v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2004-12-24 20:21:18    
Bashkimi Evropian i vitit 2004: realizimi i zgjerimit dhe nėnshkruaja e kushtetutės sė tij

cri

Korrespondenti i Radios sė Jashtme tė Kinės njoftoi se: gjatė vitit 2004, pėr shkak tė anėtarėsimit tė 10 vendeve tė reja nė tė, BE-ja jo vetėm realizoi zgjerimin historik tė tij, por edhe doli njė hap tė rėndėsishėm nė procesin e integrimit tė tij nėnpėrmjet shkruarjes sė "Marrėveshjes sė Kushtetutės sė BE-sė".

Mė 1 mars tė vitit 2004, nė kryeqytetin e Irlandės, Dublin. Duke krahasuar me himnin e BE-sė --- oden e gėzimit, i prodhuar nga Bethoven, flamurėt kombėtar e 25 vendeve anėtare e BE-sė u ngriten gradualisht. Nga kėtė ditė, BE-ja realizoi zjerimin mė tė madh tė tij nė historinė. Polonia, Ēeke-ja, Hungaria, Sllovakia, Sllovenia, Latvia, Lituania, Estonia, Qipro-ja, Malta anėtarosuan nė BE-nė. Popullėsia e BE-sė arriti nė 450 million, sipėrfaqja e tij arriti nė 4 million dhe 3 qind mijė kilometra katrore, prodhimi kombėtar bruto i BE-sė do tė shtojė 5%. Pas zgjerimit, BE-ja u bė koalicioni mė i madh i botės dhe njė koalicion politik unik nė botė.

Nė krahasim me 4 zjerime tė kaluara tė BE-sė, ky zgjerim ka njė rėndėsi tė posaēme. Sė pari, fuqia komplekse e BE-sė forcohet dukėshėm, kėshtu, zhvillimi i ekonomisė dhe i shoqėrisė do tė jetė mė jetėsore, pozita ndėrkombėtare e tij do tė lartohet, BE-ja do tė luajė njė rol mė tė madh nė arenėn ndėrkombėtare. Sė dyti, vendet kryesore e kėtij zgjerimi janė vendet e Evropės lindore dhe tė mesme, ky shėnon se, pas luftės sė dytė botėrere tė dhunshme dhe luftės sė ftohtė tė brishtė, historia e Evropės ka hyrė nė njė etapė tė ri. Njė "Evropa e Madhe" qė kapėrcen evropėn lindore, jugore, veriore dhe perėndimore ėshtė formuar nė mėnyrė fillestare. Mė nė fund, ky zgjerim hedh njė bazė pėr zgjerimin e ardhshėm. Tani, punėt pėrgatitore e Rumanisė dhe Burgarisė po zhvillohen, ata ka mundėsi tė anėtarėsojnė nė BE-nė nė vitin 2007. Kroacia edhe bėn pėrpjekje pėr anėtarėsimin e BE-sė. Krahas kėtyre, BE-ja ka vendosur fillimin e bisedimeve midis tij dhe Turqisė pėr anėtarėsimin nė BE-nė nė tetor tė vitit tė ardhshėm. Mė 6 dhjetor, nė njė konferencė shtypim, Kryetari i Komitetit tė BE-sė, Jose Manuel Barroso u tha gazetarėve se?"Kėtė mbrėmje, BE-ja ia ka hapur Turqisė derėn e tij, BE-ja ka krijuar njė atmosferė harmonike dhe ka marrė mendimet kėrkesėn e arsyeshme tė Turqisė pėr anėtarėsimin nė BE-nė. Si kryetari i Komitetit tė BE-sė, unė besoi me sinqeritet se Turqia do tė pranojė propozimet e mia, tė cilat paraqit synimin tonė?anėtarėsimin e Turqisė nė BE-nė. Ne edhe ka vendosur 3 tetor tė vitit 2005 si dita e fillimit tė bisedimeve."

Mirėpo, pas zgjerimit, sfidat edhe u shtrohen BE-sė sė re. Sė pari, kohėt janė domosdoshme pėr rregullimin midis vendeve anėtare tė reja dhe tė vjetra. Ky shėnon se subjetet e interesit tė BE-sė do tė jetė mė pluralizuara dhe ėshtė mė i vėshtirė pėr vendet anėtare tė "flasin me zėrin e njejtė". Sė dyti, pas zgjerimit, problemet papėrpjesėtimore qė brenda BE-sė u shtrohen BE-sė, vendet anėtare e reja janė prapambetura relativesht nė zhvillimin ekonomik dhe shoqėror, i cili ka mundėsi tė ndikojė pėrqendrimin dhe bashkimin e vetvetes sė BE-sė. Krahas kėtyre, zgjerimi i BE-sė edhe ka mundėsi tė shkaktojė kontratikėta midis vendeve tė fuqishme: kufia lindore e tanishme tė BE-sė ka kufizuar me Rusinė. Konfliktet dhe mosmarrėveshjet nė gjeopolitikėn midis Rusisė dhe BE-sė do tė jetė gjithnjė e mė drejtė. Ndėrsa nė trajtimin e marrėdhėnieve midis BE-sė dhe SHBA-sė, pėr shkak se disa vendet anėtare e reja si Poloni dhe Ēeke-ja janė vendet proamerikane.

Mė 29 tetor, liderėt e 25 vendeve anėtare tė BE-sė nėnshkruan nė Romė Marrėveshjen e Kushtetutės sė BE-sė sė parė. Nėnshkruarja e kėsaj marrėveshjes ka njė rėndėsi tė madhe, si rezultatet, integrimi i Evropės ėshtė mė i thellė, procedura e vendimit politik e BE-sė do tė mė e arsyeshme dhe lidhjet midis vendeve anėtare tė ndryshme do tė mė tė ngutshme. Megjithatė, sfidat edhe u shtrohen procesit tė integrimit tė Evropės. Nėnpėrmjet bisedimeve dhe lėshimit, kushtetuta ėshtė hartuar me sukses, por rezultatet e zbatimit tė tij do tė eksperimentohen nga praktika. Pėrveē kėtyre, zhvillimi i BE-sė nė realizimin e policisė sė pėrbashkėtė tė jashtme dhe tė sigurimit ėshtė i ngadalshėm. Marrėveshja e Kushtetutės sė BE-sė s'ka zgjidhur kėtė problem. Nė pėrgjithėsi, para procesit tė integrimit tė Evropės tė ardhshme ka njė rrugė tė gjatė. (Yuan Xin)