Parku kombëtar i Llogarasë
Atje ku takohen Deti Adriatik dhe Jon, fillon udhëtimi drejt Parkut Kombëtar të Llogarasë.
Pyjet e harlisur të pishave dhe të lisit janë vetëm fillimi i këtij “mali të panoramave”, i cili është i rrethuar bukur nga vargjet e shumta malore dhe nga Deti i madh Jon.
I vendosur vetëm 40 km në juglindje të Vlorës, Parku Kombëtar i Llogarasë është një nga parqet natyrore më të vizituara në Shqipëri, shtëpi me një florë dhe faunë të pasur ku do të gjeni disa nga ushqimet më të jashtëzakonshme në vend.
Ndonëse parku qëndron i hapur gjatë gjithë vitit, vizitohet më shumë gjatë verës, si një ndalesë për freskim dhe një rit literal për kalimin në Rivierën Jugore Shqiptare.
Udhëtimi drejt kalimit të famshëm të Llogarasë, nga Orikumi në Dhërmi, fillon në fshatin Dukat. Ndërsa filloni të ngjiteni në Kalanë e Llogarasë, e cila lartësohet bukur në 1017 metra, do të jeni të rrethuar nga pyje mbretërore që mbeten magjike edhe gjatë nxehtësisë së verës. Midis tyre, është e ashtuquajtura Pisha Flamur, një pemë shekullore, e vendosur nga erërat në formën e një flamuri.
Përgjatë të dyja anëve të rrugës, do të duhet të marrësh vendimin më sfidues të udhëtimit dhe të zgjedhësh nga disa restorante të Llogarasë, të njohur për gatimet e tyre të shijshme të mishit, në veçanti.
Disa kënaqësi të tjera të kuzhinës që nuk duhet të humbasin përfshijnë kulaç të nxehtë me gjalpë dhe djathë të freskët vendi, si dhe kos të thjeshtë, ose me arra dhe mjaltin e famshëm të Llogarasë. Nëse nuk mund ta shijoni vetë këtë recetë të veçantë, mos u shqetësoni se mund të blini kavanoza nga shitësit përgjatë rrugës.
Përveç ushqimeve të shijshme dhe freskisë e qetësisë, kalimi i Llogarasë është thjesht një rrugë malore spektakolare, si nëpër filma. Rruga, është në gjendje të shkëlqyer dhe një nga më të mirat në vend.
Ndërsa vazhdoni udhëtimin tuaj, do të mbërrini në vendin më të paharrueshëm, ku, si me magji, do të zbuloni Detin Jon. Kjo pamje vjen në 1000 m mbi nivelin e detit dhe është po aq mahnitëse sa mund të imagjinoni!
Në jug, rruga dredha-dredha zbulon malin e madh Ceraunian, përmendur nga Ptolemeu në antikitet dhe kulmin e tij më të lartë, malin Çika me një lartësi prej 2044 metra. Për të pasionuarit pas kafshëve dhe vëzhguesve të shpendëve, Parku Kombëtar i Llogarasë është vendbanim për shumë zogj, drerë, macet e egra, dhelpra e kafshë të tjera. Parku është gjithashtu shtëpia e sporteve ajrore, ku organizohen gara vjetore ndërkombëtare të paraglidimit, si dhe biking malore, e të tjera.
Parku Kombëtar i Karavastasë
Parku Kombëtar Divjakë-Karavasta është një zonë e mbrojtur në bregdetin shqiptar, e cila përbëhet nga ekosisteme komplekse, shumë të pasura në biodiversitet dhe burime natyrore. Është shpallur edhe si zonë e mbrojtur natyrore për shpendët e ujit, si ligatinë me rëndësi ndërkombëtare sipas Konventës së Ramsarit, që nga viti 1995.
Parku Kombëtar Divjakë-Karavasta gjendet 90 km nga kryeqyteti Tiranë, 60 km nga Durrësi dhe 80 km nga Aeroporti Ndërkombëtar i Rinasit.
Ai kufizohet nga lumi Shkumbin në veri, nga kodrat e Divjakës në Lindje, nga kanali i Myzeqesë dhe lumi Seman në jug dhe laget nga deti Adriatik në perëndim.
Zona ofron mundësi të mira për zhvillimin e ekoturizmit. Parku Kombëtar i Divjakës, i njohur për pyllin me pishë, plazhe dhe laguna me burimet e saj të peshkimit, habitatet e llojeve të kërcënuara globalisht si Pelikani Dalmat, ofron një ambient unik për pushuesit por dhe për shkencëtarët që të kenë një punë efektive. Rreth 300.000 pushues vizitojnë plazhin e Karavastasë çdo vit, me rreth 8000 vizitorë në ditë në sezonin veror. Shumica e vizitorëve vijnë këtu me makinë.
Plazhi i Divjakës ka një shtrirje prej rreth 15 kilometra me rërë të bardhë (250 m gjeresi në disa zona), veshur me pyje me pisha, dhe është destinacion bregdetar për mijëra turistë dhe udhëtarë ditorë nga zona jug-qendrore e Shqipërisë.
Parku ofron mundësi të mira për të vizituar atraksione natyrore, por edhe ato arkeologjike, si Kisha Bizantine, shek. i XVIII, në fshatin e Karavastasë së Re (24 km) dhe Manastiri i Ardenicës, shek. XVIII – XIV, pranë fshatit Kolonjë (28 km). Ky i fundit është shpallur monument kulture me rëndësi të veçantë.
Hyrja për në park kryhet nëpërmjet rrugës kryesore që lidh Divjakën me Parkun Kombëtar. Rruga e ndan pyllin në dy pjesë (Veriun dhe Jugun). Hyrja për në park ndodhet 1.2 km në veri të qendrës së parkut dhe plazhit, ndërkohë që aplikohet një taksë për hyrjen e vizitorëve dhe makinave në park.
Parku i Tomorrit
Në lindje të qytetit Beratit, afërsisht 20-30 km, ngrihet madhështor mali i Tomorrit. Në këtë mal ndodhet Parku Kombëtar i Tomorrit me një sipërfaqe rreth 4000 ha.
Faqja perëndimore e malit është pjesa më e pyllëzuar. Parku kufizohet nga lindja me kufirin verior të Tomorrit dhe nga perëndimi me rrugën automobilistike Berat – Skrapar.
Në të ndodhet edhe pika më e lartë 2415 m mbi detin.
Tipike të këtij mali janë pyjet e ahut, të cilat takohen kryesisht në lartësitë 1000 -1200 m mbi nivelin e detit dhe pyjet e rrobullit në lartësitë mbi 1600 m. Tipikë janë pyjet e përzierë ah me rrobull si në Gur të Kuq dhe Zedan.
Eksperience ne malin e Tomorrit
Parku Kombëtar i Tomorrit është i preferuar për kampe, trekking, shëtitje dhe madje pelegrinazhe. Parku Kombëtar i Tomorit është një zonë e gjelbër, me pyje ahu dhe kullota të mëdha alpine përreth. Do të gjeni shumë bimë mjekësore dhe aromatike, veçanërisht në jug, si dhe disa specie të rezikuara të zhduken. Në fakt, zona mburret me më shumë se 20 specie bimësh, që konsiderohen të rrezikuara ose jashtëzakonisht të rralla.
Nëse bëni aventurë këtu, mos harroni se ky është një park i egër, me arinj të murrmë, ujqër dhe derra të egër. Por ka edhe specie të ndryshme zvarranikësh për të cilët duhet të keni kujdes, përfshirë gjarpërinjtë helmues, nepërkat. Zogjtë përfaqësohen nga disa lloje shqiponjash, qukapikësh, pëllumbash të egër, gjela të egër dhe të tjerë.
Ecje me kuaj ne malin e Tomorrit
Parku Kombëtar i Tomorrit përshkohet nga shumë shtigje, ndaj pa marrë parasysh nivelin e përvojës tuaj, mos bëni aventura pa një udhëzues.
Në terrenin e pjesës pyjore takohet më shpesh ariu i murrmë. Në afërsi të fshatrave ujku, dhelpra, kunadhja, baldosa; në rrethinat e pyllit dhe afër tokave bujqësore derri i egër, lepuri i egër; në majat e shkëmbinjve gjenden kope me dhi të egra. (Neritana Kraja/ redaktorja Wang Lei)