 Pas dy ditėve, Kina do tė lėshojė anijen e saj kozmike me kozmonaut "Shenzhou numėr 7". Kozmonautėt kinezė do tė hidhen drejt kozmosit tė jashtėm misterioz. Ky do tė jetė njė hap i rėndėsishėm pėr kinezėt nė gjurmimin dhe studimin e kozmosit. Ardhja e kėtij momenti jo vetėm do tė jetė njė gur i rėndėsishėm themeltar nė shkencėn dhe teknikėn kineze tė lundrimit kozmik, por edhe do tė tregojė rritjen e mėtejshme tė kureshtjes dhe synimeve mijėra vjeēare tė kombit kinez pėr kėrkime astronomike dhe pėr zgjidhjen e pyetjeve tė shumta lidhur me "qiellin". Nė gjuhėn kineze, fluturimi kozmik ose lundrimi kozmik quhet "hang tian", qė do tė thotė fluturim ose lundrim nė qiell. Meqenėse ēėshtja kozmike nė gjuhėn kineze lidhet ngushtė me "qiellin", do tė shpjegojmė nė emisionin e sotėm se si e kuptojnė kinezėt "qiellin".
Nė gjuhėn dhe kulturėn kineze, fjala "tian" ka dy kuptime kryesore. Nė kuptimin e ngushtė, "qielli" ėshtė njė hapėsirė e kaltėr me diell, hėnė, yje, re e gjėra tė tjera dhe pėrmban njė nocion natyror, tė krahasuar me "tokėn". Prej kėtij kuptimi kanė ardhur disa fjalė dhe togfjalėsha tė tjerė tė gjuhės kineze, siē janė "yi tian", "liang tian", "san tian", "jin tian", "ming tian", "hou tian", "zuo tian" dhe "qian tian", qė duan tė thonė "njė ditė", "dy ditė", "tri ditė", "sot", "nesėr", "pasnesėr", "dje" dhe "pardje". Kėto fjalė dhe togfjalėsha kanė ardhur prej nocionit natyror tė fjalės "qiell", sepse kohėn e ēdo paraqitjeje tė qiellit me dritė diellore kinezėt e quajnė njė "ditė". Ndėrsa nė kuptimin e gjerė, "qielli" pėrmban njė nocion filozofik dhe tregon "tian tao", qė do tė thotė "parimin qiellor", dhe ėshtė njė forcė mbinatyrore dhe mbinjerėzore, afėrsisht si fjala "perėndi" e gjuhės shqipe.
|
