v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2004-08-20 19:36:20    
Ten Siao Pin: Projektuesi i pėrgjithshėm i reformės e hapjes tė Kinės

cri
22 gushti i kėtij viti do tė jetė dita jubilare e 100 vjetorit tė lindjes sė tė ndjerit lider tė Kinės, Ten Siao Pin. Njė nga sukseset e tij ėshtė qė ai drejtoi reformėn dhe hapjen e Kinės, tė cilat filluan nga fundi i viteteve tė 780-tė. Ai i ka sjellė Kinės ndryshime kolosale. Nė programin e sotėm, le ta kujtojmė sė bashku kėtė njeri tė madh.

Ten Siao Pini, nė sy tė tjerėve, ėshtė njė njeri jo shumė i gjatė, i qeshur, i menēur dhe dashamir. Pala zyrtare e Kinės e vlerėson atė si politikan, strateg, njė nga udhėheqėsit kryesor tė Ushtrisė Ēlirimtare Popullore Kineze dhe tė Republikės Popullore tė Kinės. Ai lindi mė 1904 nė provincėn Siēuan tė Kinės jug-perėndimore. Nė moshėn 10 vjeē e ca, ai shkoi nė Francė pėr studime pa u shkėputur nga puna dhe u anėtarėsua nė PK tė Kinės kur ishte vetėm 20 vjeē. Gjatė viteve tė '30 e '40-tė shekullit tė kaluar, njė repart i kryesuar nga ai ka luajtur rol pionieri nė luftėn e popullit kundėr agresorėve japonezė dhe nė luftėn ēlirimtare tė Kinės. Pas shpalljes sė Republikės Popullore tė Kinės, ai ka qenė nė poste tė rėndėsishme nė PK tė Kinės, nė qarqet politike dhe ushtarake tė Kinės.

Pak kohė pas vdekjes sė Mao Ce Dunit nė vitin 1976, Ten Siao Pini u bė bėrthama e re udhėheqėse e Kinės. Ai ėshtė thellėsuar shumė nė gjendjen e zhvillimit tė ngadalshėm tė Kinės, si pasojė tė imitimit tė thjeshtė tė modelit tė ish-Bashkimit Sovjetik. Ai e kuptoi se Kina duhet tė pėrvetėsonte model tė ri zhvillimi, pėr njė zhvillim relativisht tė shpejtė. Nė bazė tė kėtij mendimi, ai vendosi qė nė politikėn e brendshme tė bėhej reforma, kurse nė politikėn e jashtme tė zbatohej hapja ndaj botės.

Reforma e Ten Siao Pinit nė politikėn e brendshme mishėrohet nė dy drejtime. Sė pari, ai ishte i mendimit se duhet t'i jepej fund lėvizjes politike dhjetra vjeēare nė Kinė, e cila pengoi ndėrtimin normal ekonomik. Duhet tė ruhej me pėrpjekje stabiliteti i vendit, nė mėnyrė qė tė krijohet njė mjedis i pėrshtatshėm shoqėror pėr ndėrtimin ekonomik. Ai theksoi se duhet tė vihej, me pėrpjekje tė paepura, ndėrtimi ekonomik nė qendėr tė punėve tė partisė nė fuqi dhe tė tė gjithė vendit. Sė dyti, duhet tė ndyshohej gradualisht mėnyra e administrimit tė punėve ekonomike, duke u shndėruar mbėshtetja plotėsisht te planifikimi e kontrolli i qeverisė nė pohimin e rolit rregullues tė tregut nė funksionimin e ekonomisė.

"Hapjen ndaj botės" nė politikėn e jashtme, Ten Siao Pini e vuri kundrejt politikės sė jashtme tė mbyllur, qė ishte zbatuar pėr njė kohė tė gjatė nė Kinė. Ai theksoi se duhet tė zgjerohej hapja ndaj botės me qėndrimin aktiv dhe pozitiv dhe nė thellėsi dhe gjerėsi; nė kontaktet me jashtė duhet tė shtohen faktorėt ekonomikė; duhet tė thithet e gjithė pėrvoja nė favor tė zhvillimit tė ekonomisė kineze, veēanėrisht pėrvoja e pėrparuar administrative e vendeve tė zhvilluara kapitaliste dhe njėkohėsisht duhet tė tėrhiqen teknologji e fonde tė kėtyre vendeve.

Qysh nga viti 1978, refoma e hapja e Kinės ėshtė zbatuar pėr mbi 20 vjet. Ky transformim, i thellė dhe i gjatė, ka nxitur nė maksimum zhvillimin e Kinės nė tė gjitha fushat. Duhet thėnė se Ten Siao Pini ėshtė jo vetėm projektues i pėrgjithshėm i reformės e hapjes nė Kinė, por edhe nxitėsi mė i vendosur dhe mė i fuqishėm i kėsaj politike. Ai gjeti pėr Kinėn modelin e zhvillimit, tė pėrshtatshėm me gjendjen praktike tė Kinės dhe me efikasitet tė plotė.

Pavarėsisht nga vdekja e tij, me t'u pėrmendur emri i Ten Siao Pinit, ēdo kinez do tė shprehė admirim dhe respekt tė thellė. (Uang Lei)