Dy dekada progres për të reduktuar varfërinë ekstreme, eliminimi i të cilës është një nga qëllimet e zhvillimit të qëndrueshëm, janë orientuar në një drejtim të kundërt nga një kombinim i ndikimit të pandemisë Covid-19, rritjes së emergjencës së klimës dhe rritjes së borxhit.

Me paralajmërimin e Bankës Botërore për një rritje me të vërtetë të paparë të niveleve të varfërisë këtë vit, si dhe thirrjeve për faljen e borxheve, ekspertët po paralajmërojnë një krizë në rritje në fusha të shumta, nga arsimi në punësim, që mund të ndihet në vitet e ardhshme.

Edhe pse ekzistonin nota pesimizmi, në janar, Banka Botërore azhurnoi parashikimin e saj për numrin e pritshëm të njerëzve të varfër rishtazi këtë vit, nga midis 88 dhe 115 milionë në 119 dhe 124 milionë.

Varfëria globale ka parë një rënie spektakolare që nga vitet 1960, kur rreth 80% e popullsisë së botës jetonte në varfëri ekstreme. Sot, ky numër është zvogëluar në afërsisht 10%, me qindra miliona njerëz të larguar nga skajet e vështirësive. Por numrat parashikohet të rriten në vitin e ardhshëm, dhe nuk është parë vetëm në kategorinë e atyre që jetojnë nën kufirin e varfërisë prej 1.90 dollarë në ditë që janë në rritje. Ekspertët kanë vërejtur një rritje shqetësuese të numrit të njerëzve që jetojnë me më pak se 3.20 dollarë midis qershorit 2020 dhe janarit 2021.

Në muajt e fundit, kriza në rritje është shënuar në raporte të shumta duke parë treguesit nga niveli i braktisjes në arsim në botën në zhvillim, në rënien e pagave dhe rritjen e papunësisë, shumica e saj drejtohet nga pandemia, e cila ka mbyllur vendet e punës, shkollat dhe kufijtë, si dhe goditi ekonominë globale.

Mes atyre që lëshuan paralajmërime ka qenë Organizata Ndërkombëtare e Punës (ILO), e cila bëri të ditur se punëtorët anembanë globit humbën 3.7 trilionë dollarë në të ardhura gjatë pandemisë.

Në raportin mbi pagat vjetore, ILO bëri të ditur se pagat kishin rënë ose po rriteshin më ngadalë në bord në gjashtë muajt e parë të vitit 2020 dhe paralajmëroi se kriza Covid-19 kishte të ngjarë të shkaktonte presion masiv në rënie mbi pagat në të ardhmen e afërt, me gratë dhe punëtorët me pagë të ulët të prekur në mënyrë disproporcionale nga kriza.

Raporti paralajmëroi se edhe në një të tretën e vendeve ku pagat mesatare u rritën, kjo ishte kryesisht si rezultat i një numri të konsiderueshëm të punëtorëve me pagë më të ulët që humbën punën e tyre dhe për këtë arsye anuan mesataren. Por kanë qenë efektet afatgjata dhe më pak të dukshme që kanë të bëjnë më shumë, veçanërisht me ndikimin në arsim.

Midis atyre që shprehin shqetësim në rritje është Axel van Trotsenburg, drejtori menaxhues i operacioneve në Bankën Botërore. Ai ngriti shqetësimin se me këtë krizë po shihet një përmbysje në uljen e qëndrueshme të varfërisë ekstreme dhe tani po shihet rritje. Sipas tij, vlerësimet aktuale janë një shtesë prej 150 milionësh deri në fund të këtij viti.

Kjo është një krizë që ka treguar se sa i brishtë është ky progres dhe sa shumë përpjekje do të kërkohet për të rindërtuar, jo më pak e ballafaquar me shtimin e sfidave ekzistuese si ndryshimi i klimës. Për më tepër, po shikohet rritje e të varfërve dhe e të papunëve të tjerë jashtë përkufizimit të varfërisë ekstreme. Është një shenjë e qartë se kjo krizë tashmë po prodhon efekte serioze të valëzimit.

Janë rreth 1 miliard fëmijë jashtë shkollës dhe arsimi në internet nuk është i arritshëm për shumë fëmijë në vendet në zhvillim. Janë bërë shumë analiza në këtë drejtim, por vetëm një vit shtesë i shkollës rrit fitimet në shkallën që nëse e humbet atë vit shkollor, atëherë vlerësimi gjatë jetëgjatësisë, globalisht, do të thotë se po shihet një ulje e PBB-së botërore prej 10 trilionë dollarë. Sipas studimeve, ka një numër disproporcional të vajzave që, kur largohen nga shkolla, do ta lënë përgjithmonë arsimin, kështu që do të humbasin edhe më shumë.

Dhe ndërsa pandemia ka prekur vendet e pasura dhe të varfra, Van Trotsenburg beson se sfidat me të cilat përballen vendet e varfëra janë më të thella. Një nga sfidat kryesore në vendet në zhvillim është që pjesa më e madhe e punësimit është në sektorin informal.

Andrew Shepherd dhe kolegët e tij në Rrjetin Këshillues të Varfërisë Kronike të Institutit për Zhvillimin e Jashtëm i bëjnë jehonë shumë vëzhgimeve të Bankës Botërore dhe organizatave të tjera globale. Dhe siç ka theksuar organizata e Shepherd, shkurtimet në buxhetet perëndimore të ndihmës e kanë komplikuar më tej tablonë. Këto shkurtime të buxhetit lënë më pak burime në dispozicion për të trajtuar sfidat e gjata që njerëzit janë përballur, e lëre më luftimet e menjëhershme të jetesës dhe mbrojtjes së përditshme.

Në këtë kontekst, ndikimet shoqërore dhe ekonomike të Covid-19 do të vazhdojnë të rëndojnë shumë në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Dhe pa burime adekuate për të trajtuar mbivendosjen e varfërisë me ndryshimet klimatike, konfliktet, krizat e qeverisjes dhe marrëdhëniet e pabarabarta me ekonominë globale, këto beteja vetëm do të zmadhohen.

Shepherd tregon për rrezikun e varfërimit të ri në vendet me të ardhura të mesme ku familjet kanë lënë varfërinë në kujtesën e fundit dhe janë të prekshme për t'u zhytur përsëri në të. Sipas tij, një nga gjërat që kemi parë është varfërimi i grupeve të reja që nuk ishin të varfëruar gjatë rrjedhës normale të ngjarjeve.

Homi Kharas, një bashkëpunëtor i vjetër për ekonominë globale dhe zhvillimin në Institutin “Brookings”, është i shqetësuar se për shumë prej të varfërve të rinj globalë, ndikimi i krizës Covid ka të ngjarë të zgjasë përtej vitit 2030.

Në një letër vitin e kaluar, ndërsa argumentonte se disa varfëri do të kompensohen kur ekonomitë fillojnë të rikuperohen në vitin 2021, ai shtoi se skenari afatgjatë sugjeron që gjysma e rritjes së varfërisë mund të jetë e përhershme. Deri në vitin 2030, numrat e varfërisë mund të jenë edhe më të larta se niveli bazë nga 60 milionë njerëz.

Përgatiti: Irma Paloli