përmes mbështetjes së të ardhurave ose mbrojtjes më të mirë sociale, ekonomike dhe shëndetësore për humbjen e të ardhurave për shkak të pandemisë. Tani për tani, një mbrojtje e tillë ofrohet si në nivel kombëtar përmes sistemit shëndetësor të secilit vend dhe përmes përfitimeve të papunësisë të ofruara nga shteti, por edhe në nivelin e Bashkimit Evropian.
Në këtë kuptim, u krijua një program i përbashkët vaksinimi, së bashku me planin e rimëkëmbjes për të ndihmuar shtetet të kthehen ekonomikisht në nivelet para pandemisë. Në muajt e ardhshëm, do të jetë thelbësore të kuptohet nëse nismat e zbatuara do të jenë të mjaftueshme për të rikthyer një klimë besimi.
Në muajt maj dhe qershor, eurozona pa eksportet e saj që ranë me 13% dhe importet me 11%. Shitjet me pakicë në maj u rritën me 17.8%, nga 11.7% në prill, në vazhdën e rihapjes së objekteve tregtare. Dhe në fakt, në qershor, Treguesi i Ndjenjës Ekonomike, në të gjithë përbërësit e tij, u rrit përsëri pas rënies së muajve të mëparshëm.
Tregtia me pakicë rifitoi rreth një të tretën e humbjeve në mars dhe prill. Tregtia botërore e mallrave në vëllim gjithashtu nuk është përmbysur, e cila midis shkurtit dhe prillit kishte rënë tashmë me 7.2% në krahasim me tre muajt e mëparshëm. Sidoqoftë, perspektivat për muajt e ardhshëm po përmirësohen, duke pasur parasysh që indekset globale për porositë e reja të eksportit janë rritur.
(Irma Paloli)
