Pandemia Covid-19 ka sjellë në vëmendjen e të gjithëve kontradiktat dhe problemet në prodhimin global të ushqimit: bllokimet, mbylljet e kufijve, kufizimet e diktuara nga nevojat shëndetësore dhe rritja e çmimeve të ushqimit kanë rënduar fermerët ekonomikisht, duke rezultuar në humbje të mëdha të ushqim dhe parandaloi ata që kishin më pak burime të ishin në gjendje të vendosnin ushqim të shëndetshëm në tryezë. Ndër miliona njerëz të kthyer në varfëri nga shkatërrimi i aktiviteteve ekonomike, një pjesë e rëndësishme përbëhet nga ata punëtorë thelbësorë që garantojnë mbërritjen e ushqimit në raftet e supermarketeve dhe në pjatat tona.
“Kultivimi, ushqimi, ruajtja. Së bashku”, ishte tema e zgjedhur për Ditën Botërore të Ushqimit 2020, një mundësi për të reflektuar mbi nevojën për të vazhduar të mbështesin atë që FAO përcakton si Heronjtë e Ushqimit, ata që garantojnë që ushqimi të mbërrijë në tryezat tona, megjithë vështirësitë e situatës. Miliona punëtorë bujqësorë, të punësuar ose të vetëpunësuar, janë të detyruar të jetojnë në kushte të varfërisë, pavarësisht nga shumë orë punë e përditshme, për shkak të një problemi të përqendrimit të pabarabartë të fuqisë ekonomike. Mungesa e mbështetjes sociale dhe nevoja për të vazhduar punën edhe në kontekste të pasiguruara shpesh kombinohen me fitime të pakta dhe të parregullta, me rritjen e rrezikut të infektimit.
Emigrantët e punësuar në bujqësi janë veçanërisht të prekshëm sepse ata shpesh jetojnë, punojnë dhe lëvizin në kushte me rrezik të lartë, të cilat u shpëtojnë masave shpesh të pamjaftueshme të mbrojtjes të hartuara nga qeveria. Garantimi i sigurisë dhe shpërblimit të duhur të këtyre punëtorëve do të ishte një hap i parë, themelor për të mbështetur kohezionin shoqëror, shëndetin publik dhe sigurinë e ushqimit.
Për punëtorët në sektorin informal, domethënë, të gjitha ato kontekste në të cilat puna nuk rregullohet sipas normave të caktuara dhe kontratave, si për shitësit ambulantë në tregje të parregulluara ose për fshatarët pa tokë, bllokimet prej pandemisë kanë nënkuptuar një përkeqësim të kequshqyerjes dhe një kthim i punës së minorëne, për shkak të mbylljes së shkollave.
Prej pandemisë është rritur nevoja për ushqim mes migrantëve dhe njerëzve të zhvendosur në të gjithë botën, të cilët pritet të jenë rreth 33 milionë më shumë në vitin 2021. Uria globale dhe zhvendosjet e popullsisë, të dyja tashmë në nivele rekord kur filloi pandemia, mund të pësojnë rritje në nivele, me emigrantët dhe ata që shohin një rënie në fluksin e dërgesave të parave që kërkojnë me dëshirë punë për të mbështetur familjet e tyre. Ekziston një dokument, botuar nga Organizata Ndërkombëtare për Migracionin (IOM) dhe Programi Botëror i Ushqimit i Kombeve të Bashkuara (WFP), që tregon se si pandemia ka rritur pasigurinë dhe cenueshmërinë e ushqimit për emigrantët, për familjet që mbështeten në dërgesat e parave nga jashtë dhe për komunitetet e detyruara të lënë shtëpitë e tyre për shkak të konflikteve, dhunës dhe fatkeqësive.
Dy agjencitë e Kombeve të Bashkuara paralajmërojnë se kostoja ekonomike dhe sociale e pandemisë po bëhet shkatërruese. "Ndikimi socio-ekonomik i pandemisë është më dobësues sesa vetë sëmundja. Në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, shumë njerëz të cilët deri para disa muajsh, edhe nëse ishin të varfër, ishin në gjendje të ecnin përpara, tani atyre u janë shkatërruar mjetet e jetesës. Remitancat e dërguara nga jashtë te familjet thuajse u shterën, duke shkaktuar vështirësi të mëdha. Rezultati është që nivelet e urisë janë ngritur në qiell në të gjithë botën”, -tha David Beasley, drejtori ekzekutiv i Programit Botëror të Ushqimit. Mundësitë për të krijuar jetesë për migrantët janë gjithnjë e më të pakta dhe Banka Botërore pret një rënie prej 14% të remitancave në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme deri në vitin 2021. Sipas parashikimeve të PBU-së, në fund të vitit 2021, të paktën 33 milionë më shumë njerëz mund të vuajnë nga uria vetëm për shkak të rënies së parashikuar të dërgesave të parave.
Pasiguria dhe zhvendosja e ushqimit janë të lidhura ngushtë. Uria, veçanërisht kur është për shkak të konfliktit, është një faktor kryesor në shtyrjen e njerëzve për t'u larguar. Nëntë nga dhjetë krizat më të këqija të ushqimit në botë janë në vendet me numrin më të lartë të njerëzve të zhvendosur. Për më tepër, shumica e të zhvendosurve janë në vendet e prekura nga pasiguria akute e ushqimit dhe kequshqyerja.
Rreth 164 milionë punëtorë emigrantë në botë, veçanërisht ata që punojnë në botën e gjerë të "ekonomisë informale", janë ndër më të prekurit nga pandemia. Ata shpesh punojnë çdo ditë dhe kanë punë sezonale, me paga të ulëta dhe pa qasje në sistemet e mbrojtjes sociale. Gjatë krizave ekonomike, këto popullata shpesh janë të parat që humbin punën e tyre. Në të njëjtën kohë, ndërprerjet në punën sezonale të fermave mund të kenë pasoja në prodhimin, përpunimin dhe shpërndarjen e ushqimit, me efekte të mundshme në disponueshmërinë dhe çmimet e ushqimit në nivelet lokale dhe rajonale. Raporti paralajmëron se, pa të ardhura të sigurta, shumë emigrantë jo vetëm që do të shtyhen të kthehen në vendet e tyre por që do të ketë, të paktën përkohësisht, një rënie të dërgesave.
Mungesa e sigurisë për punëtorët është vetëm një aspekt i çekuilibrave që ndikojnë në prodhimin e ushqimit, i cili sheh mosbalancim mes epidemisë së mbipeshës dhe urisë kronike, kequshqyerjes dhe mbetjeve ushqimore, nevojën për të prodhuar dhe degradimin e mjedisit. Duke parë dhe situatën aktuale epidemiologjike, sipas specialistëve lind nevoja për të mbështetur më të prekshmit, të ndërtohen sisteme ushqimore më të drejta dhe elastike që mund t'i rezistojnë mosbesimit të klimës dhe t'u ofrojnë paga më të mira atyre që punojnë.
Përgatiti: Irma Paloli
